Александр Яшин: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Александр Яшин latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up using AWB
Тамга: кире кагылган
MBHbot (бәхәс | кертем)
Ботлар
17 609 үзгәртергә
Тамга: кире кайтару
Юл номеры - 1: Юл номеры - 1:
{{Шәхес}}
{{Шәхес}}
'''Александр Яковлевич Яшин''' (чын исеме - ''Попов'' ; [[14 март]] [ 27 ] [[1913]], [[Вологда губернасы]] — [[11 июль]] [[1968]], [[Мәскәү]]) - урьıс сәвит прозаигы, [[шагыйрь]] һәм журналист, сугыш корреспонденты. Икенче дәрәҗә Сталин премиясе лауреаты, ( [[1950 ел|1950]] ). [[1941 ел]]дан [[Сәвитлар Берлеге коммунистик фиркасе|КПСУ (б)]] әгъзасы.
'''Александр Яковлевич Яшин''' (чын исеме - ''Попов'' ; [[14 март]] [ 27 ] [[1913]], [[Вологда губернасы]] — [[11 июль]] [[1968]], [[Мәскәү]]) - рус совет прозаигы, [[шагыйрь]] һәм журналист, сугыш корреспонденты. Икенче дәрәҗә Сталин премиясе лауреаты, ( [[1950 ел|1950]] ). [[1941 ел]]дан [[Советлар Берлеге коммунистик фиркасе|КПСУ (б)]] әгъзасы.


== Тормышы һәм ижаты ==
== Тормышы һәм ижаты ==
1913 елның 14 (27) мартында Блудново авылында   керəстиян гаиләсендә (хәзерге [[Вологда өлкәсе]]нең Никольскᴎ шәһәрендә туган. Әсәрләрен беренче тапкыр [[1928 ел]]да бастырып чыгара.
1913 елның 14 (27) мартында Блудново авылында   крестьян гаиләсендә (хәзерге [[Вологда өлкәсе]]нең Никольский шәһәрендә туган. Әсәрләрен беренче тапкыр [[1928 ел]]да бастырып чыгара.


[[1931 ел]]да ул Вологда өлкәсенең Никольск шәһәрендәге педагогик коллеҗны тәмамлый, авылда укыта, күп укый, шигырь яза, Вологда һәм [[Apхангил]] газеталарында хезмәттәшлек итә, 1928 елда бастыра башлый. "Төньяк җырлары" шигырьләренең беренче җыентыгы [[1934 ел]]да елда [[Apхангил]]та дөнья күрә. Сәвит Язучыларының Беренче Конгрессы алдыннан ул Вологда филиалының оештыру комитеты председателе була.
[[1931 ел]]да ул Вологда өлкәсенең Никольск шәһәрендәге педагогик колледжны тәмамлый, авылда укыта, күп укый, шигырь яза, Вологда һәм [[Архангельск]] газеталарында хезмәттәшлек итә, 1928 елда бастыра башлый. "Төньяк җырлары" шигырьләренең беренче җыентыгы [[1934 ел]]да елда [[Архангельск]]та дөнья күрә. Совет Язучыларының Беренче Конгрессы алдыннан ул Вологда филиалының оештыру комитеты председателе була.


[[1935 ел]]да ул [[Мәскәү]]гә күченә. [[А. М. Горький исемендәге Әдәбият институты]]нда укыган, аны Ул [[1941 ел]]да тәмамлаган. Шул ук вакытта ул зур тиражлы газета редакторы урынбасары булып эшли. 1939 елдан СССР Язучылар Берләшмәсе әгъзасы.
[[1935 ел]]да ул [[Мәскәү]]гә күченә. [[А. М. Горький исемендәге Әдәбият институты]]нда укыган, аны Ул [[1941 ел]]да тәмамлаган. Шул ук вакытта ул зур тиражлы газета редакторы урынбасары булып эшли. 1939 елдан СССР Язучылар Берләшмәсе әгъзасы.


[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында үз ирке белән фронтка сугыш хәбәрчесе һәм сәяси эшлеклесе булып китә <ref>[https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_kartoteka1269010559/ Памәть народа]</ref> Ленинград һәм [[Сталинград сугышы|Сталинград]] оборонасында , Кырымны азат итеүдә катнаша. 1 нче ранглы капитан.
[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында үз ирке белән фронтка сугыш хәбәрчесе һәм сәяси эшлеклесе булып китә <ref>[https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_kartoteka1269010559/ Память народа]</ref> Ленинград һәм [[Сталинград сугышы|Сталинград]] оборонасында , Кырымны азат итеүдә катнаша. 1 нче ранглы капитан.


