Череповец

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Череповец latin yazuında])
Череповец
Халык саны 317 970 (1 гыйнвар 2018) Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Маргарита Павловна Гусева Edit this on Wikidata
Сәгать поясы UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр Балакау, Клайпеда, Аюд[d], Селе, Монтклэр[d], Ляоюань[d], Горна-Оряховица[d], Маладзечна һәм Дерри (Нью-Гэмпшир)[1]
География
Ил Россия
Мәйдан 120.9 км²
ДДӨБ 130 метр Edit this on Wikidata
Координатлар 59°8'тн, 37°55'кнч
Почта индексы 162600–162606, 162608–162612, 162614–162616, 162618, 162620, 162622–162627 Edit this on Wikidata
Телефон коды 8202 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Маргарита Павловна Гусева Edit this on Wikidata
Карта

Череповец (рус. Череповец) — Россия Федерациясенең Вологда өлкәсендә урнашкан шәһәр. Халык саны — 316 758 кеше (2014)[2].

Сәгать поясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мәскәү вакыты
Мәскәү вакыты

Череповец Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.

Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1767 елның 4 ноябрендә шәһәр статусын алган Череповец XIV гасырдан башлап, Екатерина секуляризация реформасына кадәр булган Воскресенский ирләр монастыренә нигез салганда башлана.

Шәһәр реформасы кысаларында 1777 елда Череповец бакчасы бетерелгән монастырь каршындагы өяз шәһәре итеп үзгәртелә, башта Новгород губернасы составында була. Павел I тарафыннан Устюг өязе посады дип үзгәртелә, аннары җирле мещаннар үтенече буенча өяз үзәге буларак торгызыла. Шәһәрнең икътисади әһәмияте Мариин су системасы буенча суднолар йөреше ачылганнан соң нык арткан.

Октябрь революциясеннән соң шәһәр 1927 елда бетерелгән Череповец губернасы үзәге дип игълан ителә.

2016 елның 12 июненнән Череповец хезмәт батырлыгы һәм дан шәһәре статусын ала.

Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
1856[3]1897[4]1913[3]1926[4]1931[3]1939[4]1959[5]1967[3]1970[6]1973[3]
2700↗7000↗8200↗22 000↘19 400↗32 000↗92 356↗165 000↗188 348↗214 000
1976[3]1979[7]1982[3]1986[3]1989[8]1992[3]1996[3]1998[3]2000[3]2001[3]
↗237 000↗265 933↗283 000↗309 000↗310 463↗315 900↗320 900↗322 900↗324 400↘324 200
2002[9]2003[3]2004[10]2005[3]2006[10]2007[3]2008[3]2009[10]2010[4]2011[3]
↘311 869↗311 900↘311 000↘309 500↘308 000↘307 800↗308 000↗309 000↗312 311↗312 904
2012[11]2013[12]2014[2]
↗314 646↗315 738↗316 758

Милләтләр (2010): руслар (96,4%).[13][14]

Икътисады[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Череповец икътисади потенциалының нигезен кара металлургия һәм химия комплексы предприятиеләре тәшкил итә.

Шәһәрнең әйдәп баручы предприятиеләре - «Северсталь» ГАҖ, «Северсталь-метиз» ААҖ, «Апатит» АҖ («Аммоний» ААҖ һәм «Череповец Азоты» ААҖ кушылуы нәтиҗәсендә төзелгән) һәм "Фосагро" ААҖнең башка заводлары, аларда Шәһәрлеләрнең 40% - ы эшли.

Шәһәрдә агач һәм металл эшкәртү, азык - төлек һәм җиңел сәнәгать, төзелеш комплексы предприятиеләре эшли.

Череповец шәһәрендә 1500 дән артык кече һәм урта предприятиеләр исәпләнә. Россиядә шәһәр җан башына сәнәгать продукциясе чыгару буенча беренче позицияләрнең берсен алып тора, ул гомумроссия дәрәҗәсеннән ике тапкыр артып китә.

