Куйбышев тимер юлы: юрамалар арасында аерма
DerslekBot (бәхәс | кертем) |
к clean up, replaced: Зылатаус → Златоуст (3) using AWB |
||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
'''Ку́йбышев тимер юлы''' – Урта [[Идел буе]] җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы. |
'''Ку́йбышев тимер юлы''' – Урта [[Идел буе]] җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы. |
||
[[1936]] елның [[26 май|26 маеннан]] башлап [[Самар- |
[[1936]] елның [[26 май|26 маеннан]] башлап [[Самар-Златоуст тимер юлы|Самар-Златоуст]] һәм элекке [[Сызран]]-Вязьма тимер юлларын берләштерә. Юлларның тулаем озынлыгы 11 502,5 км, шул исәптән төп юллар озынлыгы – 7 234,8 км. Юлның идарәсе [[Самар]]да урнашкан. |
||
* Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән [[Чынлы (станция)|Чынлы]] һәм Алнаши станцияләрендә тоташа. |
* Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән [[Чынлы (станция)|Чынлы]] һәм Алнаши станцияләрендә тоташа. |
||
* Көньяк Урал тимер юлы белән: [[Кенәл]], [[Кропачево]], [[Мораптал]], [[Белорецк]] станцияләре аша. |
* Көньяк Урал тимер юлы белән: [[Кенәл]], [[Кропачево]], [[Мораптал]], [[Белорецк]] станцияләре аша. |
||
Юл номеры - 11: | Юл номеры - 11: | ||
== Тарих == |
== Тарих == |
||
Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – [[Моршанск]] – [[Сызран]] сызыгы 1874да төзелә, [[1877 ел]]да [[Кенәл]]гә кадәр сузыла. [[1880 ел]]да [[Идел]] аша Сызран күпере салына. [[1888 ел]]да Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, [[1890]]дә – |
Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – [[Моршанск]] – [[Сызран]] сызыгы 1874да төзелә, [[1877 ел]]да [[Кенәл]]гә кадәр сузыла. [[1880 ел]]да [[Идел]] аша Сызран күпере салына. [[1888 ел]]да Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, [[1890]]дә – Златоустка, [[1892 ел]]да – [[Чиләбе]]гә. |
||
Куйбышев тимер юлына керүче [[Рузаевка]] – [[Сызран]] сызыгы [[1898]] елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы [[1898]] елда төзелә. Аннары [[Октябрьск|Батраки]] ([[1900]]), Часовня-Пристань – [[Мәләкәс]] ([[1902]]) станцияләре барлыкка килә. [[1911 ел]]да юл [[Мәләкәс]]тән [[Бөгелмә]]гә озайтыла. [[1914]] елда [[Чишмә (Башкортстан)|Чишмә]]дә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла. |
Куйбышев тимер юлына керүче [[Рузаевка]] – [[Сызран]] сызыгы [[1898]] елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы [[1898]] елда төзелә. Аннары [[Октябрьск|Батраки]] ([[1900]]), Часовня-Пристань – [[Мәләкәс]] ([[1902]]) станцияләре барлыкка килә. [[1911 ел]]да юл [[Мәләкәс]]тән [[Бөгелмә]]гә озайтыла. [[1914]] елда [[Чишмә (Башкортстан)|Чишмә]]дә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла. |
15 окт 2020, 19:36 юрамасы
Ку́йбышев тимер юлы – Урта Идел буе җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы.
1936 елның 26 маеннан башлап Самар-Златоуст һәм элекке Сызран-Вязьма тимер юлларын берләштерә. Юлларның тулаем озынлыгы 11 502,5 км, шул исәптән төп юллар озынлыгы – 7 234,8 км. Юлның идарәсе Самарда урнашкан.
- Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән Чынлы һәм Алнаши станцияләрендә тоташа.
- Көньяк Урал тимер юлы белән: Кенәл, Кропачево, Мораптал, Белорецк станцияләре аша.
- Мәскәү тимер юлы белән: Ряжск станциясе аша.
Куйбышев тимер юлы көнбатыштан көнчыгышка баручы ике параллель диярлек сызыктан тора. Берсе Кустарёвка – Инза – Сембер, икенчесе – Ряжск – Самар. Алар Башкортстанның Чишмә станциясендә бергә тоташа һәм Урал таулары эргәсендә тәмамлана. Башка ике линия: Рузаевка – Пенза – Ртищево һәм Сембер – Сызран – Сарытау төньяктан көньякка бара
Куйбышев тимер юлы иң зур сәнәгать комплексларын тәэмин итә: Чаллыдагы, Тольятти һәм Сембердәге автомобиль заводларын, карамай эшкәртү, химия сәнәгате заводлары һәм корал җитештерүче предприятиеләр.
Тарих
Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – Моршанск – Сызран сызыгы 1874да төзелә, 1877 елда Кенәлгә кадәр сузыла. 1880 елда Идел аша Сызран күпере салына. 1888 елда Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, 1890дә – Златоустка, 1892 елда – Чиләбегә.
Куйбышев тимер юлына керүче Рузаевка – Сызран сызыгы 1898 елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы 1898 елда төзелә. Аннары Батраки (1900), Часовня-Пристань – Мәләкәс (1902) станцияләре барлыкка килә. 1911 елда юл Мәләкәстән Бөгелмәгә озайтыла. 1914 елда Чишмәдә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла.
1936 елда Дим – Ишембай сызыгы төзелә.
1989 елның 4 июнендә Әшә – Олы-Теләк арасында Рәсәй һәм СССР тарихында иң дәһшәтле тимер юл һәләкате килеп чыга. 575 кеше һәлак булган.