Мөхәммәт Гали Җиннаһ исемле битнең чыганагын карау

{{Дәүләт эшлеклесе
 | исем           = Мөхәммәт Гали Җиннаһ
| тулы исем      = <small>{{lang-ur|محمد علی جناح}}</small>
 | рәсем          = Jinnah1945a.jpg
 | рәсем зурлыгы  = 200
 | подпись        = 
 | титул          = {{байрак|Пакистан}} 1нче [[Пакистан]] генерал-губернаторы
 | флаг           = Flag of a Commonwealth Governor-General.svg
 | чорбаш         = [[1947 ел]]ның [[15 август]]ы
 | чоразак        = [[1948 ел]]ның [[11 сентябрь|11 сентябре]]
 | аңа кадәр      = ''вазифа булдырылган''
 | дәвамчысы      = [[Һаваҗа Назиметдин]]
 | туу датасы     = 25.12.1876
 | туу җире = {{туу җире|Британия Һиндстаны|Пакистанда}}, [[Карачи]]
 | үлем датасы    = 11.09.1948
 | үлем урыны     =  {{үлем урыны|Пакистан|Пакистанда}}, Карачи
 | фирка       = [[Һиндстан милли конгрессы|ҺМК]] (1896-1913)<br /> Мөселман лигасы (1913-1948)
 | белеме      = Lincoln’s Inn (''[[Лондон]], [[Бөекбритания]]'')
 | әти            = Пуния Җиннаһбһай
 | әни           =  Митһибай Җиннаһбһай
 | ире            = 
 | хатыны        = I Өммибай<br/> II Мәрьям
 | балалары       = ''кызы'' Динә Вадиа
 | автограф       = 
 }}
'''Мөхәммәт Гали Җиннаһ''', ''тулы исем-фамилиясе'' Мөхәммәт Гали Җиннаһбһай, {{lang-ur|محمد علی جناح}} (''[[1876 ел]]ның [[25 декабрь|25 декабре]], [[Британия Һиндстаны]], [[Карачи]] — [[1948 ел]]ның [[11 сентябрь|11 сентябре]], шунда ук'') — [[Һиндстан]] һәм [[Пакистан]]ның сәяси һәм дәүләт эшлеклесе, [[Пакистан]] дәүләтен оештыручы «Милләт атасы» ({{lang-ur| بابائے قوم‎}}, Baba-i-Qaum),  «Бөек лидер» ({{lang-ur| قائد اعظم‎}}, Qayid-i-Azam), {{байрак|Пакистан}} Пакистанның беренче генерал-губернаторы (''[[1947 ел|1947]]-[[1948 ел|1948]]'').

== Тәрҗемәи хәле ==
[[File:Photograph of Jinnah with Gandhi in 1944 (Photo 429-17).jpg|thumb|right|200px| [[Маһатма Ганди|М. Ганди]] белән. [[Бомбей]], [[1944 ел|1944]]]]
[[File:Tomb Jinnah.jpg|thumb|right|200px|[[Карачи]]дагы мавзолее]]
[[1876 ел]]ның [[25 декабрь|25 декабрендә]] [[Британия Һиндстаны]]ның Бомбей президентлыгы [[Карачи]] шәһәрендә туган. Әтисе тегүче гаиләсеннән чыккан, гуҗарат милләтеннән бай сәүдәгәр була. Карачида [[мәдрәсә]] һәм [[христиан дине|христиан]] мәктәбе тәмамлый. [[1892 ел]]да әтисе һәм аның {{коммент|куларкадаш|партнер}}ы [[Лондон]]га һөнәрчелеккә укырга җибәрәләр, ләкин Мөхәммәт Гали Лондонда Lincoln’s Inn мәктәбендә юриспруденцияне өйрәнә, адвокат һөнәрен үзләштерә.

[[1896 ел]]да, 20 яшендә, [[Бомбей]] (''хәзерге'' Мумбай) шәһәрендә адвокатлык конторасы ача, шәһәрдә беренче [[ислам|мөселман]] адвокаты була.

