Питрәч районы: юрамалар арасында аерма
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 89: | Юл номеры - 89: | ||
== География == |
== География == |
||
=== Чиктәшлек === |
=== Чиктәшлек === |
||
Район [[Чулман|Кама]] елгасының уң ягында урнашкан, гомуми мәйданы 1361 м². Төньякта Питрәч районы [[Биектау районы|Биектау]] һәм [[Арча районы|Арча]] районнары белән чиктәш, көнчыгышта — [[Теләче районы|Теләче]], көньякта — [[Балык Бистәсе районы|Балык Бистәсе]] һәм [[Лаеш районы|Лаеш]] районнары белән. Төбәкнең көнбатыш өлеше [[Казан|Казанга]] тоташа<ref>{{Cite web|url=https://tatcenter.ru/district/pestrechinskij-rajon/|title=Пестречинский район|publisher=Tat Center|accessdate=2020-11-02}}</ref>{{sfn|битләр=|Зинатуллина|2013|197—200}} . |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! Як!!Район |
! Як!!Район |
28 ноя 2020, 09:29 юрамасы
| |||
Ил | |||
---|---|---|---|
Статус | |||
Җөмһүрият | |||
Административ үзәк | |||
Нигезләү датасы | |||
Муниципаль район башлыгы |
Илһам Миңнехан улы Кашапов[1] | ||
Башкарма комитеты җитәкчесе |
Хәбибуллин Альберт Валерьевич | ||
Халык саны (2019) |
40 170 кеше | ||
Халык тыгызлыгы |
29,7 кеше/км² | ||
Милли состав | |||
Дини состав | |||
Мәйдан |
1361 км² | ||
Диңгез өстеннән биеклеге • Урта биеклеге |
| ||
Сәгать поясы |
MSK (UTC+3) | ||
Автомобиль номерлар коды |
16, 116 | ||
http://pestreci.tatar.ru/ | |||
Питрә́ч районы́ (рус. Пестречи́нский райо́н) – Россия Федерациясе Татарстан Республикасы составында муниципаль берәмлек. Зур социаль-икътисади уңышка ия булган муниципаль район, гомуми мәйданы – 1361 м², Татарстанның төньяк-көнбатышында урнашкан муниципаль. Административ үзәк – Питрәч авылы.[3]. 2019 елда район халык саны 45 054 кеше тәшкил итә.[4].
Питрәч районы – Татарстанның авыл хуҗалыгы өлкәсендә иң әһәмиятле төбәкләрнең берсе. Төп икътисади тармаклары арасында ит һәм сөт җитештерү, терлекчелек, кошчылык, ат үрчетү, җәнлекчелек.[5].
Район территориясендә республика әһәмиятендәге «Ленино-Кокушкино» Дәүләт тарихи һәм мәдәни музей-тыюлыгы эшли, анда Владимир Ульянов бабасы Александр Бланк утары [6] урнашкан. Шулай ук Питрәч авылы янында тарихи һәйкәл – бронза гасыр Питрәч стоянкасы (безнең эрага кадәр XVIII—IX гасырлар) бар.[6]
География
Чиктәшлек
Район Кама елгасының уң ягында урнашкан, гомуми мәйданы 1361 м². Төньякта Питрәч районы Биектау һәм Арча районнары белән чиктәш, көнчыгышта — Теләче, көньякта — Балык Бистәсе һәм Лаеш районнары белән. Төбәкнең көнбатыш өлеше Казанга тоташа[7][8] .
Як | Район |
---|---|
Төньяк | Арча районы, Балтач районы |
Көнбатыш | Казан шәһәре |
Көньяк-көнбатыш | Лаеш районы |
Көньяк-көнчыгыш | Балык Бистәсе районы |
Көнчыгыш | Теләче районы |
Тарих
1920 елга кадәр район җирләре Казан губернасының Казан һәм Лаеш өязләренә кергәннәр иде. 1920—1927 елларда — ТАССРның Лаеш һәм Арча кантоннары составында булган.
Район 1931 елның 10 августында төзелә.
Халык
1959[9] | 1970[10] | 1979[11] | 1989[12] | 2002[13] | 2010[14] |
---|---|---|---|---|---|
35 151 | 34 493 | 30 687 | 28 469 | 28 454 | 29 018 |
Милли состав
Милләт | 1970[15] | 1979[15] | 1989[15] | 2002[16] | 2010[17] |
---|---|---|---|---|---|
татарлар | 47,9% | 52,1% | 54,2% | 56,9% | 57,0% |
руслар | 51,5% | 46,6% | 44,2% | 40,0% | 40,2% |
Шәхесләр
- Иван Авдеев — Приютово авылында туа (бүгенге көндә юк) — ССРБ атказанган очучысы.
- Пётр Гаврилов — Әлбәдән авылында туа — Советлар Берлеге Каһарманы.
- Сергей Лывин — Черемышево, рәссам, Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе, 1978.
- Минһаҗ Конов — Күн авылында туа, инкыйлабчы, педагог, журналист.
- Мәгъсүм Гәрәев — Шәле авылында туа, журналист, язучы.
- Айдар Хафиз (1943, Күн) — Камал театры артисты. ТР халык (2001), РФ атказанган (2014) артисты.
- Гөлназ Нәүмәтова (1980, Ленино-Кокушкино), Тинчурин театры актрисасы, ТР атказанган артисты (2013).
- Федор Батков (1961, Питрәч), ТР биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты рәисе (2017 елдан).
- Валерий Кандилов (1952, Питрәч), ТР социаль-икътисадый мониторинг комитеты рәисе (2017 елдан).
Мәгариф
Питрәч районында һөнәри лицей (2015 елдан филиал), 13 урта мәктәп, 4 төп мәктәп, сәламәтлеге чикле балалар өчен 1 мәктәп-интернат, балалар иҗат үзәге, 2 балалар сәнгать мәктәбе (Питрәчтә, Ленино-Кокушкинода), балалар-яшүсмерләр комплекслы спорт мәктәбе, 14 балалар бакчасы эшли (2017).
Мәдәният
- Питрәч туган якны өйрәнү музее
- Крәш-Сәрдә туган якны өйрәнү музее
- Ленино-Кокушкино музей-тыюлыгы
- Петр Гаврилов музее (Әлбәдән)
Искәрмәләр
- ↑ Кто на новенького? Отставки двух глав районов и новые назначения. Сетевое издание «События», 17.01.2018
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан
- ↑ Пестречинский район ТатАССР. Мемориал Великой Отечественной Войны (2014-06-23). 2020-11-02 тикшерелгән.
- ↑ О районе. Пестречинский район. 2020-11-04 тикшерелгән.
- ↑ Пестречинский район. Tat Center. 2020-11-02 тикшерелгән.
- ↑ 6,0 6,1 Габдрахманов, 2015
- ↑ Пестречинский район. Tat Center. 2020-11-02 тикшерелгән.
- ↑ Зинатуллина, 2013
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php
- ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
- ↑ 15,0 15,1 15,2 Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
- ↑ 2002 ел сан алу базасы
- ↑ http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/%D0%BD%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.pdf