[[1942 ел|1942]] - [[1943 ел]]ларда аның "На Балтике" һәм "Город гнева" шигырьләр җыентыгы дөнья күрә.
[[1942 ел|1942]] - [[1943 ел]]ларда аның "На Балтике" һәм "Город гнева" шигырьләр җыентыгы дөнья күрә.


Сугыштан соңгы елларда ул ил буенча бик күп сәяхәт кыла: Төньякка, [[Алтай таулары|Алтайга]], ГЭСлар төзелешенә, гыйффәтле җирләргә сәяхәт итә. Күргәннәрендәге тәэсирләр "Ватандашлар" (1946), "Сәвит кешесе" (1951), "Алена Фомина" (1949) шигырьләрендә тупланган.
Сугыштан соңгы елларда ул ил буенча бик күп сәяхәт кыла: Төньякка, [[Алтай таулары|Алтайга]], ГЭСлар төзелешенә, гыйффәтле җирләргә сәяхәт итә. Күргәннәрендәге тәэсирләр "Ватандашлар" (1946), "Совет кешесе" (1951), "Алена Фомина" (1949) шигырьләрендә тупланган.


СССР язучыларының II съездында (1954 елның декабре) Сталин чоры әдәбиятының ике йөзлө булуы өчен үз гәйебен дә таный, моны гражданлык батырлыгы җитешсезлеге белән аңлатып, С. А. Есенинның сәвит әдәбиятына поэзиясен кире кайтарырга чакыра. Шул вакыттан Яшинның иҗаты тамырдан үзгәрә, һәр әсәрдә ул максималь намуслылыкка омтыла. Бу елларда искиткеч «Памәть», «Не только слова» һәм башка шигырьләр, шул исәптән «Спешите делать добрые дела» (1958) язылган, ул хәзерге вакытта волонтерлык хәрәкәтләре һәм хәйриячелек һимʜына әверелгән.
СССР язучыларының II съездында (1954 елның декабре) Сталин чоры әдәбиятының ике йөзлө булуы өчен үз гәйебен дә таный, моны гражданлык батырлыгы җитешсезлеге белән аңлатып, С. А. Есенинның совет әдәбиятына поэзиясен кире кайтарырга чакыра. Шул вакыттан Яшинның иҗаты тамырдан үзгәрә, һәр әсәрдә ул максималь намуслылыкка омтыла. Бу елларда искиткеч «Память», «Не только слова» һәм башка шигырьләр, шул исәптән «Спешите делать добрые дела» (1958) язылган, ул хәзерге вакытта волонтерлык хәрәкәтләре һәм хәйриячелек гимнына әверелгән.


Шәхесне партия аппараты тарафыннан бастыру турындагы «Рычаги» хикәясе (1956) үзгәртеп кору чорына кадәр яңадан бастырылмаган <ref group="К">В 1968 году в прошчальном письме [[Александр Солженицын|А. И. Солженицын]] писал: «…авᴛыр „Рычагов“ навсегда останетсә в мировой литературе, те рычаги кое-что повернули…» — {{Мәкалә|авᴛыр=Береснева М.|ссылка=http://krassever.ru/articles/society/memory/40449/|издание=Красный Север|тип=газета|год=2013|номер=42|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170202012524/http://krassever.ru/articles/society/memory/40449/|archivedate=2017-02-02}}</ref> .
Шәхесне партия аппараты тарафыннан бастыру турындагы «Рычаги» хикәясе (1956) үзгәртеп кору чорына кадәр яңадан бастырылмаган <ref group="К">В 1968 году в прощальном письме [[Александр Солженицын|А. И. Солженицын]] писал: «…Автор „Рычагов“ навсегда останется в мировой литературе, те рычаги кое-что повернули…» — {{Мәкалә|автор=Береснева М.|ссылка=http://krassever.ru/articles/society/memory/40449/|издание=Красный Север|тип=газета|год=2013|номер=42|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170202012524/http://krassever.ru/articles/society/memory/40449/|archivedate=2017-02-02}}</ref> .


