Кинҗә Арыcланов

Кинҗә Арыcланов (баш. Кинйә Арыҫланов)(1723, Уфа провинциясенең Нугай даругасы Бошман-Кыпчак улусы Танып авылы (хәзер Башкортстан Республикасының Мәләвез районы) яки Кинҗә-Абыз авылы Куергазы районы Башкортстан — ?) — башкорт старшинасы, абыз, 1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы полководецы башкортларга башкортча манифестлар язучы, Пугачевның идеологы.

Рус, гарәп, фарсы, немец телләрен хәбәрдар. 1760 елларда — Бошман-Кыпчак ыруының старшинасы. Беренчеләрдән булып, Пугачев явына кушылучы старшина. Емельян Пугачев аңа бригада генералы титулы бирә. Ул рус булмаган барлык хәрби оешмалар белән командалык итә. Башка милләт вәкилләре белән аралашканда Емельян Пугачевның советнигы (киңәшчесе) була.

Күтәрелештә башкортларның, татарларның, калмыкларның һәм башка халыкларның күпләп катнашуы — Кинҗә Арыслановның эшчәнлек сөземтәсе[1]. Төрки телендә указлар, манифестлар һәм башка мөрәҗәгатьнамәдә яза. Пугачев белән бергә Башкортстанда барган халык күтәрелешләренә җитәкчелек итә. 1774 елда хәбәрсез югала.

Хәтер

• Мәләвез шәһәрендә аның исемен 9 нчы башкорт гимназиясе йөртә.
• Башкортстанның Көйергәзе районында Кинҗә Арсланов исемендәге авыл һәм мәгарә бар.
• Кинҗә Арысланов музее эшли.
• Күмертау һәм Сибай калаларында урамнар аның исеме белән аталган.
• Көйергәзе районының Кинҗәабызда һәм Ермолаевка авылларында — һәйкәл, Сибай шәһәрендә барельеф куелган.
• Башкорт сәясәтче Гали Ибраһимов өч томлык тарихи «Кинҗә» романын язган.
• «Кинҗә» нәфис фильмы төшерелгән («Гербы» киностудиясе, реж. Ә. Г. Абдразаков)