Ямал-Ненец автономияле округы: юрамалар арасында аерма
к →Искәрмәләр: clean up, replaced: бүлгесе → округы using AWB |
к clean up, replaced: Русия → Россия (14) using AWB |
||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
{| class="infobox" style="font-size: 85%; width:360px;" |
{| class="infobox" style="font-size: 85%; width:360px;" |
||
|style="text-align: center" colspan="2" |[[ |
|style="text-align: center" colspan="2" |[[Россия Федерациясе субъектлары|Россия Федерациясе субъекты]] |
||
|- |
|- |
||
|style="border-top:1px solid grey; border-bottom:1px solid grey; background: #a3eea3; font-size: 110%; text-align: center" colspan="2" |<big>'''Ямал-Ненец автономияле округы</big><br />Ямало-Ненецкий автономный округ<br />Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук |
|style="border-top:1px solid grey; border-bottom:1px solid grey; background: #a3eea3; font-size: 110%; text-align: center" colspan="2" |<big>'''Ямал-Ненец автономияле округы</big><br />Ямало-Ненецкий автономный округ<br />Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук |
||
Юл номеры - 27: | Юл номеры - 27: | ||
| style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;"| |
| style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;"| |
||
'''[[Мәйдан]]''' |
'''[[Мәйдан]]''' |
||
| {{#if:{{{AreaRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[ |
| {{#if:{{{AreaRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[Россия Федерациясе субъектларның мәйдан буенча исемлеге|9-нче]] <!--Место в списке-->}} |
||
|- |
|- |
||
| style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;"| |
| style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;"| |
||
Юл номеры - 43: | Юл номеры - 43: | ||
'''Халык саны''' |
'''Халык саны''' |
||
{{!}} |
{{!}} |
||
{{#if:{{{PopRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[ |
{{#if:{{{PopRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[Россия Федерациясе субъектларның халык саны буенча исемлеге|28-нче]]<!--Место в списке-->}} |
||
{{!}}- |
{{!}}- |
||
{{!}} style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
{{!}} style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
||
Юл номеры - 59: | Юл номеры - 59: | ||
'''Тулаем региональ продукт''' |
'''Тулаем региональ продукт''' |
||
{{!}} |
{{!}} |
||
{{#if:{{{GDPRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[ |
{{#if:{{{GDPRnk|<noinclude>-</noinclude>}}}|[[Россия Федерациясе субъектларның ТРП буенча исемлеге|2-нче]]<!--Место в списке-->}} |
||
{{!}}- |
{{!}}- |
||
{{!}} style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
{{!}} style="background: #f0f0f0; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
||
Юл номеры - 73: | Юл номеры - 73: | ||
{{#if:{{{FedDistrNm|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
{{#if:{{{FedDistrNm|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
||
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
||
'''[[ |
'''[[Россия Федерациясенең федераль округлары|Федераль округы]]''' |
||
{{!}} [[Урал федераль округы|Урал]]<!--Название федерального округа--> |
{{!}} [[Урал федераль округы|Урал]]<!--Название федерального округа--> |
||
{{!}}- |
{{!}}- |
||
Юл номеры - 80: | Юл номеры - 80: | ||
{{#if:{{{EcRegNm|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
{{#if:{{{EcRegNm|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
||
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
||
'''[[ |
'''[[Россия Федерациясенең икътисади районнары|Икътисади районы]]''' |
||
{{!}} [[Көнбатыш Себер икътисади районы|Көнбатыш Себер]]<!--название экономического региона --> |
{{!}} [[Көнбатыш Себер икътисади районы|Көнбатыш Себер]]<!--название экономического региона --> |
||
{{!}}- |
{{!}}- |
||
Юл номеры - 108: | Юл номеры - 108: | ||
{{#if:{{{CadNo|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
{{#if:{{{CadNo|<noinclude>-</noinclude>}}}| |
||
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
{{!}} style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" {{!}} |
||
'''[[ |
'''[[Россия Федерациясе субъектларның кодлары|РФ субъекты коды]]''' |
||
{{!}} 89<!--Код субъекта РФ--> |
{{!}} 89<!--Код субъекта РФ--> |
||
{{!}}- |
{{!}}- |
||
Юл номеры - 114: | Юл номеры - 114: | ||