[[1958 ел]]да язылган "В гостәх у сына" хикәясе башка берничә хикәясе кебек [[1987 ел]]да генә бастырылган.
[[1958 ел]]да язылган "В гостях у сына" хикәясе башка берничә хикәясе кебек [[1987 ел]]да генә бастырылган.


1960 елларда А.Яшин бик күп лирик поэмалар һәм проза әсәрләре яза. «Вологодская свадьба» (1962), хикәяәсендә күрсәтелгән реаль күренешләр догматик тәнкыйтьчеләр тарафыннан һөҗүмгә дусар була.
1960 елларда А.Яшин бик күп лирик поэмалар һәм проза әсәрләре яза. «Вологодская свадьба» (1962), хикәяәсендә күрсәтелгән реаль күренешләр догматик тәнкыйтьчеләр тарафыннан һөҗүмгә дусар була.
Юл номеры - 30: Юл номеры - 30:
* Беренче никахтан:
* Беренче никахтан:
** улы Яков Смирницкий (хатынның фамилиясе) (1937 г. Р. );
** улы Яков Смирницкий (хатынның фамилиясе) (1937 г. Р. );
** кызы Татьяна Смирницкая (ире буенча Чалова) (1939 елда туган) Р., Татьяна Ларина хөрмәтенә әбисе кушкан), хәзерге сәвит поэзиясе мөхәррире;
** кызы Татьяна Смирницкая (ире буенча Чалова) (1939 елда туган) Р., Татьяна Ларина хөрмәтенә әбисе кушкан), хәзерге совет поэзиясе мөхәррире;
** кызы Нина Яшина, ире буенча Торшина (1943 елда туган).
** кызы Нина Яшина, ире буенча Торшина (1943 елда туган).
* Икенче никахтан:
* Икенче никахтан:
** улы Александр Яшин (1949-1965), үзен атып үлә, Переделкиʜада күмелгән <ref>[http://bozaboza.narod.ru/yashin.html Где дремлүт мөртвые]</ref> ;
** улы Александр Яшин (1949-1965), үзен атып үлә, Переделкинода күмелгән <ref>[http://bozaboza.narod.ru/yashin.html Где дремлют мёртвые]</ref> ;
** кызы Наталья;
** кызы Наталья;
** кызы Злата;
** кызы Злата;
** улы Михаил Яшин (якынча 1953 елда туган) - "Балалар" мәктәп төркемендә гитарада уйный, икенче гитарачы [[Андрей Макаревич]], солистлар Лариса Кашперко һәм Нина Баранова. Музыкант була, [[Париж]]да яши <ref>официальный сайт А.Макаревича, ответы на вопросы</ref> .
** улы Михаил Яшин (якынча 1953 елда туган) - "Балалар" мәктәп төркемендә гитарада уйный, икенче гитарачы [[Андрей Макаревич]], солистлар Лариса Кашперко һәм Нина Баранова. Музыкант була, [[Париж]]да яши <ref>официальный сайт А.Макаревича, ответы на вопросы</ref> .


Яшинның көчле мавыгуларының берсе - шагыйрь [[Вероника Тушнова]] <ref>{{Cite web|url=http://tushnova.ouc.ru/|title=Вероника Тушнова. Тушнова Вероника Михайловна|accessdate=2013-04-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130115010251/http://tushnova.ouc.ru/|archivedate=2013-01-15}}</ref> була (аның иң танылган шигырьләренең берсе, «Не отрекаютсә, лүбә», мөгаен, 1944 елда, 1970 елларда язылган. музыкага композитор Марк Минков куйган һәм А. Пугачева башкарган). В. Тушнова "Сто часов счастья" шигырьләр циклын Яшинга багышлый. Шигыренә җавап итеп, Яшинның хатыны шигырь белән:«Сто часов счастья взәла и украла» дип явап бирә <ref>[http://maxpark.com/community/5786/content/2266343 Сто часов счастья — Ни много, ни мало,..]</ref> . Яшин В.Тушнова үлемен бик авыр кичерә. В. Тушнова истәлегенә аның «У надгробья», «Навсегда», «Заклинание», шигырьләре багышланган.
Яшинның көчле мавыгуларының берсе - шагыйрь [[Вероника Тушнова]] <ref>{{Cite web|url=http://tushnova.ouc.ru/|title=Вероника Тушнова. Тушнова Вероника Михайловна|accessdate=2013-04-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130115010251/http://tushnova.ouc.ru/|archivedate=2013-01-15}}</ref> була (аның иң танылган шигырьләренең берсе, «Не отрекаются, любя», мөгаен, 1944 елда, 1970 елларда язылган. музыкага композитор Марк Минков куйган һәм А. Пугачева башкарган). В. Тушнова "Сто часов счастья" шигырьләр циклын Яшинга багышлый. Шигыренә җавап итеп, Яшинның хатыны шигырь белән:«Сто часов счастья взяла и украла» дип явап бирә <ref>[http://maxpark.com/community/5786/content/2266343 Сто часов счастья — Ни много, ни мало,..]</ref> . Яшин В.Тушнова үлемен бик авыр кичерә. В. Тушнова истәлегенә аның «У надгробья», «Навсегда», «Заклинание», шигырьләре багышланган.


