Итальян теле

Итальян теле
Үзисем:	italiano
Илләр:	Италия, Сан-Марино, Ватикан, Швейцария, Словения, Хорватия, Франция, Монако, Ливия, Тунис, Эритрея, Хәбәшстан, Сомали, Мальта, Албания
Төбәкләр:	бөтен дөнья
Күзәтүдә тора:	Академия делла Круска[d]
Сөйләшүчеләр саны:	70 миллион
Дәрәҗә:	18
Халәт:	иминлектә[d]
Классификация
Төркем:	???
Язу:	итальян әлифбасы[d] һәм латин язуы
Тел кодлары
ГОСТ 7.75–97:	ита 235
ISO 639-1:	it
ISO 639-2:	ita
ISO 639-3:	ita

Итальян теле (lingua italiana) – итальяннарның милли теле. Италиядә, Ватиканда, Сан-Маринода, Швейцариядә дәүләт теле.

Әлифба

Хәреф	Әйтелеш
A a	/a/
B b	/b/
С с	/k/ /tʃ/
D d	/d/
E e	/e/ /ɛ/
F f	/f/
G g	/ɡ/ /dʒ/
H h	-
I i	/i/ /j/
L l	/l/
M m	/m/
N n	/n/
O o	/o/ /ɔ/
P p	/p/
Q q	/k(w)/
R r	/r/
S s	/s/ /z/
T t	/t/
U u	/u/ /w/
V v	/v/
Z z	/ts/ /dz/

Грамматика

Исем

Итальян телендә исемнәр җенес буенча аeрыла, ике род бар. Җенесне аеру өчен артикльләр һәм кушымчалар кулланыла.

Китап – Il libro

Məктəп – La scuola

Исемнең сан категориясе бар. Күплек санын ясау өчен исемнең кушымчалары үзгәрә:

o → i

e → i

a → e

Libro (китап) – Libri (китаплар)

Scuola (мəктəп) – Scuole (мəктəплəр)

Итальян телендә килеш төшенчәсе юк. Килеш кушымчалары урынына бәйлекләр (предлоглар) кулланыла.

Без мəктəпкə барабыз. – Noi andiamo a scuola.

Мəскəүдəн кайтам. – Io torno da Mosca.

Мансурның китабы. – Il libro di Mansur.

Зат алмашлыклары

Зат	Берлек саны	Күплек саны
1	io (мин)	noi (без)
2	tu (син)	voi (сез)
3	lui (ул) lei (ул) Lei (Сез, әдәп белән)	loro (алар)

Фигыль

Итальян телендә фигыльнең инфинитив формасы -are, -ere, -ire кушымчасы белән ясала.

arrivare – килергә

ripetere – кабатларга

dormire – йокларга

Хәзерге заман (Il Presente)

	I төрләнеш	II төрләнеш	III төрләнеш
	parlare	scrivere	dormire	finire
(io)	parlo сөйлим	scrivo язам	dormoйоклыйм	finiscoбетерәм
(tu)	parliсөйлисең	scriviязасың	dormiйоклыйсың	finisciбетерәсең
(lui)	parlaсөйли	scriveяза	dormeйоклый	finisceбетерә
(noi)	parliamoсөйлибез	scriviamoязабыз	dormiamoйоклыйбыз	finiamoбетерәбез
(voi)	parlateсөйлисез	scriveteязасыз	dormiteйоклыйсыз	finiteбетерәсез
(loro)	pàrlanoсөйлиләр	scrìvonoязалар	dòrmonoйоклыйлар	finìsconoбетерәләр

Шулай ук карагыз

• Сөйләшүчеләр саны буенча телләр исемлеге
• Телләрнең Интернета кулланылышы
• Киң таралган телләр исемлеге