Ossewabrandwag

Ossewabrandwag
	Ossewabrandwag
Lider	Yohannes van Rensburg[en]
Nigezläw datası	4 fevral 1939
Taratılu datası	1952
İl	KAB[en]
İdeologiä	afrikaner millätçelege[en], rasizm, natsional-sotsializm[en]

Ossewabrandwag ([ˈɔsəˌvɑːˌbrantvaχ]; OB) — 1939 yılnıñ 4 fevralendä Könyaq Afrikada Blumfonteynda^[en] nigezlängän afrikaner millätçeläre^[en] pronatsist^[en] oyışması. Könyaq Afrikanıñ İkençe bötendönya suğışında qatnaşuwına qarşı kisken çığış yasağan häm açıqtan-açıq Natsist Almaniäsen xuplağan^[1]. 1940 yılnıñ axırında Ossewabrandwag premyer-ministr Yan Smetsqa^[en] qarşı Almaniä yaqlı kütäreleşne niätlägän, gärçä plan özelgän bulsa da^[2].

OB däwlät infrastrukturasına qarşı sabotaj kampaniäsen uzdırğan, bu xökümät repressiälärenä kitergän. Bu repressiälärneñ populär bulmawı 1948 yılda Könyaq Afrikada ğomumi saylawlarda^[en] Milli partiäneñ ciñüwenä häm aparteidnıñ barlıqqa kilüwenä kitergän faktor bularaq täqdim itelgän.

Tarixı

Oyışmanıñ liderı Yohannes van Rensburg^[en] bulğan, ul elegräk Yan Smets kabinetında yustitsiä ministrı urının bilägän häm Almaniädäge natsistlar xökümäten xuplağan advokat^[3]^[4].

OB Könyaq Afrikanıñ suğışta qatnaşuwına^[en] qarşı çığış yasağan, xätta Berlek 1939 yılnıñ sentäberendä Böyekbritaniägä yärdäm itü öçen suğış iğlan itkännän soñ. 1941 yılğa Ossewabrandwagta yaqınça 350 000 äğza bulğan^[5].

OB äğzaları Berlek saqlanu köçlärenä kerüdän baş tartqan häm qaywaqıt xärbi xezmätkärlärne ezärleklägännär. Bu 1941 yılnıñ 1 fevralendä Yohannesburgta açıq tärtipsezleklärgä kitergän; 140 soldat citdi cäräxätlär alğan^[6].

Ossewabrandwagnıñ xärbiläşterelgän qanatı bulğan — Stormjaers. Stormjaers xolığı yaña xärbilär alıp kilgän ant belän raslanğan: «Ägär min çigensäm, mine atıp üteregez. Ägär min ülsäm, minem öçen üç alığız. Ägär min höcüm itsäm, minem arttan iäregez» (afr. As ek omdraai, skiet my. As ek val, wreek my. As ek storm, volg my)^[7]. Şiğärneñ avtorı bulıp Fransiä royalistı Anri de la Roşjaklen^[en] sanala, ämmä ul şulay uq 1930-yıllarda Benito Mussolini faşistlarınıñ populär lozungı bulğan.

1940 yılnıñ avgustında Ossewabrandwag Abwehrga^[en] alar Yan Smetsqa qarşı baş kütärergä äzer dip xäbär itkän. Oyışma alarnıñ 160 000 äğzası häm höcüm yasarğa äzer 15 000 soldatı barlığın beldergän. Alar almannarnıñ qoralların Könyaq Rodeziädä^[en] yäki Könyaq-Könbatış Afrikada^[en] taşlawların täqdim itkännär. «Könbatış plan» küpkä yaxşıraq planlaştırılğan ide.

Plan barıber tormışqa aşırılmağan, çönki OB citärlek qoral ala almağan. Şuña da qaramastan, ayırım äğzalar Berlek xökümätenä qarşı sabotaj aktların başqarunı däwam itkän. Stormjaers äğzaları elektr tapşıru sızıqların häm timer yullarnı şartlatqannar, şulay uq telegraf häm telefon sızıqların kiskännär^[6].