== Шагыйрь хәтерен мәңгеләштерү ==
== Шагыйрь хәтерен мәңгеләштерү ==
Вологда һәм Никольск урамнары Александр Яшин исеме белән аталган.
Вологда һәм Никольск урамнары Александр Яшин исеме белән аталган.


А.Яшинның мемориаль комплексы (Бобришный Угор; Блудново авылы, Никольскᴎ өлкәсе, Вологда өлкәсе) Вологда региональ башкарма комитеты карары белән 1989 елның 10 октәбрендә ачылды; ул 1962 елда төзелгән йортны һәм региональ әһәмияткә ия һәйкәл булган шагыйрь каберен үз эченә ала.
А.Яшинның мемориаль комплексы (Бобришный Угор; Блудново авылы, Никольский өлкәсе, Вологда өлкәсе) Вологда региональ башкарма комитеты карары белән 1989 елның 10 октябрендә ачылды; ул 1962 елда төзелгән йортны һәм региональ әһәмияткә ия һәйкәл булган шагыйрь каберен үз эченә ала.


== Әсәрләре ==
== Әсәрләре ==
Юл номеры - 58: Юл номеры - 58:


* [[1943 ел|1943]] — «Город гнева»
* [[1943 ел|1943]] — «Город гнева»
* [[1949 ел|1949]] — «Алөна Фомина»
* [[1949 ел|1949]] — «Алёна Фомина»


=== Кечкенә хикәяләре ===
=== Кечкенә хикәяләре ===


* 1939 — «Самое времә»
* 1939 — «Самое время»
* 1954 — «Журавли»
* 1954 — «Журавли»
* 1954 — «Проводы солдата»
* 1954 — «Проводы солдата»
Юл номеры - 74: Юл номеры - 74:


* 1955 — «Рычаги»
* 1955 — «Рычаги»
* 1960 — «Охота на мертвого глухарә»
* 1960 — «Охота на мертвого глухаря»
* 1961 — «Первое путешествие Маринки»
* 1961 — «Первое путешествие Маринки»
* 1961 — «Директива»
* 1961 — «Директива»
Юл номеры - 81: Юл номеры - 81:
* 1962 — «Две берлоги»
* 1962 — «Две берлоги»
* 1965 — «Подруженька»
* 1965 — «Подруженька»
* март 1965 — «Угошчаю рәбиной»
* март 1965 — «Угощаю рябиной»
* 1965 — «Перовское озеро»
* 1965 — «Перовское озеро»


=== пуʙислары ===
=== Повестьлары ===


* 1957 — «В гостәх у сына» // опубликована в 1987, «Москва», № 12
* 1957 — «В гостях у сына» // опубликована в 1987, «Москва», № 12
* 1956—1957 — «Стечение обстоятельств»
* 1956—1957 — «Стечение обстоятельств»
* 1960 — «Баба Яга» // опубликована в 1985
* 1960 — «Баба Яга» // опубликована в 1985
Юл номеры - 95: Юл номеры - 95:
=== Көндәлекләр ===
=== Көндәлекләр ===


