Нурихан Фәттах: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Нурихан Фәттах latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up
Юл номеры - 30: Юл номеры - 30:
Нурихан Фәттах [[1928 ел]]ның [[25 октябрь|25 октябрендә]] [[Башкортстан]] АССРның [[Яңавыл районы]]ндагы [[Күчтавыл]] дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. [[1946 ел]]да беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, [[Казан]]га килеп, [[Казан дәүләт университеты]]ның татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, [[1951 ел]]дан [[1952 ел]]га кадәр [[Татарстан китап нәшрияты]]ның яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953 елларда [[Чистай]] шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. [[1953 ел]]ның маеннан, яңадан Казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.
Нурихан Фәттах [[1928 ел]]ның [[25 октябрь|25 октябрендә]] [[Башкортстан]] АССРның [[Яңавыл районы]]ндагы [[Күчтавыл]] дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. [[1946 ел]]да беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, [[Казан]]га килеп, [[Казан дәүләт университеты]]ның татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, [[1951 ел]]дан [[1952 ел]]га кадәр [[Татарстан китап нәшрияты]]ның яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953 елларда [[Чистай]] шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. [[1953 ел]]ның маеннан, яңадан Казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.


Нурихан Фәттах балачагыннан ук [[әдәбият]] белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук [[хикәя]]ләр, [[шигырь]]ләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә. Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре [[1944 ел]]да "Совет әдәбияты" (хәзерге [["Казан утлары"]]) журналында, ә [[1948 ел]]да "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. [[1955 ел]]да студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" [[роман]]ын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.
Нурихан Фәттах балачагыннан ук [[әдәбият]] белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук [[хикәя]]ләр, [[шигырь]]ләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә. Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре [[1944 ел]]да "Совет әдәбияты" (хәзерге [["Казан утлары"]]) журналында, ә [[1948 ел]]да "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. [[1955 ел]]да студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" [[роман]]ын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.


[[1962 ел]]да язучы "Бала күңеле далада" исемле зур [[роман]]ын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.
[[1962 ел]]да язучы "Бала күңеле далада" исемле зур [[роман]]ын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.


Алтмышынчы еллардан башлап Нурихан Фәттах үзенең төп игътибарын тарихи әсәрләр ягына таба юнәлтә. Әдип "Ител суы ака торур" ([[1970 ел|1970]]), "Сызгыра торган уклар" (беренче китап,[[1977 ел|1977]]) романнарын, "[[Кол Гали]]" ([[1973 ел|1973]]) трагедиясен, "Ерак гасырлар авазы" ([[1976 ел|1976]]) исемле фәнни хезмәтен язып, татар әдәбиятында күтәрелмәгән тарих темасын яктырта.
Алтмышынчы еллардан башлап Нурихан Фәттах үзенең төп игътибарын тарихи әсәрләр ягына таба юнәлтә. Әдип "Ител суы ака торур" ([[1970 ел|1970]]), "Сызгыра торган уклар" (беренче китап,[[1977 ел|1977]]) романнарын, "[[Кол Гали]]" ([[1973 ел|1973]]) трагедиясен, "Ерак гасырлар авазы" ([[1976 ел|1976]]) исемле фәнни хезмәтен язып, татар әдәбиятында күтәрелмәгән тарих темасын яктырта.


Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас калдыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Безнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.
Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас калдыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Безнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.
Юл номеры - 48: Юл номеры - 48:


== Хәтер ==
== Хәтер ==
Казан шәһәр Думасының [[2015 ел|2015 елның]] [[4 март|4 мартындагы]] 24-41 санлы карары белән Казанның Салават күпере кече районындагы яңа формалашкан [[Нурихан Фәттах урамы (Казан)|урамга]] Нурихан Фәттах исеме бирелгән.
Казан шәһәр Думасының [[2015 ел]]ның [[4 март]]ындагы 24-41 санлы карары белән Казанның Салават күпере кече районындагы яңа формалашкан [[Нурихан Фәттах урамы (Казан)|урамга]] Нурихан Фәттах исеме бирелгән.


