Җәйничелек

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Җәйничелек latin yazuında])
Җәйничелек
Байрак[d]
Нигезләнү датасы Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Сурәт
... хөрмәтенә аталган Arihant[d]
Нигезләүче Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Әүвәлгесе Һинд дине һәм Ведачылык[d]
Йогынтысын кичергән Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Эмблема/тамгасы сурәте
Схематик иллюстрациясе
Беренче язма телгә алу БЭК III гасыр[1]
 Җәйничелек Викиҗыентыкта
1974 елда килешү буенча кабул ителгән җәйничелек символы[2]

Җәйничелек яки Джайнизм[3] (санскр. जैनजैन, jaina IAST санскр. जिनजिन, jina IAST, "җиңүче") — Б.Э.К IX—VI гасырларда Һиндстанда барлыкка килгән дин[4][5]; үз тәгълимәте буенча җәйничелек һәр вакыт булган[6][7][8]. Нигез төзеүче, кайсы бер фаразлар буенча борынгы гореф-гадәтне саклаучы[9][10]) булып кшатрий Вардхамана яки Джина  Махавира исәпләнә.

Җәйничелектә дөньядагы тереклек ияләренә зыян итмәскә дип нәсыйхәт әйтелә. Җәйничелек фәлсәфәсе һәм гамәле иң беренче чиратта зур ләззәтлек кичерүгә китерүче үз-үзеңне камилләштерүгә нигезләнә. Нирванага ирешүче, гәүдәне калдырып китүче җан джинна дип атала. Борынгы кулъязмаларда җәйничелек джайн дхарме һәм шраман дхарме белән беррәттән кулланыла. Хәзерге вакытта җәйничелек, Һиндстанда 5-6 миллион кешене берләштергән, иң зур һәм көчле дини җәмгыять булып санала[11][12]. Җәмгыять Төньяк Америка, Көнчыгыш Европа, Ерак Көнчыгыш, Австралия дәүләтләреннән һәм башка тарафлардан килгән иммигрантлар хисабына тулылана[13]. Җәйниче китапханалары Һиндстанда иң борынгы китапханалар[14]. Җәйничелек һәркайсы мәхлүк индивидуаль һәм мәңгелек җан булып тора дип исәпли. Җан сансарадан аерылгач мокшага әверелә. Тик аның өчен дәрвиш булырга кирәк, шуның өчен аскетизмга зур игътибар бирелә[15].

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Колонны Ашоки
  2. Jain Symbol. Jainworld. әлеге чыганактан 2012-10-14 архивланды. 29 March 2012 тикшерелгән.
  3. Гусева Н.Р. Джайнизм. М., 1968.
  4. Helmuth von Glasenapp,Shridhar B. Shrotri. 1999.
  5. Dundas, Paul. 2002.
  6. Helmuth von Glasenapp,Shridhar B. Shrotri. 1999.
  7. Dundas, Paul. 2002.
  8. Varni, Jinendra; Ed. Prof.
  9. Joel Diederik Beversluis (2000) In: Sourcebook of the World’s Religions: An Interfaith Guide to Religion and Spirituality, New World Library : Novato, CA ISBN 1-57731-121-3 Originating on the Indian sub-continent, Jainism is one of the oldest religion of its homeland and indeed the world, having pre-historic origins before 3000 BCE and the propagation of Indo-Aryan culture…. p. 81
  10. Jainism by Mrs.
  11. Wolfram Alpha: Jainism : country, population, types, central figure, .... Wolfram Alpha. 23 June 2012 тикшерелгән.
  12. Indian Census. Censusindia.gov.in. 2010-09-01 тикшерелгән.
  13. Estimates for the population of Jains differ from just over four million to twelve million due to difficulties of Jain identity, with Jains in some areas counted as a Hindu sect.
  14. The Jain Knowledge Warehouses: Traditional Libraries in India, John E. Cort, Journal of the American Oriental Society, Vol. 115, No. 1 (January — March, 1995), pp. 77-87
  15. Яблоков И. Н. История религии. В 2 томах. Том 1. 3-е издание.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Костюченко В.С. Диалектические идеи в философии джайнизма. // Философские науки. — 1975. — № 6. — С. 90-98.
  • Бонгард-Левин. Г.М. Древнеиндийская цивилизация. Философия, наука, религия. М., Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1980.
  • Терентьев А.А. Джайнские представления о сущности человека. — Новосибирск, 1983.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]