Mişima insidentı
Mişima insidentı (yap. 三島事件) — 1970 yılnıñ 25 noyäberendä Yaponiädä yazuçı Yukio Mişima[d] häm anıñ dürt köräştäşe tarafınnan başqarılğan däwlät tüntäreleşe omtılışı.
Waqiğalar barışı
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1967 yıl axırında yazuçı Yukio Mişima Yaponiä üz-üzen saqlaw köçlärenä[d] sullarnıñ[d] «şuwışuçı agressiäsenä» qarşı torırğa yärdäm itärgä çaqırılğan watandaşlar armiäsen buldıru ideyasın täqdim itkän. Ul studentlar häm waq xezmätkärlär arasınnan ireklelär xärbi äzerlek uzsın dip täqdim itkän. Şulay itep, kiräk bulsa, alarnıñ härqaysı bäreleştä 20 keşe alıp bara alır ide. 1968 yılnıñ martında Mişima Üz-üzen saqlaw köçläre bazasına uqırğa kitkän 23 keşedän torğan berençe törkemne şäxsän üze citäklägän.
1968 yılnıñ 4 noyäberendä Mişima press-konferensiäse cıyğan, anda ul «Qalqan cämğiäte[d]» xärbiläşterelgän oyışmasın buldıru turında beldergän. Anıñ cıyılışlarında ğämällärneñ törle variantları turında fiker alışqannar. Mişima planı buyınça, ägär sullar köçläwne başlasa, premyer-ministr Üz-üzen saqlaw köçlären häm «Qalqan cämğiäten» mobilizatsiälärgä mäcbür bulaçaq. Şulay uq «Qalqan cämğiäte» Yaponiä imperatorın[d] Yuğarı baş särğäskär xoquqlarında torğızunı häm Yaponiä Konstitutsiäseneñ xärbi ğämällär alıp barudan baş tartu turındağı tuğızınçı mäddäsen[d] yañadan qarawnı taläp itü öçen parlament binası[d] şturmın citäklärgä tieş bulğan ssenariy qaralğan, anda Üz-üzen saqlaw köçläre dä qatnaşır ide.
1970 yılnıñ 25 noyäberendä irtänge säğät 11dä Mişima «Qalqan cämğiäte»nnän dürt student belän Tokionıñ İçigaya rayonındağı Üz-üzen saqlaw köçläreneñ Könçığış diviziäse bazasına kilgän. Mişima Könçığış diviziäseneñ ştabı başlığı general Kenri Maşita belän tanış bulğan, şuña bäyle räweştä anı bazağa kertkännär. Generalnı Mişimanıñ samuray qılıçları[d] belän qorallanğan dürt yeget belän bazağa kilüwe borçımağan, çönki «Qalqan cämğiäte» äğzaları xärbi obyektlarda qoral bulğanda bulırğa xoquqlı ide.
Annarı Mişima häm anıñ köräştäşläre Maşitanıñ kabinetına bärep kergännär häm anı känäfigä bäyläp quyğannar, şul uq waqıtta alarğa qomaçawlarğa tırışqan altı ofitsernı qılıç belän yaralağannar. Şawğa qaçqan personalğa generalnı üterü qurqınıçı astında tübändäge taläplär quyılğan:
- Töş waqıtına ştab binası qarşına tulı sostavta Könçığış diviziä cıyılırğa tieş;
- Soldatlar tawışsız ğına Mişima häm anıñ köräştäşläreneñ çığışın tıñlarğa tieş;
- Yaqında ğına urnaşqan İçigaya Kaykan zalında cıyılğan «Qalqan cämğiäte» äğzalarına bazağa kerü mömkinlege birelergä tieş;
- Berkem dä bu xälgä 13:10ğa qädär tıqşınırğa tieş tügel.
Ştab qarşındağı platsqa aşığıç räweştä 32nçe polknıñ 800 soldatı cıyılğan. Mişima balkonğa çıqqan häm konstitutsiäne üzgärtü häm köçle armiä buldıru turında söyli başlağan. Läkin soldatlar: «Töşep kit annan!», «Citär qaharman uynarğa!», «Särğäskärne cibär!» dip qıçqıra başlağannar.
Şunnan soñ Mişima general kabinetına qaytqan, idängä utırğan häm üzeneñ köräştäşe Morita Masakatsu yärdämendä seppuku[d] yasağan. Annarı Morita Masakatsu da üz-üzenä qul salğan. «Qalqan cämğiäte»neñ qalğan öç äğzası general Maşitanı azat itkännär häm birelgännär. Qalğannarnıñ härqaysı dürt yılğa iregennän mäxrüm itelgän[1].
İskärmälär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- «Mişima» insidentı 2025 елның 25 гыйнвар көнендә архивланган.