Радиогалактика

NGC 5128 радиогалактикасы диапазоннар төсләрендә: кызыл - радионурланыш, яшел - инфракызыл нурланыш, зәңгәр - рөнтген нурланышы

Радиогалактика - бүтән галактикаларга караганда шактый зуррак радионурланыш чыгаручы галактикалар төре. Аларның радио-яктыртучанлыгы (радионурланыш егәрлеге) 10⁴⁵ эрг/с җитә.

«Радиогалактика» төшенчәсе 1949 елда кертелгән.

Гадәттәге галактикаларда, безнекенең дә (Киек Каз Юлы) яктыртучанлыгы 10³⁷—10³⁸ эрг/с җитә (Краб томанлыгында кебек).

Радионурланышның механизмы - синхротрон нурланыш. Иң якты радиогалактикалар нурланышы аларның оптик нурланышыннан зуррак.

Радиогалактикалар нурланыш чыганаклары төштән, галактик һалодан, радиочыгарылыштан тора.

Үзлекләре

Иң билгеле радиогалактикалар:

• Аккош А - галактика тышкы бик егәрлекле радионурланыш чыганагы.
• NGC 5128 - иң якын радиогалактика (ераклык 4 Мпк)
• Кыз А (NGC 4486, М 87) — Кыз тупланмасында иң массив галактикаларның берсе.
• Мич А (NGC 1316) — егәрлеге буенча галактика тышкы дүртенче радионурланыш чыганагы.

TGSS J1530+1049 радиогалактикасының кызыл тайпылмасы z = 5,72 тәшкил итә.

Радиогалактикалар һәм квазарлар күп үзлекләре буенча бик охшаш, икесе дә актив галактикалар сыйныфына керә. Радионурланыш галактика төше активлыгы белән бәйләнгән (диск активлыгы белән бәйләнмәгән).

Сылтамалар

• Засов А. В., Постнов К. А. Общая астрофизика. — Фрязино: Век 2, 2006. — 496 с. — 3000 экз. — ISBN 5-85099-169-7, УДК 52, ББК 22.6.
• В. В. Мусцевой, и др. Аккреционно-струйные системы: история, результаты, перспективы, Лекция XXXIII конференции «Физика Космoса», 23 января 2005
• Юрий Грановский, Загадка физики: джеты, или струи плазмы в ядрах галактик / Популярная механика, 20 января 2017
• Е. В. Деришев, В. В. Железняков, С. А. Корягин, Вл. В.Кочаровский, Релятивистские джеты в астрофизике / Природа № 3, 2007
• «Ярче тысячи галактик» 2007 елның 14 декабрь көнендә архивланган. // «Вокруг света», октябрь 2004
• «Что такое квазар» 2016 елның 6 июнь көнендә архивланган. // quasar.by, ноябрь 2011
• Блазар // Астрономічний енциклопедичний словник / За загальною редакцією І. А. Климишина та А. О. Корсунь. — Львів, 2003. — С. 56. — ISBN 966-613-263-X. (укр.)
• Даукурт Г. Что такое квазары?. — К.: Радяньска школа, 1985. — 131 с.