* 1977 — «Дневники 1941—1945» // «Yктəбер», 1975, № 4,№ 5, отд. изд.
* 1977 — «Дневники 1941—1945» // «Октябрь», 1975, № 4,№ 5, отд. изд.
* 1958 — «бүро райкома». Из дневника писателә
* 1958 — «Бюро райкома». Из дневника писателя
* 1944—1967 — «Были и небылицы». Из дневника писателә
* 1944—1967 — «Были и небылицы». Из дневника писателя
* 1980 — «Бобришный Угор». Из дневников последних лет // «Yктəбер», 1980, № 1-2
* 1980 — «Бобришный Угор». Из дневников последних лет // «Октябрь», 1980, № 1-2
* «У кабинета Ильича»
* «У кабинета Ильича»
* «Спешите делать добрые дела»
* «Спешите делать добрые дела»
* «Орөл»
* «Орёл»
* «Обстрел»
* «Обстрел»
* «Памәть»
* «Память»


== Бүләкләре һәм премиялары ==
== Бүләкләре һәм премиялары ==


* Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1950) — «Алена Фомина» поэмасы өчен (1949)
* Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1950) — «Алена Фомина» поэмасы өчен (1949)
* [[Кызыл Йолдыз урдᴎны]] (28.7.1945; , I дәрәҗә Ватан сугышы оренына тәкъдим ителгән)
* [[Кызыл Йолдыз ордены]] (28.7.1945; , I дәрәҗә Ватан сугышы оренына тәкъдим ителгән)
* [[Сугышчан хезмәтләре өчен медале|«Сугышчан казанышлары өчен» медале]] (29.1.1943; Кызыл Йолдыз урдᴎнына тәкъдим ителгән)
* [[Сугышчан хезмәтләре өчен медале|«Сугышчан казанышлары өчен» медале]] (29.1.1943; Кызыл Йолдыз орденына тәкъдим ителгән)
* Ленинград оборонасы өчен медале
* Ленинград оборонасы өчен медале
* «Сталинград оборонасы өчен» медале
* «Сталинград оборонасы өчен» медале
Юл номеры - 115: Юл номеры - 115:
== Әдәбият ==
== Әдәбият ==


* урьıсские писатели, XX век. Биобиблиографическᴎ словарь: В 2 ч. Ч. 2: М—Я. — М.: Просвешчение, 1998. — ISBN 5-09-006995-6(2), ISBN 5-09-006994-8 (обшч.). — С. 652—655.
* Русские писатели, XX век. Биобиблиографический словарь: В 2 ч. Ч. 2: М—Я. — М.: Просвещение, 1998. — ISBN 5-09-006995-6(2), ISBN 5-09-006994-8 (общ.). — С. 652—655.
* ''Дравич А.'' [http://nataliamalkova61.narod.ru/index/poceluj_na_moroze/0-9 Урок сәвитского языка. / Поцелуй на морозе]. / Пер. с пол. Н. Мальковой. — Спб., 2013. — илᴎᴋтер. изд., испр. и доп. — С. 40—41.
* ''Дравич А.'' [http://nataliamalkova61.narod.ru/index/poceluj_na_moroze/0-9 Урок советского языка. / Поцелуй на морозе]. / Пер. с пол. Н. Мальковой. — Спб., 2013. — Электр. изд., испр. и доп. — С. 40—41.


== Аңлатмалар ==
== Аңлатмалар ==
Юл номеры - 126: Юл номеры - 126:
== Сылтамалар ==
== Сылтамалар ==


