Тавар: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

16 мар 2019, 14:53 юрамасы

Тавар яки туар, мал-туар — башка әйберләргә ирекле рәвештә алыштырыла ала торган теләсә нинди әйбер,^[1] кешенең ихтыяҗларын канәгатьләндерә ала торган һәм алмаштыру^[2] өчен махсус эшләнгән хезмәт продукты.

Шәхси кирәк-яраклар өчен эшләнелгән әйберләр, икътисади яктан тавар булып тормыйлар.

Этимология

ТУАР, диал. (ДС III: 152) тывар, (ТТДС I: 422) туғар «скот; скотина» < гом. кыпч., уйг. туар, тувар, кырг., алт. тубар, гом. угыз. давар, даwар һ.б. (ЭСТЯ III: 114) «туар; яшь терлек; үрчемгә әзер яшь терлек» – электән бирле (к. Будагов I: 741) тавар ~ таwар «товар» сүзе белән гомоген дип карала, ләкин монда күп кенә сораулар килеп туа. Чаг. Туара I. Тат. телендә туар башлыча мал-туар парлы сүзендә очрый, шуңа охшаш бор. ed-tavar (ДТС:162 һ.б.) «тере һәм тере түгел мөлкәт» дип аңлатыла (ed тур. к. Әйбер).

ТАВАР [таwар] «фабричные ткани», (Будагов I:382) «шелковая материя, атлас» ~ к.-балк., уйг. табар, таvар «ефәк; тавар», бор. төрки (ДТС: 526, 542; Clauson: 442) tabar, tavar «байлык, әйберләр; ки рәкярак», алт. табар «товар; атлы гаскәр». Бу сүзнең «сәүдәгәр олавы» мәгънәсе булган, шуннан бор. рус. товар «олау, сәүдәгәр олавы», шуннан товарище «зур олау», сотоварище «олаудаш» > товарищ «иптәш» (к. товарка «иптәш хатын»), к. Елкина Н.М. К этимологии слова товар // Этимологические исследования по русскому языку. 2. М., 1962). Гомумән, таwар ~ туар сүзләре бер нигездән (к. Туар). К. Сергеев 1980: 96–108; Э.В. Се вортян (ЭСТЯ III: 114–117) тавар ~ табыр сүзләре (алар ның гомогенлыгы шикле) тур. төрле бәхәсләр булуын күрсә теп үтә. Тик табур < таб&ур дигән версия не (к. Тапкыр) ул искә дә алмый. К. ш. ук Räsänen 1969: 451 452; Федотов II: 161–162; Мухамедова: 85 (төркм. довар, төр. davar «сарык көтүе» сүзен китерә). Дерив.: таварлы, таварсыз; таварлык; тавар лан-у; таварчы, таварчылык.

Киң кулланышлы товарлар исемлеге

Киң кулланышлы товарлар исемлеге:^[3]

Шулай ук карагыз

Искәрмәләр

↑ ГОСТ Р 51303-99: «Товар — любая вещь, не ограниченная в обороте, свободно отчуждаемая и переходящая от одного лица к другому по договору купли-продажи»
↑ ТАТАРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК: «Товар: Товар алмашу - Товарообмен» - КАЗАНЬ "ТАТАРСКОЕ КНИЖНОЕ ИЗДАТЕЛЬСТВО", 1988, с.304.
↑ ТАТРЧА-РУСЧА УКУ-УКЫТУ СҮЗЛЕГЕ: «Товар: Товары широкого потребления» - МОСКВА "Русский язык", "ДИГОРА", 1993, с.271.

[GOST-1] ГОСТ Р 51303-99: «Товар — любая вещь, не ограниченная в обороте, свободно отчуждаемая и переходящая от одного лица к другому по договору купли-продажи»

[ТАТРЧА-РУСЧА_СҮЗЛЕК-2] ТАТАРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК: «Товар: Товар алмашу - Товарообмен» - КАЗАНЬ "ТАТАРСКОЕ КНИЖНОЕ ИЗДАТЕЛЬСТВО", 1988, с.304.

[ТАТРЧА-РУСЧА_УКУ_УКЫТУ_СҮЗЛЕГЕ-3] ТАТРЧА-РУСЧА УКУ-УКЫТУ СҮЗЛЕГЕ: «Товар: Товары широкого потребления» - МОСКВА "Русский язык", "ДИГОРА", 1993, с.271.

