Колхоз: юрамалар арасында аерма
к →Татар телендә: {{цитата|автор=Рашат Низами|Безнең телдә рус теленнән кергән алынмалар да байтак. Күпләр, бигрәк тә филолог галимнәребез, |
|||
| Юл номеры - 29: | Юл номеры - 29: | ||
| isbn = |
| isbn = |
||
}}</ref> |
}}</ref> |
||
}} |
|||
{{цитата|автор=Рашат Низами|Безнең телдә рус теленнән кергән алынмалар да байтак. Күпләр, бигрәк тә филолог галимнәребез, аларның рус теленнән кергән килеш язылуын тәнкыйть итәләр. Уңышлы һәм телебезгә ярашлы дигәннәрен нигә әле кулланмаска? Тупас яисә авыр яңгырый торганнарын үз телебезгә тәрҗемә итү дә бик мәслихәт. Әйтик, шайба — алка, болельщик — җанатар, вертолет — боралак. Ә инде заманында «колхоз» сүзен «күмхуҗ» дип аударырга тырышулар бары ирония тудыра. <ref>{{cite journal |author=Рашат Низами |title=Сүзләр картаямы?.. |journal=[[Безнең мирас]] |volume= |issue= |pages=|year=2016-10-05|url=http://beznenmiras.ru/s%D2%AFzlar-kartayamy/|accessdate=2017-01-09}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
9 гый 2017, 08:37 юрамасы
Колхо́з (ингл. kolkhoz, рус. колхоз, коллективное хозяйство сүзтезмәсенең халыкара аббревиатурасы) яки Күмхуҗ[1] (күмәк хуҗалык) — ССРБда таралган күмәк авыл хуҗалыгы оешмаларының төре.
Төзелеше
Икътисадның авыл хуҗалыгы тармагындагы җитештерү әйберләре (җир, җайланмалар, терлек, орлык һ.б.) уртак милек, анда катнашучылар җәмгыяте идарәсе астында булган һәм хезмәт нәтиҗәсе дә катнашучыларның уртак фикере ярдәмендә бүленергә тиеш булган. Шулай ук балыкчылык колхозлары да таралган булган.
Тарих
Күмәк хуҗалыклар ССРБда 1918 елдан барлыкка килә башлый. 1929 елдан массакүләм күмәкләштерү башлана. Сәнәгатьләштерелү заманында, ССРБны ашамлыклар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның шәһәрләргә качуларына юл куймас өчен паспортизация ысулы кулланыла. Паспортны ала алмаганнар шәһәрләрдә хезмәт урыннарына урнаша алмый, авылларда яшәргә, фәкать колхоз-совхозларда эшләп көн күрергә мәҗбүр калалар.
Татар телендә
|
Тел системасы тарихи яктан үзгəрешсез калмый. Бу хəл тел компонентларының система буларак ачык булуы белəн бəйле. Менə шуңа күрə дə телдə туып Һəм үсеп баручы элементлар була. Тел системасына бары тик аның талəплəренə җавап бирə торган яңа компонентлар гына үтеп керə ала. Мəсəлəн, 30 елларда татар теленə рус сүзлəрен алмас өчен, татарча яңа сүзлəр ясый башладылар: күмхуҗ, бəрмəче, ут көймəсе Һ.б. Лəкин тел системасы бу сүзлəрне кабул итмəде.[2] | 
|
|
|
Безнең телдә рус теленнән кергән алынмалар да байтак. Күпләр, бигрәк тә филолог галимнәребез, аларның рус теленнән кергән килеш язылуын тәнкыйть итәләр. Уңышлы һәм телебезгә ярашлы дигәннәрен нигә әле кулланмаска? Тупас яисә авыр яңгырый торганнарын үз телебезгә тәрҗемә итү дә бик мәслихәт. Әйтик, шайба — алка, болельщик — җанатар, вертолет — боралак. Ә инде заманында «колхоз» сүзен «күмхуҗ» дип аударырга тырышулар бары ирония тудыра. [3]
Рашат Низами
|
|
Моны да карагыз
Сылтамалар
- Примерный Устав сельскохозяйственной артели, принятый II всесоюзным съездом колхозников-ударников
- И. Б. Полюбина «Государство и аграрный сектор в России. История и современность»
- Бюджетные обследования колхозников Свердловской области 1935—1953 гг. Колхозная жизнь на Урале. 1935—1953 / Составители X. Кесслер, Г. Е. Корнилов. — М.: «Российская политическая энциклопедия» (РОССПЭН), 2006. — 912 с. — (Документы советской истории).
- Справочник председателя колхоза, ОГИЗ, Государственное издательство колхозной и совхозной литературы, Москва, «Сельхозгиз», 1941 г.
Искәрмәләр
- ↑ http://kitap.net.ru/yahin/1-12.2.php
- ↑ Ф.С.Сафиуллина. Беренче бүлек: «Иҗтимагый күренеш буларак тел» — §5. Система буларак тел // ТЕЛ ГЫЙЛЕМЕНƏ КЕРЕШ. Югары уку йортларыны филология факультеты студентлары өчен дəреслек. — Казан: Тарих, 2001. — Б. 297. — 19 б.
- ↑ Рашат Низами (2016-10-05). «Сүзләр картаямы?..». Безнең мирас. Проверено 2017-01-09.