Сәрмән

Сәрмән
Сәрмән
Ил	Русия
Регион	Башкортстан
Район	Белорет районы
Координатлар	53°52'32"тн, 58°6'41"кнч
Халык саны	↘2018 кеше
	Аудио, фото һәм видео Викиҗыентыкта

Сәрмән (Серменево) — Башкортстанның Белорет районында урнашкан торак пункт.

Сәгать поясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Екатеринбург вакыты

Сәрмән Екатеринбург вакыты (Yekaterinburg Time Zone, YEKT) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +5:00 сәгать тәшкил итә. Мәскәү вакыты белән аермасы +2 сәгатьне тәшкил итә һәм Россиядә MSK+2 итеп күрсәтелә.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
2002^[2]	2009^[2]	2010^[1]
1857	↗2266	↘2018

Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Авыл кайчан салынганы турында тура мәгълүмат юк.

Кыек рәвештә авылның нигезләгән вакыты турында түбәндәге язу кисмә кабер ташы белдерә: "1702 елда Сермән авылында Стәрлетамак саудагәр Гиляз җирләнгән". Әммә китерелгән елда Стәрлетамак булмаган – бу кала Ашказар пристане янында 1766 елда гына барлыкка килә. Шуның өчен, ташта кисмә язуның дөрес укылмавы яки башка Стәрлетамак турында ителүе мөмкин. 1795 елда үткән V Рәүиз язмаларында авылның исеме Сермән дип бирелә, икенче исеме Аккөчек дип бирелә. Ул чорда ул Катай башкортларның иң зур авылы булып тора: 60 хуҗалыкта 205 ир-ат, 200 хатын-кыз тора.

Авылның исеме кайдан килеп чыккан икән? Урындагы халыкта йөргән риваять буенча, авылга Аккөчек исемле кеше нигез салган; авылның урынын аның атасы Сермән сайлап алган, диләр.

Авылны нигезләүче кешенең исеме тарихи документларда да раслана – Аккөчек Таһиров 1773 -1775 еллардагы Авылдаш сугышында катнашучы буларак чыганакларда аңга алына ( "Документы ставки Пугачева", "Крестьянская война 1773-1775 гг. на территории Башкирии" җыентыклары). Авыл бу кешенең хөрмәтенә аталуы шулай ук аның хәрби төркеменә ингән Абузар Абделгаер тарафыннан Төпчек Арсланов исеменә язган рапортларда да әйтелә. Бу рапорт Аккөчек авылы телгә алына; бу авылда торучы Батыр Апаев белән Уразгилде Имангуловны карателләр әсирлеккә алган, дип белдерелә.

Авылны нигезләүченең улы Ходайбирде Аккөчеков исеме дә билгеле.

Авылның өченче исеме Кормашлы булган.

Кече Башкортстан чорында Сермән Тамъян-Катай кантонның үзәге булып тора.

Авылда туган танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Риф Габитов, биюче.
Заһир Исмәгыйлев, композитор.
Альберт Мулдашев (1954), биология фәннәре кандидаты (1983). РФ атказанган экологы (2005).
Эрнст Мулдашев, күз табибы, язучы.
Мөхәммәт Харрасов (1948―2024), физика-математика фәннәре докторы (1995), профессор (1996), БДУ ректоры (2000-2010), БР ФА әгъза-корреспонденты (2002).
Зөлфәр Хисмәтуллин