Бүген 2023 елның 24 март көне (җомга) – Вакыт 19:07 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

БМОда Халыкара туберкулез белән көрәшү көне һәм Халыкара кеше хокукларын тупас бозылу очракларында гаделлеккә ирешү хокукы һәм корбаннарны кадерләү көне, Аргентинада Хаклык һәм гаделлекне искә алу көне, Угандада Агачлар утырту көне, һ.б.

1893 — татар язучысы Мөхәммәт Гали туа.
1905 — француз язучысы, фантаст Жүл Верн дөнья куя.
1930 — Плутон планетасына исем бирелә.
1930 — татар язучысы Хәсән Сарьян дөньяга килә.
1933 — Рейхстаг Адольф Һитлерга диктатор вәкаләтләрен тапшыра.
1937 — Татарстанның атказанган фән һәм техника эшлеклесе Вагыйз Фәтхуллин туа.
1937 — татар галиме Нурмөхәммәт Хисамов дөньяга килә.
1957 — татар совет язучысы Кави Нәҗми бакыйлыкка күчә.
1996 — Миңтимер Шәймиев икенче срокка Татарстан президенты итеп сайлана.
1999 — НАТО әгъза-илләренең хәрби көчләре / Югославияне бомбага тота башлый.
2005 — «Лалә инкыйлабы» нәтиҗәсендә Кыргызстан президенты Әскар Акаев вазифасыннан куыла.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мәкалә

1915 ел Шамасатриның Артхашастра тәрҗемәсендә Чанакья портреты.

Артхашастра (Санскрит телендә:अर्थशास्त्र, IAST3:Arthaśāstra) - ул дәүләт төзелеше, икътисади сәясәт һәм хәрби стратегия буенча борынгы Һиндстан Санскрит трактаты. Каутилья шулай ук Вишнугупта һәм Чанакьяны идентификацияләгән, ул традицион рәвештә текст авторы дип ышаныла. Икенчесе Такшашилада галим булган, Чандрагупта Маурьяның остазы һәм сакчысы. Кайбер галимнәр ышануы буенча ул шул ук шәхес булган, шул ук вакытта күп кешенең бу идентификация белән сораулары туган. Текст гасырлар буена берничә авторның эше булырга мөмкин дип охшаган. Безнең эрага кадәр 2-нче гасыр һәм безнең эраның 3-енче гасыр арасында тезелеп, киңәйтелеп һәм мөхәррирләнеп, Артхашастраның 12-енче гасырда йогынтысы булган, шул вакытта ул юк булган. Ул 1905 елда Р. Шамасастри тарафыннан янә ачылган булган, ул аны 1909 елда нәшер иткән. Беренче инглиз теленә тәрҗемәсе 1915 елда нәшер ителгән булган. "Артхашастра" атамасын еш "сәясәт фәне" дип тәрҗемә итәләр, Аңа хөкүмәт, закон, гражданлык һәм җинаять суды системалары, әхлак, икътисад, базарлар һәм сәүдә, министрларны күзәтү ысуллары, дипломатия, сугыш теорияләре, тынычлык табигате һәм патшаның вазыйфалары һәм үтәргә тиеш әйберләре. Артхашастра җәмгыять байлыгы, җәмгыятьне бергә тота торган коллектив әхлак, төбәкләрдә ачлык, эпидемия һәм шундый табигать бәла-казалары, яки сугыш булганда патшага киңәш бирү, ул ирригация арыклары барлыкка китерергә яки төп стратегик корылмалар һәм шәһәрчекләр тирәли кальгалар төзергә һәм зыян күргәннәрне салымнардан арындырырга тиеш.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Казан консерваториясе ректоры Вадим Дулат-Алиев

