Илле (озынлык берәмлеге): юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Илле (озынлык берәмлеге) latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Ерней (бәхәс | кертем)
Яңа бит: «'''Илле''' (''бармак'', ''әнгөшт''<ref>'''Әнгөшт''' — бармак. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: та...»
 
Ерней (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
 
Юл номеры - 1: Юл номеры - 1:
'''Илле''' (''бармак'', ''әнгөшт''<ref>'''Әнгөшт''' — бармак. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 739.</ref>, ''әсбәг'') — озынлык үлчәве берәмлеге.
'''Илле''' (''бармак'', {{lang-fa|انگشت}} ''әнгөшт''<ref>'''Әнгөшт''' — бармак. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 739.</ref>, {{lang-ar|إصبع}} ''әсбә‘'') — озынлык үлчәве берәмлеге.


[[Гарәпләр]]дә бер әсбәг (бармак) [[зираг]]ның (терсәкнең) 24 тән бер әлеше булган.
Бер илле (''әсбәг'', ''әнгөшт'') тотамның (''кабза'') дүрттән бер өлеше һәм терсәкнең (''зираг'', ''гәз'') 24 тән бер өлеше булган.


== Әсбәг ==
* 1 әсбәг = 1/6 [[тотам|кабза]]<ref>'''Кабза''' — уч, тотам; әйбернең тота торган җире, сабы; бер тотам, бер уч (''кабда'' — мера длины). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 196.</ref> = 1/24 [[зираг]]<ref>'''Зираг''' — кул; терсәк; терсәк буе озынлык үлчәве (58 см). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 131.</ref>,
* 1 әсбәг = 1/6 [[Тотам#Кабза|кабза]]<ref>'''Кабза''' — уч, тотам; бер тотам, бер уч (''кабда'' — мера длины). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 196.</ref> = 1/24 [[зираг]]<ref>'''Зираг''' — терсәк; терсәк буе озынлык үлчәве (58 см). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 131.</ref>
* 1 әсбәг = 49,875 / 24 ≈ 2,078 [[сантиметр|см]] (''шәргый зираг'' өчен)
* 1 әсбәг = 54,04 / 24 ≈ 2,252 [[сантиметр|см]] (''кара зираг'' өчен)
* 1 әсбәг = 54,04 / 24 ≈ 2,252 [[сантиметр|см]] (''кара зираг'' өчен)
* 1 әсбәг каимә<ref>'''Каимә''' (каим) — үрә торышлы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 199.</ref> (баш бармак) = 3 әсбәг

== Әнгөшт ==
* 1 әнгөшт = 49,875 / 24 ≈ 2,078 [[сантиметр|см]] (''шәргый гәз'' өчен)


== Искәрмәләр ==
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
* ''Холов М.Ш.'' Таджикские линейные меры длины конца XVIII — начала XX веков // Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Серия гуманитарных наук. — 2017.


[[Төркем:Озынлык үлчәве берәмлекләре]]
[[Төркем:Озынлык үлчәве берәмлекләре]]

20 сен 2020, 09:54 өчен соңгы юрама

Илле (бармак, фар. انگشت әнгөшт[1], гарәп. إصبعәсбә‘) — озынлык үлчәве берәмлеге.

Бер илле (әсбәг, әнгөшт) тотамның (кабза) дүрттән бер өлеше һәм терсәкнең (зираг, гәз) 24 тән бер өлеше булган.

Әсбәг[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • 1 әсбәг = 1/6 кабза[2] = 1/24 зираг[3]
  • 1 әсбәг = 54,04 / 24 ≈ 2,252 см (кара зираг өчен)
  • 1 әсбәг каимә[4] (баш бармак) = 3 әсбәг

Әнгөшт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • 1 әнгөшт = 49,875 / 24 ≈ 2,078 см (шәргый гәз өчен)

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Әнгөшт — бармак. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 739.
  2. Кабза — уч, тотам; бер тотам, бер уч (кабда — мера длины). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 196.
  3. Зираг — терсәк; терсәк буе озынлык үлчәве (58 см). — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 131.
  4. Каимә (каим) — үрә торышлы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 199.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Холов М.Ш. Таджикские линейные меры длины конца XVIII — начала XX веков // Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Серия гуманитарных наук. — 2017.