Коперниций
| ||||
|---|---|---|---|---|
| Атом номеры | 112 | |||
| Матдәнең тышкы күренеше | ||||
| Атомның үзлекләре | ||||
| Атом массасы (моляр масса) |
[285] а. м. б. (г/моль) | |||
| Атом радиусы | пм | |||
| Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон) |
кДж/моль (эВ) | |||
| Электрон конфигурациясе | ||||
| Химик үзлекләре | ||||
| Ковалент радиусы | пм | |||
| Ион радиусы | пм | |||
| Электр тискәрелеге (Полинг буенча) |
||||
| Электрод потенциалы | ||||
| Оксидлашу дәрәҗәсе | ||||
| Матдәнең термодинамик үзлекләре | ||||
| Тыгызлык | г/см³ | |||
| Моляр җылы сыешлыгы | Дж/(K·моль) | |||
| Җылы үткәрүчелек | Вт/(м·K) | |||
| Эрү температурасы | K | |||
| Эрү җылылыгы | кДж/моль | |||
| Кайнау температурасы | K | |||
| Парга әйләнү җылылыгы | кДж/моль | |||
| Моляр күләм | см³/моль | |||
| Матдәнең кристаллик рәшәткәсе | ||||
| Рәшәткә төзелеше | ||||
| Рәшәткә параметрлары | Å | |||
| Дебай температурасы | K | |||
Коперниций (лат. Copernicium, , Cn; элегрәк унунбий (лат. Ununbium, Uub) — Менделеевның периодик таблицасының 7 период, 12 төркем элементы. Тәртип номеры - 112. Билгеле изотопларыннан иң тотрыклы төше 285Cn, 112 протоннан, 173 нейтроннан тора һәм ярым таркалу периоды 34 секунд тирәсе тәшкил итә, бу нуклидның атом массасы 285,177(4) а. 285,177(4) а. 285,177(4) а. тигез. Ул да цинк, кадмий һәм терекөмеш кергән химик төркемгә карый.
Символы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Коперниций элементының символы - Cn (Коперниций дип укыла).
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Коперниций беренче тапкыр 1996 елның 9 февралендә Германиядә Нармштадт каласында Авыр ионнар институтында синтезланган (алман. Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI) [1].
Коперницийның авырырак изотоплары соңрак (2000 һәм 2004 елларда) Берләштерелгән атом-төш тикшеренүләре институтында (Дубна, Рәсәй) флеровий изотоплары таркалганда барлыкка килгән матдәләр буларак алына[2][3][4].
112-енче элементның ачылуы 2009 елның маенда[5] Халыкара теоретик һәм гамәли химия союзы тарафыннан таныла, шуннан соң аның исемен раслау процессы башлана.
Исеме[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
GSI галимнары 112-енче элемент өчен Николай Коперник хөрмәтенә Copernicium (Cn) исемен тәкъдим итә. 2010 елның 19 февралендә, Коперникның туган көнендә, ИЮПАК элементның исемен рәсми рәвештә раслый[6].[7] Киң мәглүмат чараларында элемент "коперниций" (урыс телендәге юрама) дип тә, "коперникий" дип тә атала.
Билгеле изотоплары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Изотоп | Масса | Ярым таркалу вакыты[8] | Таркалу тибы |
|---|---|---|---|
| 282Cn | 282 | 0,50 (+0,33 — −0,1) мс | үзе таркалу |
| 283Cn | 283 | 4,0 (+1,3 — −0,7) с | α-таркалу 279Ds (99 % -тан да ким түгел), үзе таркалу |
| 284Cn | 284 | 101 (+41 — −22) мс | үзе таркалу |
| 285Cn | 285 | 30 (+30 — −10) с | α-таркалу 281Ds |
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
- IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)
- ↑ S. Hofmann et al. {{{башлык}}}(ингл.) // Zeitschrift für Physik A. — Vol. 354. — № 3. — P. 229—230.Калып:Недоступная ссылка
- ↑ Yu. Ts. Oganessian et al. {{{башлык}}}(ингл.) // Physical Review Letters. — Vol. 83. — № 16. — P. 3154—3157.
- ↑ Yu. Ts. Oganessian et al. {{{башлык}}}(ингл.) // Physical Review C. — Vol. 70. — P. 064609.
- ↑ Yu. Ts. Oganessian et al. {{{башлык}}}(ингл.) // Physical Review C. — Vol. 74. — P. 044602.
- ↑ Robert C. Barber et al. {{{башлык}}}(ингл.) // Pure and Applied Chemistry. — Vol. 81. — № 7. — P. 1331—1343. — ASAP Articles
- ↑ Тяжёлый 112-й элемент, синтезированный учёными, назван «коперникий» // Сообщение РИА Новости от 19 февраля 2010 года.(Тикшерелгән 22 февраль 2010)
- ↑ У 112-го элемента появилось официальное название(Тикшерелгән 22 февраль 2010)
- ↑ Nudat 2.5