Ильяс Кудашев-Ашказарский: юрамалар арасында аерма
Төзәтмә аңлатмасы юк |
к бәхәскә идарәче нокта куйганчы күчерү мөмкин түгел |
||
| Юл номеры - 26: | Юл номеры - 26: | ||
== Биография == |
== Биография == |
||
Оренбургта туып үсә. [[1900 ел|1900]]–[[1904 ел]]ларда Казанда Укытучылар мәктәбендә укый. [[1904 ел]]да кире Оренбургка кайта һәм мәктәптә укыта башлый. Педагогик эше белән бергә татар театры труппасын төзи. |
Оренбургта туып үсә. [[1900 ел|1900]]–[[1904 ел]]ларда Казанда Укытучылар мәктәбендә укый. [[1904 ел]]да кире Оренбургка кайта һәм мәктәптә укыта башлый. Педагогик эше белән бергә татар театры труппасын төзи. |
||
"Мин Самара-Оренбург тимер юлындагы Яңа Сергиевка станциясендә машинист Батыргәрәй Габделсаләм |
<blockquote> "Мин Самара-Оренбург тимер юлындагы Яңа Сергиевка станциясендә машинист Батыргәрәй Габделсаләм |
||
улы һәм Мәрьям Нигъмәтулла кызы Кудашевлар гаиләсендә туганмын. Әти-әнием чыгышлары белән Уфа |
улы һәм Мәрьям Нигъмәтулла кызы Кудашевлар гаиләсендә туганмын. Әти-әнием чыгышлары белән Уфа |
||
губернасы Бәләбәй өязе [[Богады]] волосте [[Шланлыкүл]] авылы крестьяннарыннан". (Ашказарскийның |
губернасы Бәләбәй өязе [[Богады]] волосте [[Шланлыкүл]] авылы крестьяннарыннан". (Ашказарскийның |
||
автобиографиясеннән). <ref>[http://www.tatknigafund.ru/books/1918/ Татарский государственный академический театр имени Галиасгара Камала. Сто лет. В двух томах. Второй том стр.92]</ref> |
автобиографиясеннән). <ref>[http://www.tatknigafund.ru/books/1918/ Татарский государственный академический театр имени Галиасгара Камала. Сто лет. В двух томах. Второй том стр.92]</ref> </blockquote> |
||
==Иҗат== |
==Иҗат== |
||
[[1907 ел]]ның [[10 февраль|10 февралендә]] Оренбургта халык йорты бинасында [[Николай Гоголь]]нең «Өйләнү» комедиясен күрсәтә. [[3 апрель]]дә Ф. Халидинең «Морат Сәлимов», А. Чеховның «Кыз сорау» әсәрләрен куя. Шулай итеп, татар профессиональ труппасы барлыкка килә. Бу труппа - атаклы "Сәйяр", [[Нур театры]] труппалары һәм бүгенге [[Камал театры|Татар академия театры]]ның нигезе булып тора. Труппа "Россиядә И. Б. Кудашев-Ашказарский җитәкчелегендәге беренче моселман драма артистлары труппасы" дип йортелә. Аның беренче артистлары - Нурулла Гайнуллин, Әхмәт Ишморатов-Кулалаев, Нуретдин Хәйретдинов-Ахундов, [[Вәлиулла Мортазин-Иманский]]. 1907 елның маенда труппа беренче гастрольгә чыгып китә (Идел буйлап Самара, Казан, Сембер, Түбән Новгород якларына). 1907 елның августында труппага C. Гыйззәтуллина-Волжская һәм [[Габдулла Кариев|Г. Кариев]] кушыла. Үзара каршылыклар килеп чыгу сәбәпле, 1907 елның ахырында И. Ашказарский труппадан китә. Алга таба ул музыкаль спектакльләр-водевильләр, концертлар куя, яңа труппалар оештыра. И. Ашказарский пианинода, скрипкада, гармунда, мандолинада уйный, җырлый, нәфис сүз сойли. 1928-1929 елларда Татар академия театрында эшли. Соңыннан эстрада сәнгате белән шогыльләнә, шигырьләр яза. |