* [https://web.archive.org/web/20120126044318/http://www.sadpoems.ru/search/label/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%20%D0%AF%D1%88%D0%B8%D0%BD Александр Яшин] «Назови менә именем светлым…»
* [https://web.archive.org/web/20120126044318/http://www.sadpoems.ru/search/label/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%20%D0%AF%D1%88%D0%B8%D0%BD Александр Яшин] «Назови меня именем светлым…»
* [http://www.cultinfo.ru/literature/yashin/index.htm Александр Яшин]
* [http://www.cultinfo.ru/literature/yashin/index.htm Александр Яшин]
* [https://web.archive.org/web/20060405080901/http://www.litera.ru/stixiya/authors/yashin.html Александр Яковлевич Яшин] на [https://web.archive.org/web/20120118210513/http://www.litera.ru/stixiya/ Стихии]
* [https://web.archive.org/web/20060405080901/http://www.litera.ru/stixiya/authors/yashin.html Александр Яковлевич Яшин] на [https://web.archive.org/web/20120118210513/http://www.litera.ru/stixiya/ Стихии]
* [http://er3ed.qrz.ru/yashin.htm Александр Яшин. Стихи. Биография. Фотогалерея.]
* [http://er3ed.qrz.ru/yashin.htm Александр Яшин. Стихи. Биография. Фотогалерея.]
* [http://hrono.ru/biograf/bio_ya/jashin_alja.php Яшин (Попов) Александр Яковлевич] // энциклопедия ХРОНОС.
* [http://hrono.ru/biograf/bio_ya/jashin_alja.php Яшин (Попов) Александр Яковлевич] // энциклопедия ХРОНОС.
* [http://www.booksite.ru/lichnosty/index.php?action=person_page&pid=177&cid=19 Александр Яшин. Жизнь. Творчество. Аудиозаписи. Стихи в авᴛырском исполнении]
* [http://www.booksite.ru/lichnosty/index.php?action=person_page&pid=177&cid=19 Александр Яшин. Жизнь. Творчество. Аудиозаписи. Стихи в авторском исполнении]
* {{Мәкалә|авᴛыр=|выпуск=|arxiv=|bibcode=|DOI=|issn=|isbn=|страницы=|том=|ссылка=http://45parallel.net/aleksandr_yashin/stihi/|год=|издательство=|тип=литературный журнал|издание=45-я параллель|авᴛыр издания=|язык=|pmid=}}
* {{Мәкалә|автор=|выпуск=|arxiv=|bibcode=|DOI=|issn=|isbn=|страницы=|том=|ссылка=http://45parallel.net/aleksandr_yashin/stihi/|год=|издательство=|тип=литературный журнал|издание=45-я параллель|автор издания=|язык=|pmid=}}
* {{Мәкалә|авᴛыр=Ольга Кузьмина.|ссылка=http://vm.ru/news/2016/02/10/ne-otrekayutsya-lyubya-311299.html|язык=|издание=Вечернәя Москва|тип=газета|год=2016|том=|страницы=|DOI=|issn=}}
* {{Мәкалә|автор=Ольга Кузьмина.|ссылка=http://vm.ru/news/2016/02/10/ne-otrekayutsya-lyubya-311299.html|язык=|издание=Вечерняя Москва|тип=газета|год=2016|том=|страницы=|DOI=|issn=}}
* Яшин, Александр Яковлевич // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Сәвитская энциклопедия, 1962—1978.
* Яшин, Александр Яковлевич // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Советская энциклопедия, 1962—1978.
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Тышкы сылтамалар}}


Юл номеры - 154: Юл номеры - 154:
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:Сугышчан хезмәтләре өчен медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:Сугышчан хезмәтләре өчен медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз урдᴎны кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Сталин премиясе лауреатлары]]
[[Төркем:Сталин премиясе лауреатлары]]
[[Төркем:Әлифба буенча журналистлар]]
[[Төркем:Әлифба буенча журналистлар]]

3 гый 2021, 16:25 юрамасы

Александр Яшин
Туган 14 (27) март 1913 яки 27 март 1913(1913-03-27)[1]
Блудново[d], Никольский уезд[d], Вологда гөбернәсе, Россия империясе
Үлгән 11 июль 1968(1968-07-11)[2][3][1] (55 яшь)
Мәскәү, СССР
Үлем сәбәбе яман шеш
Күмү урыны Вологда өлкәсе
Ватандашлыгы  СССР
Әлма-матер А. М. Горький ис. Әдәбият институты
Һөнәре шагыйрь, мөхәррир, журналист, хәрби мөхбир, язучы
Сәяси фирка Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Катнашкан сугышлар/алышлар Алман-совет сугышы
Хәрби дәрәҗә 1 нче рәнек капитаны[d]

Александр Яковлевич Яшин (чын исеме - Попов ; 14 март [ 27 ] 1913, Вологда губернасы — 11 июль 1968, Мәскәү) - рус совет прозаигы, шагыйрь һәм журналист, сугыш корреспонденты. Икенче дәрәҗә Сталин премиясе лауреаты, ( 1950 ). 1941 елдан КПСУ (б) әгъзасы.

Тормышы һәм ижаты

1913 елның 14 (27) мартында Блудново авылында   крестьян гаиләсендә (хәзерге Вологда өлкәсенең Никольский шәһәрендә туган. Әсәрләрен беренче тапкыр 1928 елда бастырып чыгара.

1931 елда ул Вологда өлкәсенең Никольск шәһәрендәге педагогик колледжны тәмамлый, авылда укыта, күп укый, шигырь яза, Вологда һәм Архангельск газеталарында хезмәттәшлек итә, 1928 елда бастыра башлый. "Төньяк җырлары" шигырьләренең беренче җыентыгы 1934 елда елда Архангельскта дөнья күрә. Совет Язучыларының Беренче Конгрессы алдыннан ул Вологда филиалының оештыру комитеты председателе була.

