Rossiä imperiäse: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Luckas-bot (бәхәс | кертем) к робот кушты: arz:الامبراطوريه الروسيه |
Рашат Якупов (бәхәс | кертем) Русия империясе битенә юнәлтү |
||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
#REDIRECT [[Русия империясе]] |
|||
[[image:LocationRussianEmpire1914.png|right|250px]] |
|||
[[image:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|160px|Петр І - беренче Рәсәй императоры]] |
|||
'''Rəsəy İmperiyase''' ([[Urısça]]: ''Российская Империя / Rossijskaja Impierija''), küpmillətle dəwlət ([[1721]].-[[1917]].). |
|||
[[Pyotr I]] fərmanı belən [[1721]]. yılda elekke patşalıq ''imperiya'' dip iğlan itelə. İke ğasır dəwerendə imperiya [[Qırım Xanlığın]], [[Baltiq buyı]] dəwlələren, [[Ukraina]]nıŋ [[Dniper]]dən Kɵnbatışta yatqan ɵleşen, [[Belarus]]nı, [[Polşa]]nıŋ Kɵnçığış ɵleşen, [[Bessarabia]]ne, [[Tɵnyaq Qawqaz]], [[19. yɵz]] dəwamında [[Kɵnyaq Qawqaz]] cirləren, [[Qazaqstan]], [[Urta Asiya]] cirləren, [[Finlyandiya]]ne h.b. il-dəwlətlərne "üzenə quşu"ğa ireşə. [[19. yɵz]] axırında Rəsəy İmperiyaseneŋ məydanı 21,8 mln. ''km<sup>2</sup>'', xalqı 128,2 mln. keşe ([[1897]]). 100dən artıq millətne berləşterə, şunıŋ 43% [[Urıslar]]. |
|||
[[1914]]. yılda Rəsəy İmperise 81 [[guberna]]ğa həm 20 [[ɵlkə]]gə bülenə; 931 şəhəre bula. |
|||
Dəwlət başında xoquqı çiklənbəgən (absolyut) monarx – imperator tora. Dəwləttə [[Xristian]] dine ɵstenlek itə. Rəsəy İmperiyasendə 20 yəştən usğan hər ir-at imperatorğa tuğrılıq antı birergə tieş bula. İmperi xalqı 4 tɵp sıynıfqa bülenə: ''dvoryannar (дворяне)'' - [[morza]]lar, ruxanıylar ''(духовенство)'', ''şəhər obıvatellər (городские обыватели)'' - şəhərdə toruçılar, krestyannər ''(крестьяне)''. Xakimlek itüçe qatlaw – dvoryannar. |
|||
[[İdel buyı]], [[Seber]], [[Urta Asiya]] Urıs bulmağan xalıqlar çikləngən, üz matbuğatı, dəwlət tə'minatındağı məğərife bulmağan "keçe xalıqlar" (''inorodetslar - инородцы'') isemlegendə yɵri. [[1917]]. yılğı [[Fevral' İnqilabı]] nəticəsendə monarxiya tərtibe yuqqa çığarıla, [[Waqıtlı Xɵkümət]] tɵzelə. [[1917]]. yılnıŋ [[1. Sentyabr'|1 (14) Sentyabrendə]] Waqıtlı Xɵkümət [[Rəsəy]]ne cɵmhüriət dip iğlan itə. |
|||
== Monı da qara == |
|||
* [[Rəsəy Federatsiyası]] |
|||
* [[Sovet Berlege]] |
|||
[[Төркем:Tarixıy dəwlət]] |
|||
[[Төркем:Rəsəy tarixı]] |
|||
[[Төркем:Империяләр]] |
|||
[[Төркем:Дөнья империяләре]] |
|||
[[af:Russiese Ryk]] |
|||
[[an:Imperio ruso]] |
|||
[[ar:الإمبراطورية الروسية]] |
|||
[[arz:الامبراطوريه الروسيه]] |
|||
[[ast:Imperiu Rusu]] |
|||
[[az:Rusiya İmperiyası]] |
|||
[[bat-smg:Rosėjės imperėjė]] |
|||
[[be:Расійская імперыя]] |
|||
[[be-x-old:Расейская імпэрыя]] |
|||
[[bg:Руска империя]] |
|||
[[ca:Imperi Rus]] |
|||
[[cs:Ruské impérium]] |
|||
[[cv:Раççей Империйĕ]] |
|||
[[da:Russiske Kejserrige]] |
|||
[[de:Russisches Reich]] |
|||
[[el:Ρωσική Αυτοκρατορία]] |
|||
[[en:Russian Empire]] |
|||
[[eo:Rusia Imperio]] |
|||
[[es:Imperio ruso]] |
|||
[[et:Venemaa Keisririik]] |
|||
[[eu:Errusiar Inperioa]] |
|||
[[fa:امپراتوری روسیه]] |
|||
[[fi:Venäjän keisarikunta]] |
|||
[[fiu-vro:Vinne Keisririik]] |
|||
[[fr:Empire russe]] |
|||
[[ga:Impireacht na Rúise]] |
|||
[[gl:Imperio Ruso]] |
|||
[[he:האימפריה הרוסית]] |
|||
[[hr:Rusko Carstvo]] |
|||
[[hu:Orosz Birodalom]] |
|||
[[id:Kekaisaran Rusia]] |
|||
[[io:Rusiana Imperio]] |
|||
[[it:Impero russo]] |
|||
[[ja:ロシア帝国]] |
|||
[[ka:რუსეთის იმპერია]] |
|||
[[kk:Ресей империясы]] |
|||
[[km:ចក្រភព រុស្ស៊ី]] |
|||
[[ko:러시아 제국]] |
|||
[[krc:Россия империя]] |
|||
[[ky:Орусия империясы]] |
|||
[[la:Imperium Russicum]] |
|||
[[lt:Rusijos imperija]] |
|||
[[lv:Krievijas impērija]] |
|||
[[mk:Руска империја]] |
|||
[[mn:Оросын Эзэнт Улс]] |
|||
[[mr:रशियन साम्राज्य]] |
|||
[[ms:Empayar Rusia]] |
|||
[[nl:Keizerrijk Rusland]] |
|||
[[nn:Det russiske imperiet]] |
|||
[[no:Det russiske keiserdømmet]] |
|||
[[oc:Empèri Rus]] |
|||
[[os:Уæрæсейы импери]] |
|||
[[pl:Imperium Rosyjskie]] |
|||
[[pt:Império Russo]] |
|||
[[ro:Imperiul Rus]] |
|||
[[ru:Российская империя]] |
|||
[[sh:Rusko Carstvo]] |
|||
[[simple:Russian Empire]] |
|||
[[sk:Ruská ríša]] |
|||
[[sl:Ruski imperij]] |
|||
[[sr:Руска Империја]] |
|||
[[sv:Tsarryssland]] |
|||
[[th:จักรวรรดิรัสเซีย]] |
|||
[[tr:Rusya İmparatorluğu]] |
|||
[[uk:Російська імперія]] |
|||
[[ur:سلطنت روس]] |
|||
[[vi:Đế quốc Nga]] |
|||
[[yo:Ilẹ̀ọbalúayé Rọ́ṣíà]] |
|||
[[zh:俄罗斯帝国]] |
6 ноя 2010, 16:12 юрамасы
Түбәндәгеләргә юнәлтү: