Rossiä imperiäse: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

7 ноя 2010, 20:13 юрамасы

Rusiä İmperiäse (Urısça: Российская Империя), küpmillätle däwlät (1721.-1917.).

Pyotr I färmanı belän 1721. yılda elekke patşalıq imperiä dip iğlan itelä. İke ğasır däwerendä imperiä Qırım Xanlığın, Baltiq buyı däwlälären, Ukrainanıñ Dniperdän Könbatışta yatqan öleşen, Belarusnı, Polşanıñ Könçığış öleşen, Bessarabiäne, Tönyaq Qawqaz, 19. yöz däwamında Könyaq Qawqaz cirlären, Qazaqstan, Urta Aziä cirlären, Finlyandiäne h.b. il-däwlätlärne "üzenä quşu"ğa ireşä. 19. yöz axırında Rusiä İmperiäseneñ mäydanı 21,8 mln. km², xalqı 128,2 mln. keşe (1897). 100dän artıq millätne berläşterä, şunıñ 43% Urıslar.

1914. yılda Rusiä İmperiäse 81 gubernağa häm 20 ölkägä bülenä; 931 şähäre bula.

Däwlät başında xoquqı çiklänbägän (absolyut) monarx – imperator tora. Däwlättä Xristian dine östenlek itä. Rusiä İmperiäsendä 20 yäştän usğan här ir-at imperatorğa tuğrılıq antı birergä tieş bula. İmperi xalqı 4 töp sıynıfqa bülenä: dvoryannar (дворяне) - morzalar, ruxanıylar (духовенство), şähär obıvatelläre (городские обыватели) - şähärdä toruçılar, krestyannär (крестьяне). Xakimlek itüçe qatlaw – dvoryannar.

İdel buyı, Seber, Urta Aziä Urıs bulmağan xalıqlar çiklängän, üz matbuğatı, däwlät tä'minatındağı mäğärife bulmağan "keçe xalıqlar" (inorodetslar - инородцы) isemlegendä yöri. 1917. yılğı Fevral İnqilabı näticäsendä monarxiä tärtibe yuqqa çığarıla, Waqıtlı Xökümät tözelä. 1917. yılnıñ 1 (14) Sentyabrendä Waqıtlı Xökümät Rusiäne cömhüriät dip iğlan itä.

