Куйбышев тимер юлы: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Куйбышев тимер юлы latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
DerslekBot (бәхәс | кертем)
к →‎top: clean up, replaced: Пинзә → Пенза using AWB
Nurbot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: Зылатаус → Златоуст (3) using AWB
Юл номеры - 1: Юл номеры - 1:
'''Ку́йбышев тимер юлы''' – Урта [[Идел буе]] җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы.
'''Ку́йбышев тимер юлы''' – Урта [[Идел буе]] җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы.


[[1936]] елның [[26 май|26 маеннан]] башлап [[Самар-Зылатаус тимер юлы|Самар-Зылатаус]] һәм элекке [[Сызран]]-Вязьма тимер юлларын берләштерә. Юлларның тулаем озынлыгы 11 502,5 км, шул исәптән төп юллар озынлыгы – 7 234,8 км. Юлның идарәсе [[Самар]]да урнашкан.
[[1936]] елның [[26 май|26 маеннан]] башлап [[Самар-Златоуст тимер юлы|Самар-Златоуст]] һәм элекке [[Сызран]]-Вязьма тимер юлларын берләштерә. Юлларның тулаем озынлыгы 11 502,5 км, шул исәптән төп юллар озынлыгы – 7 234,8 км. Юлның идарәсе [[Самар]]да урнашкан.
* Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән [[Чынлы (станция)|Чынлы]] һәм Алнаши станцияләрендә тоташа.
* Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән [[Чынлы (станция)|Чынлы]] һәм Алнаши станцияләрендә тоташа.
* Көньяк Урал тимер юлы белән: [[Кенәл]], [[Кропачево]], [[Мораптал]], [[Белорецк]] станцияләре аша.
* Көньяк Урал тимер юлы белән: [[Кенәл]], [[Кропачево]], [[Мораптал]], [[Белорецк]] станцияләре аша.
Юл номеры - 11: Юл номеры - 11:


== Тарих ==
== Тарих ==
Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – [[Моршанск]] – [[Сызран]] сызыгы 1874да төзелә, [[1877 ел]]да [[Кенәл]]гә кадәр сузыла. [[1880 ел]]да [[Идел]] аша Сызран күпере салына. [[1888 ел]]да Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, [[1890]]дә – Зылатауска, [[1892 ел]]да – [[Чиләбе]]гә.
Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – [[Моршанск]] – [[Сызран]] сызыгы 1874да төзелә, [[1877 ел]]да [[Кенәл]]гә кадәр сузыла. [[1880 ел]]да [[Идел]] аша Сызран күпере салына. [[1888 ел]]да Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, [[1890]]дә – Златоустка, [[1892 ел]]да – [[Чиләбе]]гә.


Куйбышев тимер юлына керүче [[Рузаевка]] – [[Сызран]] сызыгы [[1898]] елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы [[1898]] елда төзелә. Аннары [[Октябрьск|Батраки]] ([[1900]]), Часовня-Пристань – [[Мәләкәс]] ([[1902]]) станцияләре барлыкка килә. [[1911 ел]]да юл [[Мәләкәс]]тән [[Бөгелмә]]гә озайтыла. [[1914]] елда [[Чишмә (Башкортстан)|Чишмә]]дә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла.
Куйбышев тимер юлына керүче [[Рузаевка]] – [[Сызран]] сызыгы [[1898]] елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы [[1898]] елда төзелә. Аннары [[Октябрьск|Батраки]] ([[1900]]), Часовня-Пристань – [[Мәләкәс]] ([[1902]]) станцияләре барлыкка килә. [[1911 ел]]да юл [[Мәләкәс]]тән [[Бөгелмә]]гә озайтыла. [[1914]] елда [[Чишмә (Башкортстан)|Чишмә]]дә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла.

15 окт 2020, 19:36 юрамасы

Ку́йбышев тимер юлы – Урта Идел буе җирләрен хезмәтләндерүче тимер юллар системасы.

1936 елның 26 маеннан башлап Самар-Златоуст һәм элекке Сызран-Вязьма тимер юлларын берләштерә. Юлларның тулаем озынлыгы 11 502,5 км, шул исәптән төп юллар озынлыгы – 7 234,8 км. Юлның идарәсе Самарда урнашкан.

  • Куйбышев тимер юлы Горький тимер юлы белән Чынлы һәм Алнаши станцияләрендә тоташа.
  • Көньяк Урал тимер юлы белән: Кенәл, Кропачево, Мораптал, Белорецк станцияләре аша.
  • Мәскәү тимер юлы белән: Ряжск станциясе аша.

Куйбышев тимер юлы көнбатыштан көнчыгышка баручы ике параллель диярлек сызыктан тора. Берсе Кустарёвка – ИнзаСембер, икенчесе – РяжскСамар. Алар Башкортстанның Чишмә станциясендә бергә тоташа һәм Урал таулары эргәсендә тәмамлана. Башка ике линия: РузаевкаПензаРтищево һәм СемберСызранСарытау төньяктан көньякка бара

Куйбышев тимер юлы, 1940 ел

Куйбышев тимер юлы иң зур сәнәгать комплексларын тәэмин итә: Чаллыдагы, Тольятти һәм Сембердәге автомобиль заводларын, карамай эшкәртү, химия сәнәгате заводлары һәм корал җитештерүче предприятиеләр.

Тарих

Куйбышев тимер юлына керүче беренче тимер юл – МоршанскСызран сызыгы 1874да төзелә, 1877 елда Кенәлгә кадәр сузыла. 1880 елда Идел аша Сызран күпере салына. 1888 елда Кенәлдән Уфага кадәр сузыла, 1890дә – Златоустка, 1892 елдаЧиләбегә.

Куйбышев тимер юлына керүче РузаевкаСызран сызыгы 1898 елда төзелеп бетә. Хәзер тимер юлның төньяк йөрешенә керүче Инза – Сембер сызыгы 1898 елда төзелә. Аннары Батраки (1900), Часовня-Пристань – Мәләкәс (1902) станцияләре барлыкка килә. 1911 елда юл Мәләкәстән Бөгелмәгә озайтыла. 1914 елда Чишмәдә төньяк һәм көньяк йөрешләр кушыла.

1936 елда ДимИшембай сызыгы төзелә.

1989 елның 4 июнендә ӘшәОлы-Теләк арасында Рәсәй һәм СССР тарихында иң дәһшәтле тимер юл һәләкате килеп чыга. 575 кеше һәлак булган.

Чыганак

Русча wikipedia-дәге бит