== Шулай ук карагыз ==
== Шулай ук карагыз ==
Юл номеры - 62: Юл номеры - 62:


{{Тукай премиясе лауреатлары 1990-2000}}
{{Тукай премиясе лауреатлары 1990-2000}}

{{DEFAULTSORT:Фәттах, Нурихан}}
{{DEFAULTSORT:Фәттах, Нурихан}}
[[Төркем:Татар язучылары]]
[[Төркем:Татар язучылары]]

28 июн 2017, 09:29 юрамасы

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Нурихан Фәттах
Туган телдә исем Нурихан Садрилмән улы Фәттах
Туган 25 октябрь 1928(1928-10-25)
Башкортстан АССР, Яңавыл районы, Күчтавыл авылы
Үлгән 18 февраль 2004(2004-02-18) (75 яшь)
Казан
Яшәгән урын Җиләк урамы[d], Чыңгыз, Казан[1]
Милләт татар
Ватандашлыгы  СССР
 Россия
Әлма-матер Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре язучы, тәрҗемәче, тарихчы
Җефет I Роза Хафизова
II Руфина Фәттахова
Балалар улы Алмас, кызы Чулпан[2]
Бүләк һәм премияләре Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе 1994 ел РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре, «1992 ел кешесе»

 Нурихан Фәттах Викиҗыентыкта

Нурихан Садрилмән улы Фәттах (1928 елның 25 октябре2004 елның 18 феврале) — татар әдәбиятында тарихи жанрда әсәрләр язуны башлап җибәргән күренекле язучы, тәрҗемәче, тарихчы. 1996 елдан Татар ПЕН-үзәге әгъзасы.

Тормыш юлы һәм иҗаты

Нурихан Фәттах 1928 елның 25 октябрендә Башкортстан АССРның Яңавыл районындагы Күчтавыл дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. 1946 елда беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, Казанга килеп, Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, 1951 елдан 1952 елга кадәр Татарстан китап нәшриятының яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953 елларда Чистай шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. 1953 елның маеннан, яңадан Казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.

Нурихан Фәттах балачагыннан ук әдәбият белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук хикәяләр, шигырьләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә. Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре 1944 елда "Совет әдәбияты" (хәзерге "Казан утлары") журналында, ә 1948 елда "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. 1955 елда студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" романын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.

1962 елда язучы "Бала күңеле далада" исемле зур романын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.

Алтмышынчы еллардан башлап Нурихан Фәттах үзенең төп игътибарын тарихи әсәрләр ягына таба юнәлтә. Әдип "Ител суы ака торур" (1970), "Сызгыра торган уклар" (беренче китап,1977) романнарын, "Кол Гали" (1973) трагедиясен, "Ерак гасырлар авазы" (1976) исемле фәнни хезмәтен язып, татар әдәбиятында күтәрелмәгән тарих темасын яктырта.

Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас калдыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Безнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.

Язучы 1965 елдан бирле СССР Язучылар берлеге әгъзасы.

Нурихан Фәттах 2004 елның 18 февралендә Казанда вафат булды.

Бүләкләр

  • Әдәбиятны үстерүдәге хезмәтләре өчен Нурихан Фәттахка 1978нче елда РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре дигән мактаулы исем бирәләр.
  • Тарихны халыкка кайтару өлкәсендәге күп санлы хезмәтләре өчен Нурихан Фәттахка халыкара биографик үзәк (Кембридж, Англия) тарафыннан «1992 ел кешесе» исеме бирелде.
  • «Сызгыра торган уклар» исемле икенче романы өчен 1994 елда Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясенә лаек була.

Хәтер

Казан шәһәр Думасының 2015 елның 4 мартындагы 24-41 санлы карары белән Казанның Салават күпере кече районындагы яңа формалашкан урамга Нурихан Фәттах исеме бирелгән.

Шулай ук карагыз

Сылтамалар

Искәрмәләр

  1. https://gyteli.info/kazan
  2. Мин сине ничек яраттым. Казан: «Ак Барс», 2004