Xalıqara Qızıl Xaç häm Yarımay xäräkäte
Xalıqara Qızıl Xaç ham Qızıl Yarımay xäräkäte (Xalıqara Qızıl Yarımay, Xalıqara Qızıl Xaç bularaq bilgele) — 1863 yılda oyıştırılğan böten dönyada 100 million xezmätkär häm irekmänne (volontyornı) berläştergän xalıqara ictimaği eşmäkärlek.
«Ğazap çikkännärgä bernindi ayırmasız yärdäm itärgä, dönyada tınıçlıq öçen bulışlıq itärgä»[1] eşmäkärlekneñ töp maqsatı dip sanala.
Xalıqara Qızıl Xaçnıñ öleşläre:
- Qızıl Xaçnıñ xalıqara komitetı (QXXK).
- Qızıl Xaç häm Qızil Yarımay cämğiäteneñ xalıqara federatsiäse (QXQYXF).
- Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımaya töbäk oyışmaları.
Xäräkätneñ citäkçe organnarı:
- Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xalıqara konferensiäse, qağidä bularaq, 4 yılğa ber ütkärelä. Anda milli cämğiätlär Jeneva Konferensiäsendä qatnaşuçı däwlätlär wäkilläre belän oçraşu ütkärä.
- Delegetlar şurası utırışı 2 yılğa ber tapqır ütkärelä.
- Daimi komissiä Konferensiälär arasındağı waqıtta Xalıqara konferensiäneñ tulı xoquqlı organı bulıp tora.
Töp prinsiplar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay XX Xalıqara konferensiäsendä Venada 1965 yılda iğlan itelgän.
Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xezmätkärläre ham irekmännäre (volontyorları) şuşı prinsiplar belän eşmäkärlek itä.
- Humanlıq
Xalıqara Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xäräkäte yawda yaralanuçılarğa bernindi ayırmasız häm östenleksez, xalıqara yäki milli däräcäda buluına qaramıy, keşeneñ ğazap sigüen ciñeläytergä tırışu niäte belän barlıqqa kilgän. Xäräkät keşe ğömeren häm sawlığın saqlarğa, şäxeskä ixtiramlı bulırğa çaqıra. Ul xalıqlar arasında añlaşınuçanlıq, duzlıq, xezmättäşlekkä bulışlıq itä.
- Ğädellek
Eşmäkärlek milli, rasa, dini, sıynıf häm säyäsi qaraş buyınça bernindi dä diskriminatsiä ütkärmi. Ul tik keşelärneñ, berençe çiratta moxtaclılarnıñ, ğazaplanuın ciñeläytergä tırışa.
- Bitaraflıq
Ğomumi ışanıçnı saqlaw öçen oyışma xärbi konfliktta säyäsi, rasa, dini häm ideologik sıyfattağı bäxästä qatnaşmıy.
- Bäysezlek
Oyışma bäysez. Töbäk oyışmaları üz xökümätenä humanitar dairädä yärdäm kürsätep üz ilendäge qanunnarğa buysına, läkin üz prinsiplar çiklärendäge eşmäkärlekne saqlaw öçen avtonomiäne saqlarğa tieş.
- İreklelek
Üzeneñ irekle eşmäkärlegen oyışma bernindi dä fayda alu niäte belän başqarmıy.
- Berdämlek
Ber ildä ber genä Qızıl Yarımay/Qızıl Xaç töbäk oyışması bulırğa tieş. Ul härkem öçen açıq häm eşmäkärlegen böten ildä başqarırğa tieş.
- Universallek
Eşmäkärlek böten dönyada başqarıla. Böten töbäk oyışmaları tigez xoquqlı häm ber-bersenä yärdäm itärgä burıçlı.
Filateliädä
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]SSRB-da Xalıqara Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xäräkätenä bağışlanğan poçta markaları çığarıla.
-
1956 yıl: «Xezmätçännärneñ sawlığın saqlağız!»
-
1956 yıl: «Sanitar belem alığız!»
-
1958 yıl: SSRB Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xalıqara oyışmasına 40 yıl
-
1958 yıl: SSRB Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xalıqara oyışmasına 40 yıl
-
1965 yıl: Donor bulu ixtiramlı!
-
1973 yıl: SSRB Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay xalıqara oyışmalar berlegenä 50 yıl
-
1988 yıl: Xalıqara Qızıl Xaç häm Qızıl Yarımay oyışmasına 125 yıl
İskärmälär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Ädäbiät
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Красный крест // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
Sıltanmalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Xalıqara Qızıl Xaç komitetı
- Räsäy Qızıl Xaçı 2007 елның 26 октябрь көнендә архивланган.
- Räsäy Qızıl Xaçı irekmännäre 2012 елның 6 декабрь көнендә архивланган.