[[1897 ел]]дан Бомбейның югары судында эшли башлый. [[1930 ел]]га кадәр адвокатлык эшен ташламый.

[[1906 ел]]да [[Калькутта]]да Һиндстан милли конгрессының (ҺМК) сессиясендә катнаша.

[[1908 ел]]да Югары судта милли-азатлык көрәше лидеры Бал Гангадһар Тилакны (''<small>[[:en:Bal Gangadhar Tilak|en]]</small>'') (''[[1856 ел|1856]]-[[1920 ел|1920]]'') азат итүне таләп итә.

[[1911 ел]]да Аллаһабадта узган һинд-мөселман берлеге конференциясендә катнаша.

[[1910 ел|1910]] һәм [[1916 ел]]ларда [[Британия Һиндстаны]] канун чыгару шурасы әгъзасы итеп сайлана.

[[1913 ел]]да Мөселман лигасына кушыла, [[1920 ел]]да лиганың президенты итеп сайлана.

[[1921 ел]]да, [[Маһатма Ганди]]ның тыныч юл белән каршылык күрсәтү (''«хезмәт итешмәү хәрәкәте»'') кампаниясенә риза булмыйча, ҺМКдан чыга.

[[Һиндстан]] парламентында ил халкының чиреген тәшкил итүче [[ислам|мөселманнарга]] 1/3 урын бирүне таләп итә.

[[1930 ел|1930]]-[[1934 ел]]ларда [[Лондон]]да яши, [[Бөекбритания]] хөкүмәте оештырган Һиндстанның конституцион төзелешен тикшерүгә багышланган «түгәрәк өстәл конференцияләре»ндә (''[[1930 ел|1930]], [[1931 ел|1931]]'') катнаша.

[[1940 ел]]да Мөселман лигасы утырышында [[Британия Һиндстаны]] урынына ике мөстәкыйль дәүләт төзү таләбе куелган резолюция кабул ителә. Мөхәммәт Гали Җиннаһ [[Һиндстан]] халкын катгый рәвештә дини билге буенча бүлү һәм [[ислам|мөселман]] халкы яшәгән өлкәләрне Һиндстаннан аерып алып, шулар нигезендә аерым мөстәкыйль [[Пакистан]] дәүләте төзү яклы була. Бу хәл һиндләр һәм мөселманнар арасында дошманлык китереп чыгара, канлы бәрелешләргә, Һиндстан-Пакистан конфликтларына юл ача.

[[1947 ел]]да Һиндстан ике дәүләткә (''доминион'') бүленгәч һәм Пакистан дәүләте төзелгәч, [[Пакистан]]ның беренче генерал-губернаторы була. Пакистанда, дәүләтне оештыручы буларак, хөрмәт ителә, аңа үзе исән чакта ук «Милләт атасы», «Бөек лидер» исемнәре бирелгән.

== Чыганаклар ==
# Большая российская энциклопедия. В 30 томах. Том 8 (Гр-Ди). М.: НИ БРЭ, 2007. ISBN 978-5-85270-338-5
# Руссика. Школьная энциклопедия. Новейшая история. XX век. М.: «ОЛМА-ПРЕСС Образование», 2003. ISBN 5-94849-302-4

== Әдәбият ==
# С. Уолперт. Джинна – творец Пакистана. М., 1997.{{ref-ru}}

== Сылтамалар ==
* [http://www.officeholidays.com/countries/pakistan/muhammad_ali_jinnah.php  Birthday of Muhammad Ali Jinnah]{{ref-en}}

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

{{Пакистан генерал-губернаторлары}}

[[Төркем:Пакьстан сәясәтчеләре]]
[[Төркем:Һиндстан сәясәтчеләре]]
[[Төркем:Пакистан генерал-губернаторлары]]
[[Төркем:Адвокатлар]]