Юлиан Шелль

Җенес	ир-ат
Ватандашлык	Россия империясе
Туу датасы	1846
Туу урыны	Вилнүс, Россия империясе
Үлем датасы	1 февраль 1881(1881-02-01)
Үлем урыны	Вилнүс, Россия империясе
Һөнәр төре	ботаник
Эш урыны	Казан Император университеты
Әлма-матер	Казан (Идел буе) федераль университеты
Фәнни җитәкче	Николай Леваковский

Шелл (Шель) Юлиан Карлович (1846-1881) - ботаника буенча махсус мәкаләләр һәм тикшеренүләр авторы һәм Казан университетының Ботаника кафедрасы ассистенты.

Тәржемәи хәле

Ярлы чиновникның улы. 1868 елда, Вилен гимназиясен тәмамланганнан соң, Казан университетының физика-математика факультетының табигать бүлегенә укырга керә. Өченче курста ул, Мәскәү университеты профессоры белән, җитди эшкә керешә.

Бу эшнең нәтиҗәсе булып «Сиренгин турында» дигән беренче хезмәте басыла. Шелль ботаниканы үз һөнәре итеп сайлап, киләсе елда «Дубиль кислоталарының физик роле» дигән тикшеренү үткәрә. Курсны кандидатлык дәрәҗәсе белән тәмамлагач, ул университетта фәнни эш кенә түгел, вакансияләр булмау сәбәпле, хәтта укытучының урынын да ала алмый. Пермь губернасының бер бай заводчигы гаиләсендә йорт укытучысы булып эшләргә мәҗбүр иткән. Аның хәле шәптән булмый, шулай да ул вакытлыча килешә, чөнки бераз акча эшләгәч үзенең фәнни эшләрен дәвам итә алачак.

Аның тикшеренүләренең нәтиҗәсе: «Токаларның үсемлек пигментларына йогынтысы» (Гомуми мәгълүмат. Табигать. Казан университеты. 1875-76 еллар), "Кайбер пигментларның үсемлекләрне буяуга йогынтысы", "Талицк заводы флорасы турында", "Талицкий заводы тирәсендәге югары споралы үсемлекләр исемлеге" (монда 44 төрле споралы үсемлекләр һәм мүкләр).

1875 елда, сәламәтлеге какчагач Шелл Казанга кайта һәм Ботаника бүлегендә гадәттән тыш ярдәмче булып эшли. 1877 елда аның тикшеренүләре Оренбург провинциясендә натуралистлар җәмгыятендә башлана. Каздан университеты аны Ырынбур һәм Уфа губерналарына командировкага җибәреп, тикшеренү өлкәсен арттырды, ике провинциядә булып, бай ботаника һәм географик материаллар туплады.

.

Ю. К. Шелль исеме белән аталган үсемлекләр

• Avena schelliana Hack. (1892) = Helictochloa hookeri (Hack.) Romero Zarco (2011) — Овсовик Шелля
• Hedysarum schellianum
• Hieracium schellianum

Әдәбият

• Путенихин В. П. Ботаник Ю. К. Шелль — выдающийся исследователь флоры Южного Урала (к 170-летию со дня рождения и 135-летию со дня смерти) // Актуальные вопросы современного естествознания Южного Урала (к 170-летию со дня рождения Ю. К. Шелля) : материалы II Всерос. науч.-практ. конф. с междунар. участием, 7 дек. 2016 г., Челябинск. — Челябинск : Изд-во Челяб. гос. ун-та, 2016. — С. 3—19. — 320 с. — 150 экз. — ISBN 978-5-7271-1397-4. (переопубл.: Путенихин В. П. Ю. К. Шелль — выдающийся исследователь флоры Южного Урала (к 170-летию со дня рождения и 135-летию со дня смерти) // Фиторазнообразие Восточной Европы. — 2016. — Т. X, № 4. — С. 98—109. — ISSN 2072-8816.)

Сылтамалар

• Шелль, Юлиан Карлович // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.

• Купалов А. Ю. Русский биографический словарь : в 25-ти томах.