Кизләү: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Кизләү latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
79 055 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
79 055 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 22: Юл номеры - 22:
| административ берәмлек = [[Кырым Җөмһүрияте]]<ref>Русия Федерациясе административ-территориаль бүленеше буенча</ref>/<br/>[[Кырым Автономияле Җөмһүрияте]]<ref>Украина административ-территориаль бүленеше буенча</ref>
| административ берәмлек = [[Кырым Җөмһүрияте]]<ref>Русия Федерациясе административ-территориаль бүленеше буенча</ref>/<br/>[[Кырым Автономияле Җөмһүрияте]]<ref>Украина административ-территориаль бүленеше буенча</ref>
| төбәк җәдвәлдә =
| төбәк җәдвәлдә =
| район төре = Шәһәр шурасы
| КАҖ районы = Кизләү шәһәр шурасы
| район = Кизләү шәһәр шурасы
| КҖ районы = Кизләү шәһәр бүлгесе
| район җәдвәлдә =
| район җәдвәлдә =
| җәмгыять төре =
| җәмгыять төре =

25 авг 2014, 15:58 юрамасы

Кизләү
Байрак Герб
[[Файл:|160x160px|байрак]] [[Файл:|90x160px|Герб]]
Ил
Төбәк
Район
Координаталар
Климат төре
субтропик
Халык саны
105 915 кеше 
Телефон коды
+380 6569
Почта индекслары
97400—97490
Автомобиль коды
Кырым Җөмһүрияте: RUS 82
Кырым АҖ: AK, КК / 01
ГМБТК коды
УАТТОК коды
Рәсми сайт
(Русия Кырым Республикасы)
Кизләү
[[:commons:Category: Eupatoria Викиҗыентыкта|Кизләү]] Викиҗыентыкта

Кизләү (рус. Евпатория, укр. Євпато́рія, кырымтат. Kezlev, Кезлев) – Кырым ярымутравының урнашкан шәһәр-курорт. Рус телендә бөек Понт патшасы Митридат Евпатор истәлегенә Евпатория дип аталган.

Тарих

Җомга-Җәмигъ мәчете (Хан-Җәмигъ мәчете)

Кизләү урынында кешеләр 3 мең б.э.к. торган инде.

Биредә таврлар, киммерийләр, соңрак греклар яшәгәннәр. Каланың борынгы исеме - Керкинитида. III—II гасырда кала скифлар тарафыннан җимерелгән.

Һуннар, болгарлар, хәзәрләр, печенеглар, кыпчаклар Кизләү урынында торганнар.

Алтын Урда чорында Кизләү - сәүдә үзәге.

1475 елда Госман империясенә керә, Кизләү (төрекчә Гөзлөв) кирмәне төзелә.

1552 елда Дәүләт-Гәрәй хан идәрә иткән чорда Җомга-Җәмигъ мәчете төзелә.

1774 елда Русия Кырым ханлыгын басып ала.

Кизләү каласы рус телендә борынгы гаскәр башлыгы, патша Митридат VI Евпатор истәлегенә Евпатория дип аталган.

Кырым сугышы вакытында Кизләү инглиз-француз-төрек гаскәрләре тарафыннан басып алына.

1941 31 октябреннән 1944 13 апреленә кадәр фашистлар тарафыннан басып алына.

1944 елның 18 маенда кырымтатар халкы сөргенгә җибәрелә, 26 июнендә әрмәннәр, болгарлар, греклар да сөргенгә җибәрелә.

Сугыш вакытында 12 мең кеше атып үтерелгән, 45-55% халык санын югалта.

География

Евпатория Кара диңгез ярында, Кырымның далалы көнчыгыш өлешендә урнашкан.

Климат

Евпатория климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Уртача температура, °C 0,5 1,0 4,1 10,2 15,6 20,3 22,8 22,3 17,9 11,9 7,4 3,5 11,5
Чыганак: [1]

Халык

1897[6] 1926[7] 1939[7] 1959[8] 1970[9] 1979[10] 1989[11] 2001[12]
17 913 23 341 47 030 56 992 79 444 93 281 107 792 105 915

Милли состав (2001): руслар — 64,9%, украиннар — 23,3%, кырымтатарлар — 6,9%, белоруслар — 1,5%.

Кардәш шәһәрләр

Искәрмәләр

  1. ↑ Бу торак пункт Русия һәм Украина арасында территориаль бәхәс астында торган Кырым ярымутравында урнашкан. Ярымутрауны фактик рәвештә контрольдә тотучы Русия Федерациясенең административ-территораль бүленеше буенча, Кырым территориясендә Кырым Җөмһүрияте һәм Акъяр федерация әһәмиятендәге шәһәре урнаша; Украина административ-территораль бүленеше буенча, Кырым территориясендә Кырым Автономияле Җөмһүрияте һәм Акъяр махсус статуслы шәһәре урнаша.
  2. ↑ Русия Федерациясенең административ-территораль бүленеше буенча
  3. ↑ Украинаның административ-территораль бүленеше буенча
  4. ↑ Кырым Җөмһүриятенең административ-территораль бүленеше кысаларында
  5. ↑ Кырым Автономияле Җөмһүриятенең административ-территораль бүленеше кысаларында
  6. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1437
  7. ↑ 7,0 7,1 http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm
  8. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  9. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  10. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  11. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  12. ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=01&rn=&id=&botton=cens_db
  13. ↑ Совет министров Крыма — Информация о побратимских связях городов и районов АРК.

Сылтамалар

Калып:Link FA

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Кизләү&oldid=1970071