[[1907 ел]]ның [[10 февраль|10 февралендә]] Оренбургта халык йорты бинасында [[Николай Гоголь]]нең «Өйләнү» комедиясен күрсәтә. [[3 апрель]]дә Ф. Халидинең «Морат Сәлимов», А. Чеховның «Кыз сорау» әсәрләрен куя. Шулай итеп, татар профессиональ труппасы барлыкка килә. Бу труппа - атаклы "Сәйяр", [[Нур театры]] труппалары һәм бүгенге [[Камал театры|Татар академия театры]]ның нигезе булып тора. Труппа "Россиядә И. Б. Кудашев-Ашказарский җитәкчелегендәге беренче моселман драма артистлары труппасы" дип йортелә. Аның беренче артистлары - Нурулла Гайнуллин, Әхмәт Ишморатов-Кулалаев, Нуретдин Хәйретдинов-Ахундов, [[Вәлиулла Мортазин-Иманский]]. 1907 елның маенда труппа беренче гастрольгә чыгып китә (Идел буйлап Самара, Казан, Сембер, Түбән Новгород якларына). 1907 елның августында труппага C. Гыйззәтуллина-Волжская һәм [[Габдулла Кариев|Г. Кариев]] кушыла. Үзара каршылыклар килеп чыгу сәбәпле, 1907 елның ахырында И. Ашказарский труппадан китә. Алга таба ул музыкаль спектакльләр-водевильләр, концертлар куя, яңа труппалар оештыра. И. Ашказарский пианинода, скрипкада, гармунда, мандолинада уйный, җырлый, нәфис сүз сойли. 1928-1929 елларда Татар академия театрында эшли. Соңыннан эстрада сәнгате белән шогыльләнә, шигырьләр яза. |
||
1 июн 2011, 15:35 юрамасы
| Ильяс Кодашев-Ашкадәрский | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Ильяс Батыргәрәй улы Кодашев-Ашкадәрский |
| Туган | 3 март 1884 Оренбург |
| Үлгән | 31 декабрь 1942 (58 яшь) Казан |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы | .svg){kind=small} СССР |
| Әлма-матер | Хөсәения мәдрәсәсе |
| Һөнәре | музыкант, театр актеры |
Ильяс Батыргәрәй улы Кодашев-Ашкадәрский (рус. Ильясбек Батыргареевич Кудашев-Ашкадарский; 1884 елның 3 март, Казан — 1942 елның 31 декабрь, Казан) — музыкант һәм театр эшлеклесе, Хезмәт герое.
Биография
Оренбургта туып үсә. 1900–1904 елларда Казанда Укытучылар мәктәбендә укый. 1904 елда кире Оренбургка кайта һәм мәктәптә укыта башлый. Педагогик эше белән бергә татар театры труппасын төзи.
"Мин Самара-Оренбург тимер юлындагы Яңа Сергиевка станциясендә машинист Батыргәрәй Габделсаләм
улы һәм Мәрьям Нигъмәтулла кызы Кудашевлар гаиләсендә туганмын. Әти-әнием чыгышлары белән Уфа губернасы Бәләбәй өязе Богады волосте Шланлыкүл авылы крестьяннарыннан". (Ашказарскийның
автобиографиясеннән). [1]
Иҗат
1907 елның 10 февралендә Оренбургта халык йорты бинасында Николай Гогольнең «Өйләнү» комедиясен күрсәтә. 3 апрельдә Ф. Халидинең «Морат Сәлимов», А. Чеховның «Кыз сорау» әсәрләрен куя. Шулай итеп, татар профессиональ труппасы барлыкка килә. Бу труппа - атаклы "Сәйяр", Нур театры труппалары һәм бүгенге Татар академия театрының нигезе булып тора. Труппа "Россиядә И. Б. Кудашев-Ашказарский җитәкчелегендәге беренче моселман драма артистлары труппасы" дип йортелә. Аның беренче артистлары - Нурулла Гайнуллин, Әхмәт Ишморатов-Кулалаев, Нуретдин Хәйретдинов-Ахундов, Вәлиулла Мортазин-Иманский. 1907 елның маенда труппа беренче гастрольгә чыгып китә (Идел буйлап Самара, Казан, Сембер, Түбән Новгород якларына). 1907 елның августында труппага C. Гыйззәтуллина-Волжская һәм Г. Кариев кушыла. Үзара каршылыклар килеп чыгу сәбәпле, 1907 елның ахырында И. Ашказарский труппадан китә. Алга таба ул музыкаль спектакльләр-водевильләр, концертлар куя, яңа труппалар оештыра. И. Ашказарский пианинода, скрипкада, гармунда, мандолинада уйный, җырлый, нәфис сүз сойли. 1928-1929 елларда Татар академия театрында эшли. Соңыннан эстрада сәнгате белән шогыльләнә, шигырьләр яза.
Чыганак
Илялова, И. Г. Камал театры артистлары. — Казан: Татар. кит. нәшр., 2005.