[1]

[2]

[3]

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
-'''Тауар''' (кайбер җирле сөйләшләрдә)  яки '''товар''' (рус теленнән килгән [[алынма]] сүз)  — башка [[әйбер]]ләргә ирекле рәвештә алыштырыла ала торган теләсә нинди [[Әйбер|әйбер]],<ref name="GOST">ГОСТ Р 51303-99: «Товар — любая вещь, не ограниченная в обороте, свободно отчуждаемая и переходящая от одного лица к другому по договору купли-продажи»</ref> кешенең [[ихтыяҗ]]ларын канәгатьләндерә ала торган һәм алмаштыру<ref name="ТАТРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК">ТАТАРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК: «Товар: Товар алмашу - Товарообмен» - КАЗАНЬ "ТАТАРСКОЕ КНИЖНОЕ ИЗДАТЕЛЬСТВО", 1988, с.304.</ref> өчен махсус эшләнгән [[хезмәт]] продукты.
+'''Тавар''' яки '''туар''', '''мал-туар'''  — башка [[әйбер]]ләргә ирекле рәвештә алыштырыла ала торган теләсә нинди [[Әйбер|әйбер]],<ref name="GOST">ГОСТ Р 51303-99: «Товар — любая вещь, не ограниченная в обороте, свободно отчуждаемая и переходящая от одного лица к другому по договору купли-продажи»</ref> кешенең [[ихтыяҗ]]ларын канәгатьләндерә ала торган һәм алмаштыру<ref name="ТАТРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК">ТАТАРЧА-РУСЧА СҮЗЛЕК: «Товар: Товар алмашу - Товарообмен» - КАЗАНЬ "ТАТАРСКОЕ КНИЖНОЕ ИЗДАТЕЛЬСТВО", 1988, с.304.</ref> өчен махсус эшләнгән [[хезмәт]] продукты.
-Шәхси кирәк-яраклар өчен эшләнелгән [[әйбер]]ләр, [[икътисад]]и яктан тауар булып тормыйлар.
+Шәхси кирәк-яраклар өчен эшләнелгән [[әйбер]]ләр, [[икътисад]]и яктан тавар булып тормыйлар.
+== Этимология ==
+ТУАР, диал. (ДС III: 152) тывар, (ТТДС I: 422) туғар «скот; скотина» < гом. кыпч., уйг. туар, тувар, кырг., алт. тубар, гом. угыз. давар, даwар һ.б. (ЭСТЯ III: 114) «туар; яшь терлек; үрчемгә әзер яшь терлек» – электән бирле (к. Будагов I: 741) тавар ~ таwар «товар» сүзе белән гомоген дип карала, ләкин монда күп кенә сораулар килеп туа. Чаг. Туара I. Тат. телендә туар башлыча мал-туар парлы сүзендә очрый, шуңа охшаш бор. ed-tavar (ДТС:162 һ.б.) «тере һәм тере түгел мөлкәт» дип аңлатыла (ed тур. к. Әйбер).
+ТАВАР [таwар] «фабричные ткани», (Будагов I:382) «шелковая материя, атлас» ~ к.-балк., уйг. табар, таvар «ефәк; тавар», бор. төрки (ДТС: 526, 542; Clauson: 442) tabar, tavar «байлык, әйберләр; ки рәкярак», алт. табар «товар; атлы гаскәр». Бу сүзнең «сәүдәгәр олавы» мәгънәсе булган, шуннан бор. рус. товар «олау, сәүдәгәр олавы», шуннан товарище «зур олау», сотоварище «олаудаш» > товарищ «иптәш» (к. товарка «иптәш хатын»), к. Елкина Н.М. К этимологии слова товар // Этимологические исследования по русскому языку. 2. М., 1962). Гомумән, таwар ~ туар сүзләре бер нигездән (к. Туар). К. Сергеев 1980: 96–108; Э.В. Се вортян (ЭСТЯ III: 114–117) тавар ~ табыр сүзләре (алар ның гомогенлыгы шикле) тур. төрле бәхәсләр булуын күрсә теп үтә. Тик табур < таб&ур дигән версия не (к. Тапкыр) ул искә дә алмый. К. ш. ук Räsänen 1969: 451 452; Федотов II: 161–162; Мухамедова: 85 (төркм. довар, төр. davar «сарык көтүе» сүзен китерә). Дерив.: таварлы, таварсыз; таварлык; тавар лан-у; таварчы, таварчылык.
 ==Киң кулланышлы товарлар исемлеге==