Тула

Тула
Халык саны	466 609 (демографик баланс, 1 гыйнвар 2023)
Хөкүмәт башлыгы	Ольга Слюсарева
Кардәш шәһәрләр	Олбани (Нью-Йорк), Кутаиси[d], Калуга, Банска-Бистритса һәм Могилёв
География
Ил	Россия
Мәйдан	146 км²
ДДӨБ	170 метр
Координатлар	54°12'тн, 37°37'кнч
Почта индексы	300000–300999
Телефон коды	4872
Хөкүмәт башлыгы	Ольга Слюсарева

Тула (рус. Тула) — Тула өлкәсенең үзәге. Каһарман-шәһәр. Мәскәүдән 170 км еракта урнашкан. Эллеке Тула губернасынең үзәге, 1796-1929 еллар.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Туланың климаты уртача континенталь, июльдә уртача температура +19,4 °C булса, февральдә -7,3 °C тәшкил итә. Еллык явым-төшемнең күләме — 500-700 мм, шул исәптән җәен — якынча 220 мм, көзен — 160 мм, кышын — 120 мм һәм язын — 110 мм була.

Еллык чикләнмәгән максимум Тулада 2010 елның 6 августында була һәм +39,2 °C тәшкил итә

Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Калуга Упа елгасының Улицага кушылган урында нигез салына. Владимир Даль буенча, Тула — яшерен, барып булмаслык урын, саклану, сыену яки ябып кую өчен тәгаенләнгән". Бу гипотеза белән Макс Фасмерда ризалаша өлкәсе^[6] Ярославль өлкәсе, Владимир өлкәсе.

Шул ук вакытта «Тула» гидронимы Русиянең фин-угыр төньягында охшаш паралельләрга ия: Тула елгасы (Нократ бассейны) һ. б.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ http://www.tula.ru/city/pobratimi/olbani/index.php
↑ https://albanykid.com/sister-cities-albanys-caribbean-twin/
↑ http://en.sistercity.info/sister-cities/Albany%2C%20New%20York.html
↑ https://www.banskabystrica.sk/zivot-v-meste/o-meste/partnerske-mesta/
↑ https://goridcentr.csgpb.by/pobratimy/virtualnaya-ekskursiya/tula-rossijskaya-federatsiya/
↑ "Фасмер М." Этимологический словарь русского языка. — К. IV. — С. 117-118.

[_5adc69d60d3d13f6-1] ttp://www.tula.ru/city/pobratimi/olbani/index.php

[_eea4cc6621f42418-2] ttps://albanykid.com/sister-cities-albanys-caribbean-twin/

[_accf9b937c255804-3] ttp://en.sistercity.info/sister-cities/Albany%2C%20New%20York.html

[_f45d754fa2e87798-4] ttps://www.banskabystrica.sk/zivot-v-meste/o-meste/partnerske-mesta/

[_34ef3ce6807b14ba-5] ttps://goridcentr.csgpb.by/pobratimy/virtualnaya-ekskursiya/tula-rossijskaya-federatsiya/

[6] "Фасмер М." Этимологический словарь русского языка. — К. IV. — С. 117-118.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

к б ү Русиянең 50 иң зур шәһәре
1 000 000-нан артык кеше	Мәскәү • Санкт-Петербург • Новосибирск • Екатеринбург • Казан • Нижгар • Чиләбе • Самар • Омск • Ростов-на-Дону • Уфа • Красноярск • Воронеж • Пермь • Волгоград
500 000 — 1 000 000 кеше	Краснодар • Сарытау • Төмән • Тольятти • Ижау • Барнавыл • Сембер • Владивосток • Ярыслау • Өркет • Махачкала • Хабарау • Новокузнецк • Ырынбур • Кемерово • Рәзән • Тум • Әстерхан • Пенза • Яр Чаллы • Липецк • Тула
250 000 — 500 000 кеше	Киров • Чабаксар • Калининград • Брянск • Курск • Иваново • Магнитогорски • Улан-Удэ • Тверь • Ставрополь • Акмәсҗит* • Акъяр* • Түбән Тагил • Смоленск • Белгород
Шәһәрләрнең халык саны 2010 халык исәбе буенча китерелгән. * Кырым шәһәрләренең халык саның 2012 елгы мәгълүматлары буенча китерелгән.