1935 елда ул Мәскәүгә күченә. А. М. Горький исемендәге Әдәбият институтында укыган, аны Ул 1941 елда тәмамлаган. Шул ук вакытта ул зур тиражлы газета редакторы урынбасары булып эшли. 1939 елдан СССР Язучылар Берләшмәсе әгъзасы.

Бөек Ватан сугышы вакытында үз ирке белән фронтка сугыш хәбәрчесе һәм сәяси эшлеклесе булып китә [4] Ленинград һәм Сталинград оборонасында , Кырымны азат итеүдә катнаша. 1 нче ранглы капитан.

1942 - 1943 елларда аның "На Балтике" һәм "Город гнева" шигырьләр җыентыгы дөнья күрә.

Сугыштан соңгы елларда ул ил буенча бик күп сәяхәт кыла: Төньякка, Алтайга, ГЭСлар төзелешенә, гыйффәтле җирләргә сәяхәт итә. Күргәннәрендәге тәэсирләр "Ватандашлар" (1946), "Совет кешесе" (1951), "Алена Фомина" (1949) шигырьләрендә тупланган.

СССР язучыларының II съездында (1954 елның декабре) Сталин чоры әдәбиятының ике йөзлө булуы өчен үз гәйебен дә таный, моны гражданлык батырлыгы җитешсезлеге белән аңлатып, С. А. Есенинның совет әдәбиятына поэзиясен кире кайтарырга чакыра. Шул вакыттан Яшинның иҗаты тамырдан үзгәрә, һәр әсәрдә ул максималь намуслылыкка омтыла. Бу елларда искиткеч «Память», «Не только слова» һәм башка шигырьләр, шул исәптән «Спешите делать добрые дела» (1958) язылган, ул хәзерге вакытта волонтерлык хәрәкәтләре һәм хәйриячелек гимнына әверелгән.

Шәхесне партия аппараты тарафыннан бастыру турындагы «Рычаги» хикәясе (1956) үзгәртеп кору чорына кадәр яңадан бастырылмаган [К 1] .

1958 елда язылган "В гостях у сына" хикәясе башка берничә хикәясе кебек 1987 елда генә бастырылган.

1960 елларда А.Яшин бик күп лирик поэмалар һәм проза әсәрләре яза. «Вологодская свадьба» (1962), хикәяәсендә күрсәтелгән реаль күренешләр догматик тәнкыйтьчеләр тарафыннан һөҗүмгә дусар була.

Я Яшин 1968 елның 11 июлендә Мәскәүдә яман шеш авыруыннан үлә. Аны туган авылында җирлиләр.

Гаиләсе

Ул ике тапкыр өйләнә, беренче хатыныннан өч, икенчесеннән дүрт бала була.

  • Беренче никахтан:
    • улы Яков Смирницкий (хатынның фамилиясе) (1937 г. Р. );
    • кызы Татьяна Смирницкая (ире буенча Чалова) (1939 елда туган) Р., Татьяна Ларина хөрмәтенә әбисе кушкан), хәзерге совет поэзиясе мөхәррире;
    • кызы Нина Яшина, ире буенча Торшина (1943 елда туган).
  • Икенче никахтан:
    • улы Александр Яшин (1949-1965), үзен атып үлә, Переделкинода күмелгән [5] ;
    • кызы Наталья;
    • кызы Злата;
    • улы Михаил Яшин (якынча 1953 елда туган) - "Балалар" мәктәп төркемендә гитарада уйный, икенче гитарачы Андрей Макаревич, солистлар Лариса Кашперко һәм Нина Баранова. Музыкант була, Парижда яши [6] .

Яшинның көчле мавыгуларының берсе - шагыйрь Вероника Тушнова [7] була (аның иң танылган шигырьләренең берсе, «Не отрекаются, любя», мөгаен, 1944 елда, 1970 елларда язылган. музыкага композитор Марк Минков куйган һәм А. Пугачева башкарган). В. Тушнова "Сто часов счастья" шигырьләр циклын Яшинга багышлый. Шигыренә җавап итеп, Яшинның хатыны шигырь белән:«Сто часов счастья взяла и украла» дип явап бирә [8] . Яшин В.Тушнова үлемен бик авыр кичерә. В. Тушнова истәлегенә аның «У надгробья», «Навсегда», «Заклинание», шигырьләре багышланган.