Berlek xökümäte OB häm Stormjaers’qa qarşı qatğıy çaralar kürgän, meñnärçä keşene suğış waqıtında internlaştırılğan^[en] öçen lagerlärgä urnaştırğan. Şuña da qaramastan, internlaştırılğannarnıñ kübese, bulaçaq premyer-ministr Con Forsternı^[en] da kertep, aparteid waqıtında idärä itüçe Milli partiäneñ liderları bulğannar. Monnan tış, internlaştıru afrikanerlarnıñ xökümätkä oppozitsiäsen uyatqan häm MPğa 1948 yılğı ğomumi saylawlarda^[en] ciñärgä yärdäm itkän^[8].

Suğış azağında Ossewabrandwag Milli partiä sostavına kergän häm ayırım organ bularaq yäşäwdän tuqtağan.

İskärmälär

↑ The “Ossewabrandwag” is founded, 30 September 2019
↑ Furlong, Patrick J. (1988). «Pro-Nazi Subversion in South Africa» (en). Ufahamu: A Journal of African Studies 16 (1). DOI:10.5070/F7161016956. ISSN 0041-5715.
↑ [https://web.archive.org/web/20150403200457/http://africanhistory.about.com/od/glossaryo/g/def-Ossewabrandwag.htm] "Ossewabrandwag"
↑ Marx, Christoph (2009). Oxwagon Sentinel: Radical Afrikaner Nationalism and the History of the 'Ossewabrandwag'. Münster: LIT. ISBN 978-3-8258-9797-0. https://books.google.com/books?id=xEYem4hi9rgC.
↑ [https://web.archive.org/web/20160905232926/http://africanhistory.about.com/od/glossaryo/g/def-Ossewabrandwag.htm] Ossewabrandwag -- Who were the Ossewabrandwag
↑ ^6,0 ^6,1 Bunting, Brian Percy (1969). "Ch 6". The rise of the South African Reich. Penguin Books. ISBN 9780140410129. https://books.google.com/books?id=2GJ0AAAAMAAJ.
↑ Williams, Basil (1946). "Ch 10 Smuts and the War in Africa". Botha Smuts And South Africa. London: Hodder and Stoughton. pp. 161–178. https://books.google.com/books?id=35AwAAAAIAAJ.
↑ Clark, Nancy L.; William H. Worger (2016). South Africa : the rise and fall of apartheid (Third ed.). Abingdon, Oxon. ISBN 978-1-138-12444-8. OCLC 883649263 .

[SAHO-1] The “Ossewabrandwag” is founded, 30 September 2019

[:0-2] Furlong, Patrick J. (1988). «Pro-Nazi Subversion in South Africa» (en). Ufahamu: A Journal of African Studies 16 (1). DOI:10.5070/F7161016956. ISSN 0041-5715.

[Boddy-Evans-3] [https://web.archive.org/web/20150403200457/http://africanhistory.about.com/od/glossaryo/g/def-Ossewabrandwag.htm] "Ossewabrandwag"

[Marx2009-4] Marx, Christoph (2009). Oxwagon Sentinel: Radical Afrikaner Nationalism and the History of the 'Ossewabrandwag'. Münster: LIT. ISBN 978-3-8258-9797-0. https://books.google.com/books?id=xEYem4hi9rgC.

[5] [https://web.archive.org/web/20160905232926/http://africanhistory.about.com/od/glossaryo/g/def-Ossewabrandwag.htm] Ossewabrandwag -- Who were the Ossewabrandwag

[Bunting-6] 6,0 ^6,1 Bunting, Brian Percy (1969). "Ch 6". The rise of the South African Reich. Penguin Books. ISBN 9780140410129. https://books.google.com/books?id=2GJ0AAAAMAAJ.

[williams-161-7] Williams, Basil (1946). "Ch 10 Smuts and the War in Africa". Botha Smuts And South Africa. London: Hodder and Stoughton. pp. 161–178. https://books.google.com/books?id=35AwAAAAIAAJ.

[8] Clark, Nancy L.; William H. Worger (2016). South Africa : the rise and fall of apartheid (Third ed.). Abingdon, Oxon. ISBN 978-1-138-12444-8. OCLC 883649263 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]