Электр корылмасы: юрамалар арасында аерма
к r2.7.3) (робот өстәде: new:इलेक्ट्रिक चार्ज |
к Bot: Migrating 81 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1111 (translate me) |
||
| Юл номеры - 24: | Юл номеры - 24: | ||
{{Link GA|de}} |
{{Link GA|de}} |
||
{{Link GA|es}} |
{{Link GA|es}} |
||
[[af:Elektriese lading]] |
|||
[[am:ቻርጅ]] |
|||
[[ar:شحنة كهربائية]] |
|||
[[ast:Carga llétrica]] |
|||
[[be:Электрычны зарад]] |
|||
[[be-x-old:Электрычны зарад]] |
|||
[[bg:Електрически заряд]] |
|||
[[bn:বৈদ্যুতিক আধান]] |
|||
[[bs:Električni naboj]] |
|||
[[ca:Càrrega elèctrica]] |
|||
[[cs:Elektrický náboj]] |
|||
[[cy:Gwefr drydanol]] |
|||
[[da:Elektrisk ladning]] |
|||
[[de:Elektrische Ladung]] |
|||
[[el:Ηλεκτρικό φορτίο]] |
|||
[[en:Electric charge]] |
|||
[[eo:Elektra ŝargo]] |
|||
[[es:Carga eléctrica]] |
|||
[[et:Elektrilaeng]] |
|||
[[eu:Karga elektriko]] |
|||
[[fa:بار الکتریکی]] |
|||
[[fi:Sähkövaraus]] |
|||
[[fr:Charge électrique]] |
|||
[[frr:Elektrisk lääs]] |
|||
[[ga:Lucht leictreach]] |
|||
[[gl:Carga eléctrica]] |
|||
[[he:מטען חשמלי]] |
|||
[[hi:विद्युत आवेश]] |
|||
[[hr:Električni naboj]] |
|||
[[hu:Elektromos töltés]] |
|||
[[hy:Էլեկտրական լիցք]] |
|||
[[ia:Carga electric]] |
|||
[[id:Muatan listrik]] |
|||
[[is:Rafhleðsla]] |
|||
[[it:Carica elettrica]] |
|||
[[ja:電荷]] |
|||
[[ka:მუხტი]] |
|||
[[km:បន្ទុកអគ្គីសនី]] |
|||
[[kn:ವಿದ್ಯುದಾವೇಶ]] |
|||
[[ko:전하]] |
|||
[[ku:Barê karevayî]] |
|||
[[la:Onus electricum]] |
|||
[[li:Elektrische laojing]] |
|||
[[lt:Elektros krūvis]] |
|||
[[lv:Elektriskais lādiņš]] |
|||
[[mhr:Тулэҥер татыл]] |
|||
[[mk:Електричен набој]] |
|||
[[ml:വൈദ്യുത ചാർജ്]] |
|||
[[mn:Цахилгаан цэнэг]] |
|||
[[mr:विद्युतभार]] |
|||
[[mzn:الکتریکی بار]] |
|||
[[ne:विद्युत आवेश]] |
|||
[[new:इलेक्ट्रिक चार्ज]] |
|||
[[nl:Elektrische lading]] |
|||
[[nn:Elektrisk ladning]] |
|||
[[no:Elektrisk ladning]] |
|||
[[pa:ਬਿਜਲੀ ਚਾਰਜ]] |
|||
[[pl:Ładunek elektryczny]] |
|||
[[pt:Carga elétrica]] |
|||
[[qu:Pinchikilla chaqna]] |
|||
[[ro:Sarcină electrică]] |
|||
[[ru:Электрический заряд]] |
|||
[[sh:Naelektrisanje]] |
|||
[[simple:Electric charge]] |
|||
[[sk:Elektrický náboj]] |
|||
[[sl:Električni naboj]] |
|||
[[sq:Ngarkesa elektrike]] |
|||
[[sr:Наелектрисање]] |
|||
[[su:Muatan listrik]] |
|||
[[sv:Elektrisk laddning]] |
|||
[[ta:மின்மம்]] |
|||
[[th:ประจุไฟฟ้า]] |
|||
[[tl:Karga ng kuryente]] |
|||
[[tr:Elektriksel yük]] |
|||
[[uk:Електричний заряд]] |
|||
[[ur:برقی بار]] |
|||
[[vi:Điện tích]] |
|||
[[wo:Yanu mbëj]] |
|||
[[yo:Àdìjọ ìtanná]] |
|||
[[zh:電荷]] |
|||
[[zh-yue:電荷]] |
|||
8 мар 2013, 19:08 юрамасы
Эле́ктр корылмасы – җисемнең электр кыры чыганагы булу һәм электромагнит тәэсир итешүләрдә катнашу мөмкинлеге бирүче үзлеге. Корылма микъдар характеристикасы булып тора. СИда корылманың үлчәү берәмлеге – кулон. Корылма беренче тапкыр 1785 елда Кулон законында кертелә. Бер кулонлы корылма бик зур: әгәр вакуумда ике корылма (q1=q2=1Кл) 1 м ераклыкта урнашса, алар үзара 9×109 H көч белән тәэсир итешерләр иде.
Йомык системаның[1] электр корылмасы вакыт үтү белән саклана һәм квантлаша – элементар электр корылмасына кабатлы үзгәрә. Корылманың саклану законы – физиканың төп законнарыннан берсе.
Электр корылмасы зурлыгы (яки, электр корылмасы) – уңай һәм тискәре мәгънәгә ия булырга мөмкин, корылма йөртүчеләрнең һәм корылган кисәкчекләрнең микъдари характеристикасы.
Электр корылмасының билгеле йөртүчеләре булып электр корылган элементар кисәкчекләр – электрон (бер тискәре элементар электр корылмасы), протон (бер уңай элементар корылма) һәм башка азрак таралган кисәкчекләр. Электрон корылмасы −1,602176487(40)×10−19 Кл. Тулаем алганда, табигаттә уңай һәм тискәре корылмалар саны бер үк. Атом һәм молекулаларның корылмалары нулгә тигез, ә уңай һәм тискәре ионнарның корылмалары каты җисемнәрнең кристаллик рәшәткәләре бүлекләрендә үзара компенсацияләнгән.
Тарих
1729 елда Шарль Дюфе ике төрле корылма булганлыгын ачыклый. Беренчесе пыяла белән ефәк, икенчесе сумала белән йон ышкылганда барлыкка килә. Шуңа күрә Дюфе бу корылмаларны «пыяла» һәм «сумала» корылмалары дип атый. Уңай һәм тискәре корылмалар атамаларын Бенджамин Франклин кертә.
Искәрмәләр
- ↑ Электрик яктан йомык система – чикләүче тышчасы аша электрик корылган кисәкчекләр үтә алмый торган система.