| style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" | |
| style="background: #a3eea3; text-align: right; padding-right: 5px;" | |
||
'''[[ |
'''[[Россия сәгать пояслары|Сәгать поясы]]''' |
||
| MSK+2 ([[UTC+6]])<!--Часовой пояс относительно UTC --> |
| MSK+2 ([[UTC+6]])<!--Часовой пояс относительно UTC --> |
||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
'''Яма́л-Не́нец автоно́мияле о́кругы''' ({{lang-ru|Ямало-Ненецкий автономный округ}}, {{lang-yrk|Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук}}) — [[ |
'''Яма́л-Не́нец автоно́мияле о́кругы''' ({{lang-ru|Ямало-Ненецкий автономный округ}}, {{lang-yrk|Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук}}) — [[Россия Федерациясе]]нең субъекты ([[Төмән өлкәсе]] составында). |
||
Округның административ үзәге — [[Салехард]] каласы. |
Округның административ үзәге — [[Салехард]] каласы. |
||
Юл номеры - 124: | Юл номеры - 124: | ||
== Чиктәшлек == |
== Чиктәшлек == |
||
{|class="standard sortable" |
{|class="standard sortable" |
||
!Як!! |
!Як!!Россия субъекты |
||
|- |
|- |
||
|Төньяк-көнбатыш|| [[Ненец автономияле округы]] |
|Төньяк-көнбатыш|| [[Ненец автономияле округы]] |
||
Юл номеры - 154: | Юл номеры - 154: | ||
* Еты-Пур нефть чыганагы |
* Еты-Пур нефть чыганагы |
||
Углеводород запаслар буенча ЯНАО |
Углеводород запаслар буенча ЯНАО Россия регионнар арасында беренче урыннарда тора. |
||
== Тарих == |
== Тарих == |
||
Юл номеры - 162: | Юл номеры - 162: | ||
== Демография == |
== Демография == |
||
ЯНАО халык саны — 546 170 кеше ([[ |
ЯНАО халык саны — 546 170 кеше ([[БөтенРоссия халык санын алу, 2010|2010 җанисәбе]] буенча); халык тыгызлыгы — 0,7 кеше/км². |
||
Халык табигый үсеше — 9,8 (1000 кешегә, [[2010]]). |
Халык табигый үсеше — 9,8 (1000 кешегә, [[2010]]). |
||
Юл номеры - 272: | Юл номеры - 272: | ||
{{Ямал-Ненец автономияле округы}} |
{{Ямал-Ненец автономияле округы}} |
||
{{ |
{{Россия субъектлары}} |
||
{{РСФСР}} |
{{РСФСР}} |
||
31 окт 2020, 02:59 юрамасы
Россия Федерациясе субъекты | |||||
Ямал-Ненец автономияле округы Ямало-Ненецкий автономный округ Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук | |||||
| |||||
Салехард | |||||
9-нче | |||||
- Барлыгы - Су |
769 250 км²[1] 10,1 % | ||||
Халык саны |
|||||
- Барлыгы - Халык тыгызлыгы |
522 798 кеше (2010) 0,7 кеше/км² | ||||
Тулаем региональ продукт |
|||||
- Барлык, агымдагы бәядә - Кеше башына |
771,769 млрд. сум [2] (2010) 1 413 мең сум | ||||
Урал | |||||
Көнбатыш Себер | |||||
рус теле | |||||
Губернатор |
Дмитрий Кобылкин | ||||
Закон чыгару Җыелышының рәисе |
Сергей Ямкин | ||||
89 | |||||
MSK+2 (UTC+6) |
Яма́л-Не́нец автоно́мияле о́кругы (рус. Ямало-Ненецкий автономный округ, нен. Ямалы-Ненёцие автономной ӈокрук) — Россия Федерациясенең субъекты (Төмән өлкәсе составында).
Округның административ үзәге — Салехард каласы.
Чиктәшлек
Як | Россия субъекты |
---|---|
Төньяк-көнбатыш | Ненец автономияле округы |
Көнчыгыш | Красноярск крае |
Көньяк | Хант-Манси автономияле округы |
Көнбатыш | Коми Республикасы |
География
ЯНАО Көнбатыш Себер түбәнлегенең төньяк өлешендә урнашкан. Ямал, Таз һәм Гыда урымутраулары вә Белый, Олений, Шокальский утраулаыннан гыйбарәт. Җир өсте — түбәнлек (уртача биеклек 50–100 м), көнбатышта гына таулар (Котып Уралның көнчыгыш битләүләре, иң биек ноктасы — 1499 м, Пайер тавы) бар. Округ күбсенченчә Котып түгәрәгеннән төньяктарак урнашкан.
Климаты кискен континенталь, бик суык. Гыйнварның уртача температурасы -22°…-26°, июльнеке +4°…+14°. Елга 200– 400 мм явым төшә. Вегетация дәвере 50—100 көн.
Эре елгалар: Об, Надым, Пур, Таз, Полуй. Күлләр күп (эреләр: Ярато, Нытто, Ямбуто).
Тундра, глейлы, сазлык, глейлы-көлсу һәм көлсу туфраклары бар. Территориясенең 3/4 өлеше тундра һәм урманлы тундра үсемлекләре белән каплпнган.
Тундрада кыргый хайваннардан: төньяк боланы, ак куян, бүре, себер көзәне, йоклач вә башкалар; кошлардан ак һәм тундра кыртавыклары, суер бар. Елга һәм күлләр балыкка бай.
Файдалы казылмалар
- Уренгой газ чыганагы
- Южно-Русское нефть һәм газ чыганагы
- Находка газ чыганагы
- Ямбург нефтегазоконденсат чыганагы
- Еты-Пур нефть чыганагы
Углеводород запаслар буенча ЯНАО Россия регионнар арасында беренче урыннарда тора.