Казан консерваториясе ректоры 30 яшендә Россиядә иң яшь сәнгать фәннәре докторы, үз белгечлеге буенча иң яшь профессор булган.
Дөньядагы мөселман халкының 1/3 е диярлек Африка кыйтгасында яши.
Индоарий теленең 14 миллионнан артык сераики халкы сөйләшә торган рәт язмасыз диалектлары нигезендә барлыкка китерелгән тел Пакъстанда һәм Һиндстанда таралган.
Сан-Томе һәм Принсипи дәүләтенең башкаласына шәһәр статусын 1525 елда Португалия короле Жуан II бирә.
Чуашлар үзләре яшәгән авылдагы мәчетне янгыннан саклап кала.
Ун яшендә Сталиннан ярдәм сорап язган хаты мишәр малаена күренекле рәссам булырга юл ачкан.
Уфада туган рапирачы кыз, финалда аягы сызлауга түзеп көрәшә һәм Россия җыелма командасына Олимпия алтын медале китерә.
Үзе тәмамлаган уку йорты каршында «Кара генерал»га кара бюсты куелган.
Беренче тапкыр 2000 елда гына Гаити мөселманнары вәкиле ил парламентына депутат булып сайланган.
Казан император университетының медицина факультетын тәмамлаган табибка 1939 елда, диссертация язмыйча һәм якламыйча да, хатын-кызлардан беренче буларак, медицина фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсе бирелгән.
Россия Федерациясендә иң өлкән яшьтәге депутат (97 яшь) Спас районы Иске Рәҗәп авыл җирлеге депутаты булган.
1884 елда ачылганнан соң, бер көнгә түгел, хәтта бер намазга да ябылмаган мәчет Сембер өлкәсендә урнашкан.
Бакалы районында чиркәүне Рәлиф Хәниф улы Бикбулатов, мәчетне Олег Владиславович Юдин җитәкли.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

Татарстан Республикасында 2023 ел «Милли мәдәниятләр һәм гореф-гадәтләр(рус.)татар. елы» шигаре астында уза.

Татнетны үстерү фонды һәм Белем радиосы квартал саен татарча Әдәби марафон, елга бер Белем җәүһәрләре һәм башка проектларны үткәреп тора.

COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе дәвам итә, дөнья буйлап SARS-CoV-2 вирусының яңа штаммнары тарала.

Русия Федерациясе: Бөтенсоюз пионерия оешмасының(рус.)татар. эшчәнлеге дәвамчысы буларак «Беренчеләр хәрәкәте» булдырылды.

Украина: РФ кораллы көчләре күрше ил эчендә үткәргән хәрби чаралар дәвам итә.

БМО бастырган хисабы(рус.)татар. Кытай Халык Җөмһүрияте үзенең Шеңҗан-Уйгыр автономияле районында яшәүче уйгырларга карата гамәлләре(рус.)татар. белән кешелеккә каршы җинаять(рус.)татар. кылуы ихтималы турында белдерде.

Төркия/ Сүрия: 2023 нче елның 6 февраль җир тетрәүләре нәтиҗәсендә 40+ мең кеше вафат, 120+ мең яраланган. Төркия матәм атнасын игълан итте.

Яхшы мәкалә

Садыйковның әти-әнисенә Батырлык ордены тапшыру, 2012 ел

Данил Айдар улы Садыйков (1999 елның 12 декабре, Казан, Татарстан, Россия — 2012 елның 5 мае, Яр Чаллы, Татарстан, Россия) — Россия мәктәп укучысы, Батырлык ордены кавалеры (2012, үлгәннән соң).

2012 елның 5 маенда Данил Садыйков, әби-бабай Зоя Варламовна һәм Михаил Александрович Шишкиннарның хәлен белешергә килгәндә, Энтузиастлар бульварына аңа бүләк ителгән велосипедта йөрергә китә. Көндезге сәгать 2 була, эссе һава тора һәм балалар фонтан аша пластик шешә ыргыттып уйныйлар. Күпмедер вакыттан соң шешә су насосының саклагыч рәшәткәсенә төшә. 9 яшьлек Андрей Чурбанов уенчыкны табып алмакчы була. Фонтанда су дәрәҗәсе 20 сантиметр тәшкил иткән. Андрей фонтанга кереп анда электр тогына бәрелә һәм суга егылып төшә. Малай үзен начар хис итә башлый, ул фонтан төбендә ята һәм баса алмый, әмма иптәшләре ул юләрләнә дип уйлыйлар. Тиздән тирә-юньгә кешеләр җыела башлый, паника башлана.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:	Мифология
Сайланган cоңгы исемлек:	Өлкәр сибелгән тупланышы йолдызлары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы

(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Telegram / VK.com.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 45 928 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 97 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Мәсьәлә телдә генә түгел. Эш халкыбызга алга атлый алу өчен юл ачкан гыйльми нигез һәм халыкның белем дәрәҗәсендәдер...

Исмәгыйль Гаспринский

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Казанда татар вики-волонтёрларны котладылар (10.01.2023)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы