Вельск

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Вельск latin yazuında])
Вельск
рус. Вельск
БайракИлтамга
Сурәт
Дәүләт  Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы Муниципальное образование «Вельское»[d][1] һәм Вельск районы[1]
Административ-территориаль берәмлек Муниципальное образование «Вельское»[d][1]
Сәгать поясы UTC+03:00
Халык саны 800 (1856)[2],
1032 (1859)[3],
1996 (1897)[3],
3000 (1913)[2],
3500 (1926)[2],
3500 (1931)[2],
6700 (1939),
16 938 (1959)[4],
19 000 (1967)[2],
21 899 (1970)[5],
24 556 (1979)[6],
25 967 (1989)[7],
26 800 (1992)[2],
26 400 (1996),
26 400 (1998),
26 200 (2000)[2],
25 900 (2001)[2],
26 241 (2002)[8],
26 200 (2003)[2],
26 300 (2005)[2],
26 200 (2006)[2],
26 100 (2007),
26 000 (2008)[9],
25 929 (2009)[10],
23 885 (2010)[11],
23 820 (2011)[12],
23 575 (2012)[13],
23 401 (2013)[14],
23 126 (2014)[15],
23 025 (2015)[16],
22 856 (2016)[17],
22 776 (2017)[18],
22 482 (2018)[19],
22 311 (2019)[20],
22 328 (2020)[21],
21 613 (2021)[22],
21 406 (2023)[23]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 90 ± 1 метр
Мәйдан 15 км²
Почта индексы 165150
Рәсми веб-сайт мо-вельское.рф
Беренче язма телгә алу 1137
Җирле телефон коды 81836
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Вельск Викиҗыентыкта

Вельск (рус. Вельск) — Архангельск өлкәсендә шәһәр, Вельск районының административ үзәге.

Халык саны — 23 885 кеше.[24]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Вагага, аңа Вель елгасы кушылган урында, Архангельскидан 545 километр көньяктарак урнаша. Төньяк тимер юлының Вельск станциясе. Шәһәр аша М8 «Холмогоры» (Мәскәү — Ярославль — Вологда — Архангельск — Северодвинск) автоюлы бара.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Уртача еллык температура — +2,7 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 1,5 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 77,7%
Вельск климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек
Абсолют максимум, °C 8,5 9,4 15,1 27,1 30,9 33,7 35,2 35,6 28,2 22,2 11,0 7,6
Уртача максимум, °C −9,5 −7,5 0,1 7,7 14,9 20,3 22,7 19,5 13,1 5,5 −2,9 −7,1
Уртача температура, °C −12,4 −10,9 −4,2 2,7 9,5 14,8 17,3 14,4 8,9 2,7 −4,8 −9,5
Уртача минимум, °C −16,3 −15,2 −8,9 −2,4 3,4 8,9 11,8 9,4 4,8 −0,1 −7,6 −12,9
Абсолют минимум, °C −44,5 −38,7 −32,2 −22,2 −7,8 −2,7 1,6 −2,2 −8,2 −20 −33,9 −38,9
Чыганак: Вельск, Российская федерация. Архив климатических данных. әлеге чыганактан 2012-05-15 архивланды. 2013-02-13 тикшерелгән.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Беренче тапкыр 1137 елда чиркәү ясагы җыю пункты буларак телгә алына. 1397 елда Вель волосте буларак телгә алына.

1462 елдан — Мәскәү кенәзлеге составында. 1550 елдан — Вель посады.

1783 елда Вельск шәһәр статусын ала һәм Вельск өязенең үзәгенә әйләнә.

XIX гасырның 80-еллардан сәяси сөрген урыны буларак таныш.

1929 елдан Вельск районы үзәге булып тора.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[25] 1856[26] 1897[27] 1913[26] 1926[26] 1931[26] 1939[26] 1959[28] 1970[29] 1979[30] 1989[31] 2002[32] 2010[24]
1 046 ~800 1 989 ~3 000 ~3 500 ~3 500 ~6 700 16 938 21 899 24 556 25 967 26 241 23 885

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт 2002[33] 2010[34]
руслар 96,9% 98,2%

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Вельск — агач эшкәртү һәм урман химиясе сәнәгатьләренең эре үзәге.

Машиналар төзү заводы, икмәк комбинаты, ит комбинаты, сөт комбинаты.

Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Заманча һуманитар академиясенең филиалы

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ОКТМО. 185/2016. Северо-Западный ФО
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Народная энциклопедия «Мой город». Вельск. 2013-11-04 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 Поморская энциклопедия : в 5 т. / Адм. Арханг. обл. [и др. (т. 1–3), Правительство Арханг. обл. [и др.] (т. 4, 5) ; гл. ред. Н. П. Лавёров. — Архангельск, 2001–2016. — Загл. парал. рус., англ. Т. 1 : История Архангельского Севера / Помор. гос. ун-т [и др.] ; гл. ред. В. Н. Булатов ; сост. А. А. Куратов. — 2001. — 483 с. : ил., портр., [32] л. ил., карт. — 10 000 экз.]
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  8. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
  9. ↑ Города Архангельской области (число жителей - оценка на 1 января 2008 года, тысяч человек). 2016-06-11 тикшерелгән.
  10. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  11. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность по муниципальным образованиям и населенным пунктам Архангельской области
  12. ↑ Численность населения по муниципальным образованиям Архангельской области на 1 января 2011 года. 2014-05-04 тикшерелгән.
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2013-05-16 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Федеральная служба государственной статистики Росстат (2013).
  15. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  19. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  20. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  21. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  22. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  23. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) (2023-08-18). 2023-08-23 тикшерелгән.
  24. ↑ 24,0 24,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-07-07, retrieved 2013-02-13 
  25. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 http://www.mojgorod.ru/arhangel_obl/veljsk/index.html
  27. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=201
  28. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  29. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  30. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  31. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  32. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  33. ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-01-22 
  34. ↑ 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-01-22 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Вельск&oldid=3521604