Тарих
Ямало-Ненец автономияле округы (башта — милли округ) Урал өлкә составында 1930 елда барлыкка килә. Аннары округ Обь-Иртыш һәм Омск өлкәсе составына керә, ә 1944 елда Төмән өлкәсе составына керә.
1977 елдан — автономияле округ.
Демография
ЯНАО халык саны — 546 170 кеше (2010 җанисәбе буенча); халык тыгызлыгы — 0,7 кеше/км².
Халык табигый үсеше — 9,8 (1000 кешегә, 2010).
Халыкның 84,9 % шәһәрләрдә яши.
Милли состав
Халык | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 (*) | 2010[3] |
---|---|---|---|---|---|---|
Руслар | 27 789 (44,58 %) | 37 518 (46,91 %) | 93 750 (59,02 %) | 292 808 (59,17 %) | 298 359 (58,9 %) | 312 019 (61,7 %) |
Украиннар | 1921 (3,08 %) | 3026 (3,78 %) | 15 721 (9,90 %) | 85 022 (17,18 %) | 66 080 (13,03 %) | 48 985 (9,7 %) |
Ненецлар | 13 977 (22,42 %) | 17 538 (21,93 %) | 17 404 (10,96 %) | 20 917 (4,23 %) | 26 435 (5,21 %) | 29 772 (5,9 %) |
Татарлар | 3952 (6,34 %) | 4653 (5,82 %) | 8556 (5,39 %) | 26 431 (5,34 %) | 27 734 (5,47 %) | 28 509 (5,6 %) |
Хантлар | 5519 (8,85 %) | 6513 (8,14 %) | 6466 (4,07 %) | 7247 (1,46 %) | 8760 (1,76 %) | 9 489 (1,9 %) |
Әзериләр | — (0,0 %) | 28 (0,0 %) | 308 (0,2 %) | 3418 (0,69 %) | 8353 (1,6 %) | 9 291 (1,8 %) |
Башкортлар | 25 (0,0 %) | 113 (0,1 %) | 871 (0,5 %) | 6830 (1,38 %) | 7932 (1,56 %) | 8 297 (1,7 %) |
Беларуслар | 388 (0,6 %) | 808 (1,01 %) | 2121 (1,34 %) | 12 609 (2,55 %) | 8989 (1,77 %) | 6 480 (1,3 %) |
Комилар | 4866 (7,81 %) | 5445 (6,81 %) | 5642 (3,55 %) | 5746 (1,16 %) | 6177 (1,22 %) | 5 141 (1,0 %) |
Молдаваннар | 211 (0,3 %) | 191 (0,2 %) | 537 (0,3 %) | 5570 (1,13 %) | 5400 (1,07 %) | 4 712 (0,9 %) |
Комыклар | - (0,0 %) | - (0,0 %) | - (0,0 %) | н.д. | н.д. | 4 466 (0,9 %) |
Ногайлар | - (0,0 %) | - (0,0 %) | - (0,0 %) | н.д. | н.д. | 3 479 (0,7 %) |
Чуашлар | - (0,0 %) | н.д. | н.д. | н.д. | н.д. | 3 471 (0,7 %) |
Селькуплар | 1245 (2,00 %) | 1710 (2,14 %) | 1611 (1,01 %) | 1530 (0,31 %) | 1797 (0,35 %) | 1 988 (0,4 %) |
Башка милләтләр | н.д. | н.д. | н.д. | н.д. | н.д. | 29 288 (5,8 %) |
Милләтен атамаучылар | … | … | 4 (0,01 %) | … | 7331 (1,45 %) | 17 517 |
Административ-территориаль бүленеш
- Салехард һәм (ияртелгән торак пунктлар)
- Губкинский
- Лабытнанги (һәм ияртелгән торак пунктлар)
- Муравленко
- Яңа Уренгой
- Ноябрьск (һәм ияртелгән торак пунктлар)
- Красноселькуп районы (район үзәге — Красноселькуп)
- Надым районы (Надым)
- Урал буе районы (Аксарка)
- Пур районы (Тарко-Сале)
- Таз районы (Тазовский)
- Шурышкары районы (Мужи)
- Ямал районы (Яр-Сале)
Торак пунктлар
Халык саны 10 мең кешедән артык булган торак пунктлар (2010 җанисәбе буенча)[4] | ||||||||||||||||||||||
|
Икътисад
Икътисад нигезе — нефть һәм газ чыгару. Төп газ чыгаручы — ААҖ «Газпром» (округта чыгарылган газдан — 90%).
Төп нефть чыгаручылар — ААҖ «Газпром нефть» һәм ААҖ «НК „Роснефть“».
Искәрмәләр
- ↑ http://www.gks.ru/bgd/free/b10_107/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Ctab1-01-09.xls
- ↑ http://web.archive.org/web/20120619102950/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/vvp/vrp98-10.xls
- ↑ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
- ↑ Росстат. Информационные материалы о предварительных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года. Численность населения районов и городских населённых пунктов субъектов Российской Федерации