Шагыйрь хәтерен мәңгеләштерү

Вологда һәм Никольск урамнары Александр Яшин исеме белән аталган.

А.Яшинның мемориаль комплексы (Бобришный Угор; Блудново авылы, Никольский өлкәсе, Вологда өлкәсе) Вологда региональ башкарма комитеты карары белән 1989 елның 10 октябрендә ачылды; ул 1962 елда төзелгән йортны һәм региональ әһәмияткә ия һәйкәл булган шагыйрь каберен үз эченә ала.

Әсәрләре

Шигырь китаплары

  • 1934 — «Песни Северу»
  • 1957 — «Свежий хлеб»
  • 1961 — «Совесть»
  • 1965 — «Босиком по земле»
  • 1968 — «День творенья»

Шигырьләр

  • 1943 — «Город гнева»
  • 1949 — «Алёна Фомина»

Кечкенә хикәяләре

  • 1939 — «Самое время»
  • 1954 — «Журавли»
  • 1954 — «Проводы солдата»
  • 1960 — «Первый гонорар»
  • 1960 — «Волк в городе»
  • 1962 — «Не собака и не корова»
  • 1962 — «Старый Валенок»
  • 1962 — «Живодёр»

Хикәяләр

  • 1955 — «Рычаги»
  • 1960 — «Охота на мертвого глухаря»
  • 1961 — «Первое путешествие Маринки»
  • 1961 — «Директива»
  • 1962 — «Чистые руки»
  • 1962 — «Рассказ о солдате»
  • 1962 — «Две берлоги»
  • 1965 — «Подруженька»
  • март 1965 — «Угощаю рябиной»
  • 1965 — «Перовское озеро»

Повестьлары

  • 1957 — «В гостях у сына» // опубликована в 1987, «Москва», № 12
  • 1956—1957 — «Стечение обстоятельств»
  • 1960 — «Баба Яга» // опубликована в 1985
  • 1961 — «Выскочка»
  • 1962 — «Вологодская свадьба»
  • 1962 — «Сирота»

Көндәлекләр

  • 1977 — «Дневники 1941—1945» // «Октябрь», 1975, № 4,№ 5, отд. изд.
  • 1958 — «Бюро райкома». Из дневника писателя
  • 1944—1967 — «Были и небылицы». Из дневника писателя
  • 1980 — «Бобришный Угор». Из дневников последних лет // «Октябрь», 1980, № 1-2
  • «У кабинета Ильича»
  • «Спешите делать добрые дела»
  • «Орёл»
  • «Обстрел»
  • «Память»

Бүләкләре һәм премиялары

  • Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1950) — «Алена Фомина» поэмасы өчен (1949)
  • Кызыл Йолдыз ордены (28.7.1945; , I дәрәҗә Ватан сугышы оренына тәкъдим ителгән)
  • «Сугышчан казанышлары өчен» медале (29.1.1943; Кызыл Йолдыз орденына тәкъдим ителгән)
  • Ленинград оборонасы өчен медале
  • «Сталинград оборонасы өчен» медале

Әдәбият

Аңлатмалар

  1. ↑ В 1968 году в прощальном письме А. И. Солженицын писал: «…Автор „Рычагов“ навсегда останется в мировой литературе, те рычаги кое-что повернули…» — Береснева М. {{{башлык}}} // Красный Север : газета. — № 42. Архивировано из первоисточника 2 февраль 2017.

Искәрмәләр

  1. ↑ 1,0 1,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / мөхәррир Н. Н. Скатов — 2005. — ISBN 5-94848-307-X
  2. ↑ Яшин Александр Яковлевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Тасвирый сәнгать әрхибе — 2003.
  4. ↑ Память народа
  5. ↑ Где дремлют мёртвые
  6. ↑ официальный сайт А.Макаревича, ответы на вопросы
  7. ↑ Вероника Тушнова. Тушнова Вероника Михайловна. әлеге чыганактан 2013-01-15 архивланды. 2013-04-06 тикшерелгән.
  8. ↑ Сто часов счастья — Ни много, ни мало,..

Сылтамалар

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Александр_Яшин&oldid=2884216