Белорет

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Белорет latin yazuında])
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Белорет (мәгънәләр) битенә күчегез.
Белорет
баш. Белорет
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1762
Сурәт
Рәсми исем Белорет һәм Белорецкий завод
Рәсми тел башкорт теле һәм рус теле
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Городское поселение город Белорецк[d][1], Белорет районы һәм Тамъян-Катай кантуны
Административ-территориаль берәмлек Белорет районы, Верхнеурал өязе һәм Тамъян-Катай кантуны
Сәгать поясы UTC+05:00
Халык саны 8300 (1897)[2],
19 900 (1926)[2],
27 400 (1931)[2],
40 600 (1939)[2],
55 000 (1943)[3],
54 500 (1944)[3],
45 700 (1945)[3],
44 900 (1946)[3],
46 100 (1947)[3],
59 315 (1959)[4],
62 000 (1962)[2],
64 000 (1967)[2],
67 099 (1970)[5],
69 000 (1973)[2],
70 000 (1976)[2],
71 246 (1979)[6],
73 000 (1982)[7],
74 000 (1986)[2],
75 000 (1987)[8],
72 434 (1989)[9],
73 800 (1992)[2],
73 400 (1996)[2],
72 900 (1998)[2],
73 300 (2000)[2],
73 300 (2001)[2],
71 093 (2002)[10],
71 100 (2003)[2],
70 300 (2005)[2],
69 700 (2006)[2],
69 100 (2007)[2],
68 842 (2008)[11],
68 308 (2009)[12],
68 806 (2010)[13],
68 800 (2011)[2],
68 363 (2012)[14],
67 735 (2013)[15],
66 939 (2014)[16],
66 584 (2015)[17],
66 171 (2016)[18],
65 801 (2017)[19],
65 477 (2018)[20],
65 054 (2019)[21],
64 921 (2020)[22],
64 525 (2021)[23]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 500 метр
Мәйдан 41 км²
Почта индексы 453500
Рәсми веб-сайт beladmin.ru
Беренче язма телгә алу 1762
Җирле телефон коды 34792
Карта
 Белорет Викиҗыентыкта

Белорет – Башкортстан республикасындагы моношәһәр. Башкортстанның мөһим сәнәгать үзәге.

Белорет районы территориясендә Башкортстанның иң зур түбәләре: Ямантау (1640 м) белән Ирәмәл (1582 м) урнашкан.

Тарихи мәгълүмат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1762 елда Агыйдел елгасы буенда беренче корыч эретү заводы пәйда булган. 1774 елны заводны Пугачев отрядлары көлен күккә очыра. Еллар үтү белән ул Белорет шәһәренә әйләнгән. 2001 елдан завод «Мечел» компаниясенә карый. 2012 елда биредә 6 мең кеше эшли. 1977 елны КПСС ҮК карары белән 40 км читтә урманлы тайга эчендә яшерен хәрби база төзелә башлый. Серлелекне саклау өчен ул металлурглар шәһәре Белоретка буйсына. 1995 елны «Белорет-15» һәм «Белорет-16» бистәләре шәһәрдән чыгарыла һәм «Межгорье» исеме белән аерым шәһәр булып санала башлый. Бүгенгә кадәр базаның нинди максатларга хезмәт итүе билгесез булып кала. Анда яшәүчеләр Ерак Төньякта яшәүчеләргә тигезләнгәннәр.

Шәһәрдә халыкара икътисад һәм хокук институты, Магнитогорски техник университеты филиаллары, медицина, металлург, педагогия колледжлары, 25нче, 21нче санлы лицей, Янбай Хамматов исемендәге башкорт гимназия эшли.

«Белорецкий рабочий», «Металлург», «Урал» газеталары рус һәм башкорт телләрендә чыга. «Белорет ТВ-6» телекомпаниясе эфирга чыга.

Белорет районында һәм шәһәрендә зур күпчелек халкын руслар белән башкортлар алып тора. Сигез меңнән артык татар яши. Районда һәм шәһәрдә 1990 елдан бирле эшләп килүче Татар иҗтимагый үзәге бүлеге актив эшли. Җитәкчесе Әлфирә Хәлиуллина.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1897[24] 1926[24] 1939[24] 1959[25] 1970[26] 1979[27] 1989[28] 2002[29] 2010[30]
~8 300 ~19 900 ~40 600 59 155 67 099 71 246 72 434 71 093 68 806

Икътисады[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Белорет рессораллар һәм пружиналар заводы - трактор һәм авыл хуҗалыгы машиналары эшләүче, автомобил сәнәгате, юл транспорты, энергетика өчен комплектлау (эссе һәм салкын уралган пружиналар, автомобиль һәм трактор рессорлар, тәгәрмәч чылбыры буынының трак бармаклары) һәм запас чәсләр җитештерелә. Составы: эссе килеш уралган пружиналар һәм рессорлар җитештерү цехлары, салкын килеш уралган пружиналар җитештерү, төзәтү-механика, төзәтү-энергетика, транспорт-склад участкалары. 2010 елда 396 кеше эшләгән. Продукциясе БР һәм РФ ның башка төбәкләренең 200 дән артык предприятиесенә җибәрелә, якын чит илләргә чыгарыла[31].

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Урамнар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Фотогалерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Белорет
    Белорет
  • Белоретның Уфа юлыннан ачылган күренеше
    Белоретның Уфа юлыннан ачылган күренеше

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 Народная энциклопедия «Мой город». Белорецк. 2013-10-09 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 И. З. Самситдинов. Численность населения малых городов Башкирской АССР в 1943-1945 годах. Процесс реэвакуации и её последствия. Журнал «Известия Российского государственного педагогического университета им. А.И. Герцена», № 123, 2010. 2015-01-02 тикшерелгән.
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  7. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  8. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : [арх. 28 июнь 2016] : юбилейный статистический ежегодник / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  9. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  10. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
  11. ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  12. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  13. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. әлеге чыганактан 2023-08-11 архивланды. 2024-04-28 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  16. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  19. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  20. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  21. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  22. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  23. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 http://www.mojgorod.ru/r_bashkortst/beloreck/
  25. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  26. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  27. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  28. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  29. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  30. ↑ Численность населения по населенным пунктам Республики Башкортостан (PDF), archived from the original (PDF) on 2019-05-17, retrieved 2013-11-02 
  31. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2016-04-06, retrieved 2017-06-13 

Чыганак[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Белорет&oldid=4066244