Monı da qara

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
 [[image:LocationRussianEmpire1914.png|right|250px]]
 [[image:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|160px|Петр І - беренче Рәсәй императоры]]
-'''Rəsəy İmperiyase''' ([[Urısça]]: ''Российская Империя / Rossijskaja Impierija''), küpmillətle dəwlət ([[1721]].-[[1917]].).
+'''Rusiä İmperiäse''' ([[Urısça]]: ''Российская Империя''), küpmillätle däwlät ([[1721]].-[[1917]].).
-[[Pyotr I]] fərmanı belən [[1721]]. yılda elekke patşalıq ''imperiya'' dip iğlan itelə. İke ğasır dəwerendə imperiya [[Qırım Xanlığın]], [[Baltiq buyı]] dəwlələren, [[Ukraina]]nıŋ [[Dniper]]dən Kɵnbatışta yatqan ɵleşen, [[Belarus]]nı, [[Polşa]]nıŋ Kɵnçığış ɵleşen, [[Bessarabia]]ne, [[Tɵnyaq Qawqaz]], [[19. yɵz]] dəwamında [[Kɵnyaq Qawqaz]] cirləren, [[Qazaqstan]], [[Urta Asiya]] cirləren, [[Finlyandiya]]ne h.b. il-dəwlətlərne "üzenə quşu"ğa ireşə. [[19. yɵz]] axırında Rəsəy İmperiyaseneŋ məydanı 21,8 mln. ''km<sup>2</sup>'', xalqı 128,2 mln. keşe ([[1897]]). 100dən artıq millətne berləşterə, şunıŋ 43% [[Urıslar]].
+[[Pyotr I]] färmanı belän [[1721]]. yılda elekke patşalıq ''imperiä'' dip iğlan itelä. İke ğasır däwerendä imperiä [[Qırım Xanlığın]], [[Baltiq buyı]] däwlälären, [[Ukraina]]nıñ [[Dniper]]dän Könbatışta yatqan öleşen, [[Belarus]]nı, [[Polşa]]nıñ Könçığış öleşen, [[Bessarabiä]]ne, [[Tönyaq Qawqaz]], [[19. yöz]] däwamında [[Könyaq Qawqaz]] cirlären, [[Qazaqstan]], [[Urta Aziä]] cirlären, [[Finlyandiä]]ne h.b. il-däwlätlärne "üzenä quşu"ğa ireşä. [[19. yöz]] axırında Rusiä İmperiäseneñ mäydanı 21,8 mln. ''km<sup>2</sup>'', xalqı 128,2 mln. keşe ([[1897]]). 100dän artıq millätne berläşterä, şunıñ 43% [[Urıslar]].
-[[1914]]. yılda Rəsəy İmperise 81 [[guberna]]ğa həm 20 [[ɵlkə]]gə bülenə; 931 şəhəre bula.
+[[1914]]. yılda Rusiä İmperiäse 81 [[guberna]]ğa häm 20 [[ölkä]]gä bülenä; 931 şähäre bula.
-Dəwlət başında xoquqı çiklənbəgən (absolyut) monarx – imperator tora. Dəwləttə [[Xristian]] dine ɵstenlek itə. Rəsəy İmperiyasendə 20 yəştən usğan hər ir-at imperatorğa tuğrılıq antı birergə tieş bula. İmperi xalqı 4 tɵp sıynıfqa bülenə: ''dvoryannar (дворяне)'' - [[morza]]lar, ruxanıylar ''(духовенство)'', ''şəhər obıvatellər (городские обыватели)'' - şəhərdə toruçılar, krestyannər ''(крестьяне)''. Xakimlek itüçe qatlaw – dvoryannar.
+Däwlät başında xoquqı çiklänbägän (absolyut) monarx – imperator tora. Däwlättä [[Xristian]] dine östenlek itä. Rusiä İmperiäsendä 20 yäştän usğan här ir-at imperatorğa tuğrılıq antı birergä tieş bula. İmperi xalqı 4 töp sıynıfqa bülenä: ''dvoryannar (дворяне)'' - [[morza]]lar, ruxanıylar ''(духовенство)'', ''şähär obıvatelläre (городские обыватели)'' - şähärdä toruçılar, krestyannär ''(крестьяне)''. Xakimlek itüçe qatlaw – dvoryannar.
-[[İdel buyı]], [[Seber]], [[Urta Asiya]] Urıs bulmağan xalıqlar çikləngən, üz matbuğatı, dəwlət tə'minatındağı məğərife bulmağan "keçe xalıqlar" (''inorodetslar - инородцы'') isemlegendə yɵri. [[1917]]. yılğı [[Fevral' İnqilabı]] nəticəsendə monarxiya tərtibe yuqqa çığarıla, [[Waqıtlı Xɵkümət]] tɵzelə. [[1917]]. yılnıŋ [[1. Sentyabr'|1 (14) Sentyabrendə]] Waqıtlı Xɵkümət [[Rəsəy]]ne cɵmhüriət dip iğlan itə.
+[[İdel buyı]], [[Seber]], [[Urta Aziä]] Urıs bulmağan xalıqlar çiklängän, üz matbuğatı, däwlät tä'minatındağı mäğärife bulmağan "keçe xalıqlar" (''inorodetslar - инородцы'') isemlegendä yöri. [[1917]]. yılğı [[Fevral İnqilabı]] näticäsendä monarxiä tärtibe yuqqa çığarıla, [[Waqıtlı Xökümät]] tözelä. [[1917]]. yılnıñ [[1. Sentyabr|1 (14) Sentyabrendä]] Waqıtlı Xökümät [[Rusiä]]ne cömhüriät dip iğlan itä.
 == Monı da qara ==
-* [[Rəsəy Federatsiyası]]
+* [[Rusiä Federatsiäse]]
 * [[Sovet Berlege]]
-[[Төркем:Tarixıy dəwlət]]
+[[Төркем:Tarixıy däwlät]]
-[[Төркем:Rəsəy tarixı]]
+[[Төркем:Räsäy tarixı]]
-[[Төркем:Империяләр]]
-[[Төркем:Дөнья империяләре]]
 [[af:Russiese Ryk]]