Fici: юрамалар арасында аерма
HerculeBot (бәхәс | кертем) к робот изменил: na:Bidji |
к робот добавил: az:Fici adaları |
||
| Юл номеры - 137: | Юл номеры - 137: | ||
[[ar:فيجي]] |
[[ar:فيجي]] |
||
[[ast:Fiyi]] |
[[ast:Fiyi]] |
||
[[az:Fici adaları]] |
|||
[[bat-smg:Fėdžis]] |
[[bat-smg:Fėdžis]] |
||
[[bcl:Fiji]] |
[[bcl:Fiji]] |
||
24 окт 2009, 12:02 юрамасы
Fiji (Fiji Utırawları Cömhüriäte) (İngliz: Republic of the Fiji Islands, Fiji: Matanit ko Viti) Tınıç Okéanında, Fiji arxipelagında urnaşqan. Kürşeläre: tönyaqta Tuvalu, könçığışta Tonga, könbatışta Vanuatu.
| |||
| Milli devize: Rerevaka na Kalou ka Doka na Tui
(Fear God and honour the Queen) | |||
| |||
| Räsmi telläre | İngliz, Bau Fiji, Hindi, Urdu | ||
| Başqalası | Suva | ||
| Präzidente | Ratu Josefa Iloilo | ||
| Premier-Ministere | Laisenia Qarase | ||
| Başlar Şurasınıñ Räise | Ratu Epeli Ganilau | ||
| Mäydanı - Barısı - % su |
151. urın 18,270 km² ? | ||
| Xalqı - Barısı (2001) - Tığızlığı |
152. urın 844,330 47 keşe/km² | ||
| Bäysezlege  (Böyek Britannan) |
1970 10 Öktäber | ||
| Valútı | Fiji Dolları | ||
| Säğät zonı | UTC +12 | ||
| Milli hímnı | God Bless Fiji (Allah Fijine saqla) | ||
| İnternet TLD'ı | .FJ | ||
| Téléfon kodı | 679 | ||
Taríxı
Fijigä berençe keşelär borınğı ğasırlarda Könyaq-Könçığış Aziädän kilgän. Alar xäzerge Fijilelären babaları.
17. yözdä Fijine Awrupalı açılalar. 19. yözdän Fijidä Awrupalılar häm Hindlär yäşep toralar. 1874 yılda Fijine Britannar üz kontrolenä alalar. 1970 yıldan, dékolonizasí prosessı buyınça, Fijigä bäysezlegen büläk itälär.
1987. yılda ğäskäri putçistlar xäkimne üz qullarına alalar. Şul çaqtan xäkimiättä Hindlar dominirilär.
1990.dan Konstitusí buyınça xäkim tabíğí Fijileläneñ qullarında.
1999.da xäkimiät saylawında Hind-Fijile ciñä. Annan soñ Fiji millätçe George Speight putç belän xäkimne ala. 2000.dä ilgä démokrasí qayta häm şul çaqtan Laisenia Qarase premier-minister bulıp eşli.
Fiji Berleşkän Millätlär oyışmasınıñ tınıçlıq saqlaw xärbi missilärendä kiñ qatnaşa.
Geografiäse
Fijidä 322 utıraw, alarnıñ 1/3tä keşelär yäşmilär. 2 iñ zur utıraw: Viti Levu utırawı häm Vanua Levu utırawı. Viti Levu'da däwlätneñ başqalası - [[Suva]) şähäre urnaşqan. Utırawlarınıñ iñ biek noqta - 1200 m taw. Utırawlarda tropík urmannarı üsälär.
Möhim şähärläre: Nadi, Savusavu, Lautoka.
Démografiäse
Millätläre
Fijilelär (51%) (Melaneziä xalqı), Hind-Fijilelär (43.7%) (19. ğasırda Hindstannan kilgän eşçelär), Rotumannar (1.2%) (Políneziä xalqı), Awrupalılar, Qıtaylılar h.b.
Telläre
Räsmi telläre
Fijidä 3 räsmi tele: İngliz (English), Bau Fiji (Bau Fijian), Hindustani. Här Fijiledä xäkimiät belän üz telendä aralaşırğa xoquq bar.
Fijiidä İngliz tele kolonial zamannardan kiñ taralğan. Bu tel - xalıqara aralaşu, biznes, mäğrifät tele.
Fiji tele (Austroneziä tel ğäilâse, Fiji telenä Políneziä telläre tä'sir itkän) tabíğí Fijilelärdä taralğan. Bau dialéktı, patşa ğäilâseneñ tele bulğaç, räsmi häm ädäbi sanıla.
Hindustani tele, Hindi häm Urdu telläre öçen ğomumí isem. Hind-Fijilelärdä taralğan. Hindi telendä Hinduslar, ä Urdu telendä Möselmännär söyläşälär. Xäzerge Hindstan tellärennän ayırma bar.
Başqa telläre
Fijilelärdä ädäbisez (Bau tügel) söyläşülär kiñ taralğan.
Hind-Fijilelärneñ keçe öleşe Tamil, Bihari, Bengali h.b. tellärdä söyläşälär.
Rotuma utırawında Rotuman tele (Políneziä tele) qullanıla.
Dinnäre
Räsmi dine yuq.
Fijilelär: Methodist (48%), Roman Katolik (19%), Assemblies of God (11%) häm 7. kön Adventistläre (6%) Xristianlığı
Hind-Fijilelär: Hinduizm (75%), Íslam (16%), Xristianlıq (6%), Sikh (1%).
Başqalar: Katolik Xristianlığı, Íslam, Yähüd dine
Säyäsäte
Fijidä präzidentne 5 yılğa Fiji Başlar Şurası (Great Council of Chiefs) sayla. Ämma präzidenttä xäkime yuq - ul Fiji Armínıñ generalissimusı ğına, ä ilneñ başı premier-minister dip sanıla.
Fiji Parlaméntı ike pulatlı. Berençesedä, House of Representatives'dä 71 urın. 25tä härkem eşlärgä bula. 23 Fijilelärgä genä, 19 Hind-Fijilelärgä, 1 Rotumanğa, 3 Awrupalı häm Qıtaylarğa ("General electors"). İkençesedä, Senate'tä 32 urın.
Administrativ Bülüe
Fijigä 4 öleş (division) kerä.
- Rotuma utırawı bäyle il statusı belän bula.
Íqtísadı
Fijidä minerallar, ağaç häm balıq bik küp. Ämma iñ möhime - şikär éksportı häm turízm (här yıl 300,000-400,000 turíst vizit itä).
Mädäniäte
Fiji mädäniäte, başqa Tınıç Okéanı mädäniätläre kebek, bik qızıqlı.