Яшел Үзән

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Яшел Үзән
Ил	РусияРусия
Муниципаль район	Яшел Үзән районы
Координатлар	55°51'тн, 48°31'кнч
Нигезләнгән	1865
Рәсми тел	[[рус теле, татар теле]]
Халык саны	97 651 кеше
Телефон коды	+7 84371
почта индекслары	422540-422551
Рәсми сайт	zelendol.ru/
Кардәш шәһәрләр	Кронштадт, Дзержинск һәм Северодвинск

Яшел Үзән (лат. тат. Yǝşel Üzǝn, рус. Зеленодольск, рәсми исем Зеленодольск) — Татарстан Республикасының төньяк-көнбатышындагы Иделнең сул ярында урнашкан шәһәр.

Эре тимер юл үзәге булып тора (Казан, Мәскәү, Сембер, Йошкар-Ола, Волжск шәһәрләрен бәйли). Яшел Үзән аша Казан – Түбән Новгород автомагистрале үтә. Яшел Үзән белән Казан арасы 38 км. Мәйданы – 26,6 км². Халык саны – 97 651 кеше (2010).

География

Климат

• Елның урта температурасы — +4,4 °C
• Елның урта җил тизлеге — 3,2 м/с
• Елның урта һава дымлылыгы — 69,9%

Яшел Үзән климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Уртача температура, °C	−10,5	−10,6	−5,5	4,9	13,5	18,5	20,4	17,9	12,2	4,5	−4,4	−9,7	4,4

Тарих

XIX гасырда ул Кабачище авылы дип беленгән, аннары аның исеме Паратск затоны булып торган
1928 елдан бирле – Яшел Үзән елга порты
1932 елда шәһәр статусы бирелде
1938 елдан башлап Яшел Үзән районы үзәге

Халык

1897	1939	1959	1970	1979	1989	2002	2010
1 090	~30 200	60 472	76 961	84 504	94 079	100 139	97 651

Төп милләтләр:

• 1989 елгы җанисәп буенча: татарлар — 29,1%, руслар — 67,0%, чуашлар — 1,3%.
• 2002 елгы җанисәп буенча: татарлар — 32,6%, руслар — 64,5%, чуашлар — 0,9%.

Сәнәгать

• А.М. Горький исемендәге кораб төзү заводы
• "Серго исемендәге Завод"
• Фанер-җиһаз комбинаты
• Фанера заводы
• Шпаллар сеңдерү заводы
• Җиһаз фабрикасы
• Трикотаж фабрикасы
• Тегү фабрикаласы
• Сөт комбинаты
• Икмәк комбинаты

Мәгариф

• Механика техникумы
• Кораб төзелеше техникумы
• Медицина училищесы

Сылтамалар

• Шәһәр сайты