Йолдызча зурлык: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

2 апр 2011, 14:28 юрамасы

Йолды́зча зурлык — берәр объект яктылыгының үлчәмсез сан сыйфаты. Гадәттә күк җисемнәренә карата куллана. Йолдызча зурлык объектның физик хасиятләргә (яктылыкка), аңа кадәрге ераклыкка, күренмә почмакча зурлыкка һ.б. бәйле. Йолдызча зурлык объектның ялтыравының үлчәм берәмлеге булып тора. Йолдызча зурлык никадәр азрак булса, аның яктылыгы шулкадәр зуррак була.

Билгеләмә

Күренмә йолдызча зурлыкның хәзерге төшенчәсе б.ч.к. II гасырда борынгы греклы астроном Гиппарх тарафыннан йолдызларга бирелгән зурлыкларга тәңгәл килү өчен куелган. Гиппарх бөтен йолдызларны алты зурлыкларга бүлде. Иң якты йолдызларны ул беренче дәрәҗә зурлыктагы йолдызлар дип атты, ә иң тоныкларны — алтынчы дәрәҗә зурлыктагы йолдызлар дип атты. Арадаш зурлыкларны ул калган йолдызлар арасында тигез бүлде.

Кайбер объектларның йолдызча зурлыклары

Күк йөзенең объектлары
Объект	m
Кояш	−26,7 (тулы Ай 400 000 тапкыр яктырак)
Ай (тулган айда)	−12,74
Иридиум кабынуы (иң күбесе)	−9,5
1054 елның үтә яңа йолдыз (иң күбесе)	−6,0
Венера (иң күбесе)	−4,67
Халыкара галәми станция (иң күбесе)	−4
Җир (Кояштан)	−3,84
Юпитер (иң күбесе)	−2,94
Марс (иң күбесе)	−2,91
Меркурий (иң күбесе)	−2,45
Сатурн (иң күбесе)	+0,7
Зур Җидегән йолдызлары	+2
Андромеда Томанлыгы	+3,44
Юпитер иярченнәре	+5–6
Уран	+5,5
Гади күз белән күренеп торган иң тонык йолдызлары	+6 дан +7,72 гәчә
Нептун	+7,8
Кентавр Проксимасы	+11,1
Иң якты квазар	+12,6
8-метрлы җир өстендәге телескопка төшереп алынган иң тонык объект	+27
Хаббл галәми телескобына төшереп алынган иң тонык объект	+31,5

Иң якты йолдызлар
Объект	Йолдызлык	m
Сириус	Зур Эт	−1,47
Канопус	Киль	−0,72
Кентавр α	Кентавр	−0,27
Арктур	Үгезкөтүче	−0,04
Вега	Лира	0,03
Капелла	Йөкче	+0,08
Риҗел	Орион	+0,12
Процион	Кече Эт	+0,38
Ахернар	Эридан	+0,46
Бителҗәүза	Орион	+0,50
Әлтаир	Каракош	+0,75
Әлдебаран	Сәвер	+0,85
Антарес	Кавәс	+1,09
Поллукс	Җәүза	+1,15
Фомальгаут	Көньяк Балык	+1,16
Денеб	Аккош	+1,25
Регул	Әсәт	+1,35

Шулай ук кара

@@ Юл номеры - 31: / Юл номеры - 31: @@
  |[[Сатурн (планета)|Сатурн]] (иң күбесе) || +0,7
  |-
- |[[Җидегән]] йолдызлары|| +2
+ |[[Зур Җидегән]] йолдызлары|| +2
  |-
- |[[Андромеда галактикасы]] || +3,44
+ |[[Андромеда Томанлыгы]] || +3,44
  |-
  |[[Юпитер иярченнәре]] || +5–6
@@ Юл номеры - 58: / Юл номеры - 58: @@
  !Объект!!Йолдызлык!!''m''
  |-
- |[[Сириус]]||[[Олы Эт йолдызлыгы|Олы Эт]]||−1,47
+ |[[Сириус]]||[[Зур Эт йолдызлыгы|Зур Эт]]||−1,47
  |-
  |[[Канопус]]||[[Киль йолдызлыгы|Киль]]||−0,72
  |-
- |[[Кентаврның α]]||[[Кентавр йолдызлыгы|Кентавр]]||−0,27
+ |[[Кентавр α]]||[[Кентавр йолдызлыгы|Кентавр]]||−0,27
  |-
- |[[Арктур]]||[[Көтүче йолдызлыгы|Көтүче]]||−0,04
+ |[[Арктур]]||[[Үгезкөтүче йолдызлыгы|Үгезкөтүче]]||−0,04
  |-
- |[[Вега]]||[[Лира (созвездие)|Лира]]||0,03
+ |[[Вега]]||[[Лира йолдызлыгы)|Лира]]||0,03
  |-
- |[[Капелла йолдызы|Капелла]]||[[Кучер йолдызлыгы|Кучер]]||+0,08
+ |[[Капелла йолдызы|Капелла]]||[[Йөкче йолдызлыгы|Йөкче]]||+0,08
  |-
- |[[Ригель йолдызы|Ригель ]]||[[Орион йолдызлыгы|Орион]]||+0,12
+ |[[Риҗел]]||[[Орион йолдызлыгы|Орион]]||+0,12
  |-
  |[[Процион]]||[[Кече Эт йолдызлыгы|Кече Эт]]||+0,38
@@ Юл номеры - 76: / Юл номеры - 76: @@
  |[[Ахернар йолдызы|Ахернар]]||[[Эридан йолдызлыгы|Эридан]]||+0,46
  |-
- |[[Бетельгейзе]]||[[Орион йолдызлыгы|Орион]]||+0,50
+ |[[Бителҗәүза]]||[[Орион йолдызлыгы|Орион]]||+0,50
  |-
- |[[Әлтаир]]||[[Бөркет йолдызлыгы|Бөркет]]||+0,75
+ |[[Әлтаир]]||[[Каракош йолдызлыгы|Каракош]]||+0,75
  |-
  |[[Әлдебаран]]||[[Сәвер йолдызлыгы|Сәвер]]||+0,85
@@ Юл номеры - 84: / Юл номеры - 84: @@
  |[[Антарес]]||[[Кавәс йолдызлыгы|Кавәс]]||+1,09
  |-
- |[[Поллукс йолдызы|Поллукс]]||[[Җәүзә йолдызлыгы|Җәүзә]]||+1,15
+ |[[Поллукс йолдызы|Поллукс]]||[[Җәүза йолдызлыгы|Җәүза]]||+1,15
  |-
- |[[Фомальгаут]]||[[Көньяк Хут йолдызлыгы|Көньяк Хут]]||+1,16
+ |[[Фомальгаут]]||[[Көньяк Балык йолдызлыгы|Көньяк Балык]]||+1,16
  |-
  |[[Денеб]]||[[Аккош йолдызлыгы|Аккош]]||+1,25