Шәһәрнең икътисади потенциалы «Северсталь» һәм Череповец корыч прокат заводы кебек ике эре металлургия предприятиесе һәм «Апатит» АҖнең химия производствосы белән формалаша.

2006 елда шәһәр буенча сәнәгать җитештерүе индексы 105,3 % тәшкил иткән (Вологдада — 104,1 %, тулаем өлкә буенча — 105,2 %).

Россия прокатын чыгаруда Череповец металлургия комбинатының өлеше якынча 14 % тәшкил итә, ул илдә әлеге продукция җитештерүчеләрнең иң эре дүртлегенә керә. 1996 елда реконструкцияләнгән корыч прокат заводы-метиз тармагының Россиядә иң зур предприятиеләреннән берсе, Ел саен 1, 15 миллион тонна әзер эшләнмәләр җитештерә. Шәһәр икътисадында ике эре химик берләшмә мөһим роль уйный — минераль ашламалар, күкерт кислотасы, аммиак һәм карбамид белән тәэмин итүчеләр «Аммоний» һәм «Азот». Шәһәр сәнәгать продукциясенең гомуми күләмендә аларның өлеше 11 % тәшкил итә.[15]

Ягулык-энергетика комплексында төп урынны энергетика алып тора. Өлкә электр энергиясенең 50 % ын Тверь, Кострома, Киров, Ленинград һәм Ярославль энергосистемаларыннан ала.

2007 елда Череповец предприятиеләренең ваклап сату әйләнеше 18 млрд. сум тәшкил иткән. Чагыштырма бәяләрдә Череповец сәүдә предприятиеләренең ваклап сату әйләнеше 2006 елга караганда 19% ка күбрәк. 2007 елда ваклап сату әйләнеше структурасында 50,2 % яки 9 млрд 36 млн. сум азык — төлек товарлары, 49,8% яки 8 млрд. 964 млн. сум-азык-төлек булмаган товарлар тәшкил итә. 2007 ел башыннан шәһәр предприятиеләре һәм оешмалары халыкка 10 млрд 500 млн сумлык түләүле хезмәт күрсәткән. Чагыштырма бәяләрдә Череповец шәһәрендә түләүле хезмәтләр күрсәтү күләме, 2006 ел белән чагыштырганда, агымдагы елда 12,5 % ка арткан. 2007 елда Череповец җәмәгать туклануы предприятиеләре әйләнеше 992 млн. сум тәшкил итә, узган ел белән чагыштырганда, ул 8,7% ка арткан. 2009 ел башыннан Череповец, Россиянең башка сәнәгать шәһәрләре кебек үк, глобаль икътисади кризис кичерә. 2009 елның ноябренә булган мәгълүматларга караганда, эшсезләр саны 6 800 кеше тәшкил итә.[16]

2018 ел нәтиҗәләре буенча Череповец моношәһәрләре ел саен үткәрелә торган моношәһәрләр рейтингының беренче унлыгына керә.

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ http://www.cherinfo.ru/news/25194
  2. ↑ 2,0 2,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 Народная энциклопедия «Мой город». Череповец. әлеге чыганактан 2014-06-28 архивланды. 2014-06-28 тикшерелгән.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2013-08-17 архивланды. 2013-08-17 тикшерелгән.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  8. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. әлеге чыганактан 2011-08-22 архивланды.
  9. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 4.13. Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2014-05-01 архивланды. 2014-05-01 тикшерелгән.
  11. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
  12. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
  13. ↑ 2010 елгы җанисәп алу базасы., archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-12-06 
  14. ↑ Милләтне әйтмәгән кешеләрне исәпләмичә
  15. ↑ Архивированная копия. әлеге чыганактан 2014-07-09 архивланды. 2011-09-27 тикшерелгән. Ю. А. Кузин Череповец: встречая новое тысячелетие
  16. ↑ Забудь про кризис, сталевар! Бери метлу, мети бульвар! // KP.RU

Калып:Вологда өлкәсе

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Череповец&oldid=3479904