Түкәле

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Түкәле latin yazuında])
Түкәле[1]
Карта
Ил Русия
Регион Омск өлкәсе
Район Түкәле районы
Координатлар 55°52'тн, 72°12'кнч
Нигезләнгән 1759
Мәркәз биеклеге 115 м
Климат континенталь
Халык саны 11 276 кеше
Сәгать кушагы UTC+6
Телефон коды +7 38176
Почта индексы 646330

Түкәле (рус. Тюкалинск) — Омск өлкәсендә урнашкан шәһәр (1823 елдан), Түкәле районының административ үзәге.

Халык саны — 11 276 кеше (2010).[2]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Түкәле елгасы өстендә, Омскидан 124 километр төньяк-көнбатыштарак урнаша. Якындагы тимер юл станциясе — Называевск (79 километр ераклыкта).

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1759 елда хәзерге Түкәле урынында почта станциясе нигезләнә. 1763 елдан — ямчылар бистәсе.

1823 елда Түкәлегә шәһәр статусы бирелә һәм Түкәле округы үзәге була. 1838-1878 елларда — өяз үзәге булмаган шәһәр, 1878 елданТубыл губернасы Түкәле округы (1898 елдан — өяз) үзәге.

1865 елда Түкәледә 2 чиркәү, 242 йорт һәм 20 лавка (кибет) булган.

Транссебер магистрале төзелүдән соң Түкәле үзенең сәүдә мөһимлеген югалта.

1924 елданТүкәле районының үзәге.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[3] 1856[4] 1897[5] 1913[4] 1926[4] 1931[4] 1939[4] 1959[6] 1970[7] 1979[8] 1989[9] 2002[10] 2010[2]
1 124 ~1 500 5 884 ~8 200 ~4 200 ~4 400 ~6 600 10 197 10 385 11 480 12 191 12 007 11 276

Милли состав (2002): руслар — 95,8%, алманнар — 1,1%, украиннар — 0,7%, казакълар — 0,6%.[11]

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Май-пышлак комбинаты, халык куллану товарлары фабрикасы.

тимер-бетон әйберләрне ясау, урман хуҗалыгы.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Габдрәшит Ибраһимовның 150 еллыгы уңаеннан. Татарның бөек мөһаҗире.
  2. 2,0 2,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-01-08 
  3. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 http://www.mojgorod.ru/omsk_obl/tjukalinsk/index.html
  5. http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=729
  6. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. архив күчермәсе, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2013-01-08