Батырша: юрамалар арасында аерма

Габдулла Гали Улы, Ğabdulla Ğali uğlı
Габдулла Гали Улы, Ğabdulla Ğali uğlı
Туган	1710; Себер юлының Карыш авылы (хәзерге Балтач районы (Башкортстан))
Үлгән	24 июнь 1762; Шлиссельбург, Рәсәй империясы
Милләт	татар
Әлма-матер	Ташкичү мәдрәсәсе
Һөнәре	мулла

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

8 авг 2011, 08:58 юрамасы

Бәйләргә^?

Батырша (1710 — 24 июнь, 1762) (урыс телле тарихи әдәбиятта — Абдулла Алеев, Батырша Алиев, Абдулла Мязгялдин, Губайдулла Матзялтдин; чын исеме Габдулла Гали улы) — 1755-56 еллардагы мөселман баш күтәрүе җитәкчесе, публицист, мулла.

Биография

Себер юлы, Уфа өязе Карышбаш исемле мишәр авылында туа. Берничә мәдрәсәдә укый. 1744 - 45 елларда Барда якларында мөгаллимлек итә. 1749 елдан Карышбаш авылы мулласы. Шәригатьне тирән белүе белән аерылып тора. Еш кына хакимнәр тарафыннан мирас эшләрен хәл итәр өчен чакырыла. 1754дә Себер юлы ахуны булып сайланыла, ләкин бу вазифаны алмый. 1754 - 55 елларда Усак, Себер юлларының байтак кына волостьларында була.

Урыс хөкүмәтенең христианлаштыру сәясәтенә җавап итеп 1755 елның язында мөселманнарны җиһадка (баш күтәрүгә) өнди.

Баш күтәрүләр Урыс империясе тарафыннан басыла һәм 1758 елда Батырша каторгага җибәрелә.

1762 елда аннан качкан вакытта 4 сакчыны балта белән чабып үтерә һәм үзе дә үтерелә.

Мирасы

Тәхризнамә (Батыршаның халыкка өндәмәсе)

Чыганак

Ф. Исләев. Батырша восстаниесе. 1755 ел: Тарихи очерк
* Батырша җитәкчелегендәге баш күтәрү һәм XVIII йөз татар җәмгыятендә иҗтимагый-мәдәни торыш. Фәнни-гамәли конференция материаллары (2005 елның 17 мае, Казан шәһәре)

@@ Юл номеры - 9: / Юл номеры - 9: @@
 | һөнәр = мулла
 | туу датасы = 1710
-| туу җире = [[Себер юлы]]ның [[Карыш|Карыш авылы]] ([[Уфа өязе]])
+| туу җире = [[Себер юлы]]ның [[Карышбаш|Карыш авылы]] (хәзерге [[Балтач районы (Башкортстан)]])
 | милләт = татар
 | үлем датасы = 24.06.1762
@@ Юл номеры - 24: / Юл номеры - 24: @@
 == Биография ==
-[[Себер юлы]], [[Уфа өязе]] [[Карыш]] авылында [[мишәр]] [[татар]]лары гаиләсендә туа.
+[[Себер юлы]], [[Уфа өязе]] [[Карышбаш]] исемле [[мишәр]] авылында туа.
-Берничә [[мәдрәсә]]дә укый. [[1744 ел|1744]] - [[1745 ел|45 ел]]ларда [[Илша]] авылында мөгаллим була. [[1749 ел]]дан [[Карыш-Баш]] авылы [[мулла]]сы. [[Шәригать]]тә тирән белемнәре белән аерылып тора. Еш кына хакимият тарафыннан мирас эшләрен хәл итәр өчен чакырыла. [[1754 ел|1754]]дә Себер юлы ахуны булып сайланыла, ләкин бу вазифаны алмый. [[1754 ел|1754]] - [[1755 ел|55 ел]]ларда Усак, [[Себер]] юлларының байтак кына волостларында була.
+Берничә [[мәдрәсә]]дә укый. [[1744 ел|1744]] - [[1745 ел|45 ел]]ларда [[Барда авылы|Барда ]] якларында мөгаллимлек итә. [[1749 ел]]дан [[Карышбаш]] авылы [[мулла]]сы. [[Шәригать]]не тирән белүе белән аерылып тора. Еш кына хакимнәр тарафыннан мирас эшләрен хәл итәр өчен чакырыла. [[1754 ел|1754]]дә Себер юлы ахуны булып сайланыла, ләкин бу вазифаны алмый. [[1754 ел|1754]] - [[1755 ел|55 ел]]ларда Усак, Себер юлларының байтак кына волостьларында була.
-[[1755 ел]]ның язында мөселманнарны баш күтәрүгә өнди.
+Урыс хөкүмәтенең христианлаштыру сәясәтенә җавап итеп [[1755 ел]]ның язында мөселманнарны җиһадка (баш күтәрүгә) өнди.
 Баш күтәрүләр Урыс империясе тарафыннан басыла һәм [[1758 ел]]да Батырша каторгага җибәрелә.
-[[1762 ел]]да аннан качкан вакытта 4 сакчыны үтерә һәм үзе дә үлә.
+[[1762 ел]]да аннан качкан вакытта 4 сакчыны балта белән чабып үтерә һәм үзе дә үтерелә.
-== Сылтамалар ==
+== Мирасы ==
 * [http://tashlar.narod.ru/yazmalar/batyrsha-tehrizname.htm Тәхризнамә (Батыршаның халыкка өндәмәсе)]
+== Чыганак ==
+* [http://www.tatknigafund.ru/books/916 Ф. Исләев. Батырша восстаниесе. 1755 ел: Тарихи очерк]<br/>* [http://www.tataroved.ru/publicat/Batirsha.pdf Батырша җитәкчелегендәге баш күтәрү һәм XVIII йөз татар җәмгыятендә иҗтимагый-мәдәни торыш. Фәнни-гамәли конференция материаллары (2005 елның 17 мае, Казан шәһәре)]
 {{Reflist}}
+[[Төркем:Татар дин әһелләре]]
+[[Төркем:Халык юлбашчылары]]
 [[ba:Батырша]]