Ипи: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Ипи latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Юл номеры - 12: Юл номеры - 12:
==Аңлатма==
==Аңлатма==


ИПИ[ипĕй], диал. әпи, ипекәй «хлеб» – бу вариантлар һәммәсе дә (барча татар диалектларында очрый торган) әпәй вариантыннан килә, бу вариант исә бор. *эппэ, *эбэ «ипи, көлчә, коймак» сүзенең иркәләү формасы, к. иске тат. әпетмәк, ипетмәк <ref>(Троянский I: 7)</ref> «бәбине ашату», чыгт. iбi- «ашау» <ref>(Радлов I: 1569)</ref>, хак. ипек, iпек < бор. төрки <ref>(ДТС: 62)</ref> ebäk «ипи, икмәк» («балалар телендә», ди М. Кашгари), каз. диал. әпә ~ нан. эпэ, эвенк. эвэди, маньч. эфэн«тәбикмәк, көлчә» <ref>(ССТМЯ II: 436)</ref>
ИПИ[ипĕй], диал. әпи, ипекәй «хлеб» – бу вариантлар һәммәсе дә (барча татар диалектларында очрый торган) әпәй вариантыннан килә, бу вариант исә бор. *эппэ, *эбэ «ипи, көлчә, коймак» сүзенең иркәләү формасы, к. иске тат. әпетмәк, ипетмәк </ref> «бәбине ашату», чыгт. iбi- «ашау», хак. ипек, iпек < бор. төрки <ref>(ДТС: 62)</ref> ebäk «ипи, икмәк» («балалар телендә», ди М. Кашгари), каз. диал. әпә ~ нан. эпэ, эвенк. эвэди, маньч. эфэн«тәбикмәк, көлчә» <ref>(ССТМЯ II: 436)</ref>
<ref>Тэтимол 2015</ref>
<ref>Тэтимол 2015</ref>



9 мар 2020, 14:35 юрамасы

Француз икмәге

Ипи, икмәконнан һәм судан торган камырны кыздыру, пешерү яки парда әзерләү нәтиҗәсендә әзерләнгән ризыклар төркеме өчен уртак төшенчә. Суга, сирәгрәк сөт, катык, каймакка май һәм йомырка кушып басылган камырдан әзерләнә. Ипи пешерү өчен бодай, тары, арыш, арпа, талкан онын файдаланалар.

Туклыклыгы һәм яшәү өчен кирәкле матдәләргә байлыгы ягыннан икмәк икенче урында тора. Ул сөттән генә калыша. 300 грамм икмәктә организм өчен кирәкле 40% аксым, 70% минераль тозлар, 70% В һәм 100% РР витаминнары, тимер, кальций, фосфор бар.

Икмәккә көнлек ихтыяҗ кешенең көнгә күпме энергия сарыф итүенә бәйле. Уртача көнлек норма: ирләргә - 250-300, хатын-кызлар өчен 200, физик эштә эшләүчеләргә 400-600, үсмерләргә 400, ә авырлыгы артык кешеләргә 150 грамм.

Икмәкне аерым ашап була, шулай ук аны еш кына атланмай, арахис мае, кайнатма, джем, дерелдәвек, мармелад, бал белән ашап була. Ипине бик еш бутерброд буларак ашыйлар. Икмәк шулай ук сәндвич өчен мөһим ризык.

Аңлатма

ИПИ[ипĕй], диал. әпи, ипекәй «хлеб» – бу вариантлар һәммәсе дә (барча татар диалектларында очрый торган) әпәй вариантыннан килә, бу вариант исә бор. *эппэ, *эбэ «ипи, көлчә, коймак» сүзенең иркәләү формасы, к. иске тат. әпетмәк, ипетмәк </ref> «бәбине ашату», чыгт. iбi- «ашау», хак. ипек, iпек < бор. төрки [1] ebäk «ипи, икмәк» («балалар телендә», ди М. Кашгари), каз. диал. әпә ~ нан. эпэ, эвенк. эвэди, маньч. эфэн«тәбикмәк, көлчә» [2] [3]

ӘПӘЙ «хлеб» ~ угыз. (аз.) eppei «ашамлык». К. Ипи. [4] әпәй сущ. разг. (круглый) хлеб [5]

чаг. шуннанук рус.па́па: I "ипи" (бәбиләр теленнән), укр., блр. па́па. Киң таралган: чаг. лат. рарра "ботка", раррārе "ашау", Рарре "бәби боткасы", голл., англ. рар "ботка"; [6]


  1. (ДТС: 62)
  2. (ССТМЯ II: 436)
  3. Тэтимол 2015
  4. Тэтимол 2015
  5. ТР 2007
  6. Фасмер