Stenford universitetı

Файл:Stanford.gif

Stanford universitetı

Stanford universitetı (Стәнфорд университеты). San-Francisco şähärennän könyaq-könçığış yünäleşentä, 60 kilometr yıraqlıqta urnaşqan xosusıy universitet. Stanford zamanında Siliqon üzänen oyıştıru qatalízatorı bulğan yuğarı uqu yortı.

Tarix

Stanford universitetın timer yul mağnatı Leland Stanford oyıştıra. Häm aña tiftan ülgän ulınıñ isemen birä. Cirle xalıq arasında universitetnı «Ferma» dip ataw kiñ taralağan. Bu quşamatnıñ säbabe, universitetnıñ qampusınıñ iske fera kişärlelärendä urnaşuında. Universitetnı oyıştıru turında grant 1885 yılnıñ 11 noyaberendä imzalana. Universitetqa berençe taş 1887 yılnıñ 14 mayında salına. Stanfordtıñ räsmi dewizı “Die Luft der Freiheit weht” (İsä Azatlıq cilläre)

Campus

Stanford universitetı 32 kv. km çaması cir kişärlegenä iä. Faqtlarğa nigezlänep, bu campusnıñ dönyada iñ zur universitet campusı ikänen açıqlap bula. Binalarnıñ kübese 1906 yılğı San-Francisco cir teträwe waqıtında cimerelä. Läkin, iske Ximia binası häm Encina Hall bezneñ könnärgä qädär isän saqlanğannar.

İnstitutlar

Stanford universitetı Trust yärdämendä idarä itelä. Stanford universitetı sostawına Stanford fänni tikşerenü parqı, Stanford säwdä üzäge, Cantor sınlı sänğät üzäge, Stanford medisina üzäkläre kerä.

Stanford universitetı sostawına şulay uq Hoover Suğış, Revolusia häm Solıx İnstitutı, Freeman Spogli isemendäge Xalıqara Öyränülär İnstitutları kerä. Zamanında Sovetlar Berlege, Pravda gäziteneñ berençe sanın üz ilendä taba almaw näticäsendä Stanford universitetına möräcäğät itärgä mäcbür bula.

Stanfordnıñ 19 kitapxanäsendä 8 millionnan artıq kitap saqlana.

Akademik tormış

Stanfdordnıñ töp akademik berämlekläre:

1. Keşelek häm fän mäktäbe (School of Humanities and Sciences);
2. İnjenerlıq mäktäbe (School of Engineering);
3. Cir turında fännär mäktäbe (School of Earth Sciences);
4. Mäğarif mäktäbe (School of Education);
5. Eşmäkärlek mäktäbe (Graduate School of Business);
6. Xoquq mäktäbe (Stanford Law School);
7. Medisina mäktäbe (Stanford University School of Medicine);

Stanfordta barlığı 6,700 baqalawr häm 8,000 mağistr beleyem alalar. Universiteta 1,700 yaqın professor xezmät quya. Şularnıñ 40% medisina mäktäbendä eşli.

Stanfordnıñ xäzerge professorları arasında 18 Nobel büläge lawreatı, 135 – Milli Fännär Akademiası äğzaları h.b. bar

Keşelär

Universitet prezidentları

1. David Starr Jordan (1891–1913)
2. John Casper Branner (1913–1915)
3. Ray Lyman Wilbur (1916–1943)
4. Donald Bertrand Tresidder (1943–1948)
5. J. E. Wallace Sterling (1949–1968)
6. Kenneth Sanborn Pitzer (1968–1970)
7. Richard Wall Lyman (1970–1980)
8. Donald Kennedy (1980–1992)
9. Gerhard Casper (1992–2000)
10. John L. Hennessy (2000–xäzergäçä)

Rektorlar

Rektor wazıyfasına nigez 1952 yılda salına.

1. Douglas M. Whitaker (1952–1955)
2. Frederick E. Terman (1955–1965)
3. Richard Wall Lyman (1967–1970)
4. William F. Miller (1971–1978)
5. Gerald J. Lieberman (1979–1979)
6. Donald Kennedy (1979–1980)
7. Albert M. Hastorf (1980–1984)
8. James N. Rosse (1984–1992)
9. Gerald J. Lieberman (1992–1993)
10. Condoleezza Rice (1993–1999)
11. John L. Hennessy (1999–2000)
12. John W. Etchemendy (2000–xäzergäçä)

Sıltamalar

Stanford universitetı