Rossiä imperiäse: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Rossiä imperiäse latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
TjBot (бәхәс | кертем)
к r2.7.2) (робот өстәде: pa:ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ
Addbot (бәхәс | кертем)
к Bot: Migrating 80 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q34266 (translate me)
Юл номеры - 18: Юл номеры - 18:
[[Төркем:Tarixi däwlät]]
[[Төркем:Tarixi däwlät]]
[[Төркем:Räsäy tarixı]]
[[Төркем:Räsäy tarixı]]

[[af:Russiese Ryk]]
[[an:Imperio ruso]]
[[ar:الإمبراطورية الروسية]]
[[arz:الامبراطوريه الروسيه]]
[[ast:Imperiu Rusu]]
[[az:Rusiya İmperiyası]]
[[bat-smg:Rosėjės imperėjė]]
[[be:Расійская імперыя]]
[[be-x-old:Расейская імпэрыя]]
[[bg:Руска империя]]
[[ca:Imperi Rus]]
[[ckb:ئیمپراتۆری ڕووسیا]]
[[cs:Ruské impérium]]
[[cv:Раççей Империйĕ]]
[[da:Russiske Kejserrige]]
[[de:Russisches Kaiserreich]]
[[el:Ρωσική Αυτοκρατορία]]
[[en:Russian Empire]]
[[eo:Rusia Imperio]]
[[es:Imperio ruso]]
[[et:Venemaa Keisririik]]
[[eu:Errusiar Inperioa]]
[[fa:امپراتوری روسیه]]
[[fi:Venäjän keisarikunta]]
[[fiu-vro:Vinne Keisririik]]
[[fr:Empire russe]]
[[ga:Impireacht na Rúise]]
[[gl:Imperio Ruso]]
[[gv:Impiraght ny Roosh]]
[[he:האימפריה הרוסית]]
[[hi:रूसी साम्राज्य]]
[[hr:Rusko Carstvo]]
[[hu:Orosz Birodalom]]
[[hy:Ռուսական կայսրություն]]
[[id:Kekaisaran Rusia]]
[[io:Rusian imperio]]
[[it:Impero russo]]
[[ja:ロシア帝国]]
[[jv:Kakaisaran Rusia]]
[[ka:რუსეთის იმპერია]]
[[kk:Ресей империясы]]
[[km:ចក្រភព រុស្ស៊ី]]
[[ko:러시아 제국]]
[[krc:Россия империя]]
[[ky:Орусия империясы]]
[[la:Imperium Russicum]]
[[lt:Rusijos imperija]]
[[lv:Krievijas impērija]]
[[mk:Руска империја]]
[[mn:Оросын Эзэнт Улс]]
[[mr:रशियन साम्राज्य]]
[[ms:Empayar Rusia]]
[[nl:Keizerrijk Rusland]]
[[nn:Det russiske imperiet]]
[[no:Det russiske keiserdømmet]]
[[oc:Empèri Rus]]
[[os:Уæрæсейы импери]]
[[pa:ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ]]
[[pl:Imperium Rosyjskie]]
[[pt:Império Russo]]
[[ro:Imperiul Rus]]
[[ru:Российская империя]]
[[rue:Російска імперія]]
[[sah:Арассыыйа импиэрийэтэ]]
[[sh:Rusko Carstvo]]
[[simple:Russian Empire]]
[[sk:Ruská ríša]]
[[sl:Ruski imperij]]
[[sr:Руска Империја]]
[[su:Kakaisaran Rusia]]
[[sv:Ryska imperiet]]
[[ta:உருசியப் பேரரசு]]
[[th:จักรวรรดิรัสเซีย]]
[[tr:Rusya İmparatorluğu]]
[[uk:Російська імперія]]
[[ur:سلطنت روس]]
[[vi:Đế quốc Nga]]
[[yi:רוסלענדישע אימפעריע]]
[[yo:Ilẹ̀ọbalúayé Rọ́ṣíà]]
[[zh:俄罗斯帝国]]

8 мар 2013, 17:27 юрамасы

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Петр І — беренче Рәсәй императоры

Rusiä İmperiäse (Urısça: Российская Империя), küpmillätle däwlät (1721.-1917.).

Pyotr I färmanı belän 1721. yılda elekke patşalıq imperiä dip iğlan itelä. İke ğasır däwerendä imperiä Qırım Xanlığın, Baltiq buyı däwlälären, Ukrainanıñ Dniperdän Könbatışta yatqan öleşen, Belarusnı, Polşanıñ Könçığış öleşen, Bessarabiäne, Tönyaq Qawqaz, 19. yöz däwamında Könyaq Qawqaz cirlären, Qazaqstan, Urta Aziä cirlären, Finlyandiäne h.b. il-däwlätlärne "üzenä quşu"ğa ireşä. 19. yöz axırında Rusiä İmperiäseneñ mäydanı 21,8 mln. km2, xalqı 128,2 mln. keşe (1897). 100dän artıq millätne berläşterä, şunıñ 43% Urıslar.

1914. yılda Rusiä İmperiäse 81 gubernağa häm 20 ölkägä bülenä; 931 şähäre bula.

Däwlät başında xoquqı çiklänbägän (absolyut) monarx – imperator tora. Däwlättä Xristian dine östenlek itä. Rusiä İmperiäsendä 20 yäştän usğan här ir-at imperatorğa tuğrılıq antı birergä tieş bula. İmperi xalqı 4 töp sıynıfqa bülenä: dvoryannar (дворяне)morzalar, ruxanıylar (духовенство), şähär obıvatelläre (городские обыватели) — şähärdä toruçılar, krestyannär (крестьяне). Xakimlek itüçe qatlaw – dvoryannar.

İdel buyı, Seber, Urta Aziä Urıs bulmağan xalıqlar çiklängän, üz matbuğatı, däwlät tä'minatındağı mäğärife bulmağan "keçe xalıqlar" (inorodetslar — инородцы) isemlegendä yöri. 1917. yılğı Fevral İnqilabı näticäsendä monarxiä tärtibe yuqqa çığarıla, Waqıtlı Xökümät tözelä. 1917. yılnıñ 1 (14) Sentyabrendä Waqıtlı Xökümät Rusiäne cömhüriät dip iğlan itä.

Monı da qara