Аскын (авыл)
| Аскын | |
| Рәсми исем | Асҡын |
|---|---|
| Рәсми тел | башкорт теле һәм рус теле |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Нәрсәнең башкаласы | Аскын авыл шурасы[2] һәм Аскын районы |
| Административ-территориаль берәмлек | Аскын авыл шурасы, Бөре өязе, Бөре кантоны һәм Аскын районы |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Борма |
| Халык саны |
1600 (1865)[3], 4241 (1959)[4], 4909 (1970)[5], 5645 (1979)[6], 5800 (1989)[7], 6853 (2002)[8], 7820 (2009)[9], 6918 (2010)[10], 7704 (2021)[11] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 208 метр |
| Почта индексы | 452880 |
| Җирле телефон коды | 34771 |
 | |
һәм [1]
Аскын — авыл, Башкортстанның Аскын районы (1930-32 еллар, 1935-63 еллар һәм 1965 елдан алып) һәм Аскын авыл советы үзәге. Уфадан Төньяк-көнчыгышка 213 км һәм Көязе тимер юл станциясеннән (Пермь крае) Көньяк-көнчыгышка таба 110 км еракта Борма, Аскын елгалары (Төй елгасы бассейны) буенда, Яугилде – Щучье Озеро (Пермь крае), Иске Балтач – Аскын автомобиль юлларында урнашкан. Халкы (мең кеше): 1906 елда — 2,2; 1920 — 2,9; 1939 — 3,7; 1959 — 4,2; 1989 — 5,6; 2002 — 6,9; 2010 — 6,9. Милли состав буенча рәсми рәвештә татарлар, башкортлар, руслар яши (2002). Һөнәри училище, 2 урта мәктәп (ш. ис. Аскын урта мәктәбе №2), балалар сәнгать мәктәбе, Балалар иҗат үзәге, үсмерләр клубы, 3 балалар бакчасы, үзәк район хастаханәсе, мәдәният йорты (5 үзешчән сәнгать халык коллективы, үзешчән “Бүләк” башкорт халык театры, “Бөркетләр” ир егетләр халык вокаль ансамбле), үзәк һәм балалар район китапханәләре, музей, спорт клубы, мәчет, Николай чиркәве (1920 нче еллар, архитектура истәлеге) бар.
Себер даругасы Уфа-Танып вулысы асаба башкортларының җирләрендә килешү буенча Пермь губернасының рус крәстияннәре нигез сала, 1783 елдан билгеле. 1798 елда ш. ук шартларда биредә дәүләт крәстияннәре килеп урнаша. 1795 елда 104 йортта 628 кеше исәпләнгән, 1865 елда 345 йортта — 1881 кеше. Игенчелек, терлекчелек, олаучылык, тимерчелек, умартачылык белән шөгыльләнгәннәр. Аскын вулыс идарәсе урнашкан булган; рәсми рус чиркәве (1820 елда төзелгән), староверлар чиркәве, 2 училище, почта станциясе, май заводы, 3 су тегермәне, 25 сәүдә кибете булган; ярминкәләр үткәрелгән. 1906 елда 2 сыйныфлы министрлык училищесы, һөнәрчелек һәм кызлар мәктәбе, 3 тегермән, зимства хастаханәсе, почта телеграф бүлекчәсе; бакалея, галантерея, аракы, 2 сыра, 11 мануфактура кибетләре; икмәк склады теркәлгән; авылда вулыс идарәсе урнашкан.
Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1865[3] | 1959[4] | 1970[5] | 1979[6] | 1989[7] | 2002[8] | 2009[9] | 2010[10] | 2021[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1600 | ↗4241 | ↗4909 | ↗5645 | ↗5800 | ↗6853 | ↗7820 | ↘6918 | ↗7704 |
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Башкорт энциклопедиясе 2016 елның 6 апрель көнендә архивланган. (башк.)
.svg) | Аскын • Альягыш • Арбаш • Әвәдәй • Әмир • Базанчат • Барахаевка • Башкортстан • Билгеш • Вашъязы • Гөмбә • Дәүләт • Дульцевка • Ермаялан • Зирекле Чишмә • Иске Казанчы • Иске Кара • Иске Күчкилде • Иске Мотабаш • Камашады • Каракүл • Карткисәк • Кашка • Каюм • Ключи • Королево • Көбияз • Кучан • Кушкүл • Куяштыр • Күнгәк • Күнгәкбаш • Кыйгазы • Кышлау Елга • Любимовка • Мәтәлә • Михайловка • Мотаелга • Олы Елга • Олыкүл • Петропавловка • Солтанай • Солтанбәк • Степановка • Табаскытамак • Талог • Ташлыкүл • Төй • Төлгезбаш • Төпрәле • Упканкүл • Урманкүл • Урыс Карасы • Үрмияз • Үршәде • Үтәш • Чат (Аскын районы) • Чишмәлекүл • Чишмә-Уракай • Чураш • Шорохово • Югары Никольское • Янкисәк • Яңа Багазы • Яңа Борма • Яңа Казанчы • Яңа Кара • Яңа Карткисәк • Яңа Көбияз • Яңа Күчкилде • Яңа Мотабаш • Яңа Сөеш • Яңавыл • Яубүләк |  | |
- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ ОКТМО
- ↑ 3,0 3,1 Семеновъ П.П. Географическо-статистическiй словарь Россiйской имперiи. — С.-Петербургъ: Типографiя В. Безобразова и комп., 1863. — Т. 1.
- ↑ 4,0 4,1 Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населённых пунктов - районных центров по полу
- ↑ 5,0 5,1 Всесоюзная перепись населения 1970 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населенных пунктов - районных центров по полу. 2013-10-14 тикшерелгән.
- ↑ 6,0 6,1 Всесоюзная перепись населения 1979 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населённых пунктов - районных центров. 2013-12-29 тикшерелгән.
- ↑ 7,0 7,1 Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населённых пунктов - районных центров по полу. 2013-11-20 тикшерелгән.
- ↑ 8,0 8,1 Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
- ↑ 9,0 9,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ 10,0 10,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. әлеге чыганактан 2023-08-11 архивланды. 2024-04-28 тикшерелгән.
- ↑ 11,0 11,1 Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.