Бүген 2021 елның 22 апрель көне (пәнҗешәмбе) – Вакыт 14:48 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

Бу көнне ... (22 апрель)

Халыкара Җир көне, Лиридалар метеор агымы максимумы, АКШта — Оклаһома көне, Бразилиядә — Ачу көне, Португалиядә — Милли геологик мирас көне, БМОда — Халыкара Җир-анабыз көне, һ.б.

1500 — Португалия сәяхәтчесе Педру Кабрал Бразилияне ача.
1529 — Испан империясе һәм Португалия үзара Көнчыгыш ярымшарны бүлешәләр.
1724 — алман фәлсәфәчесе, классик алман фәлсәфәсенең башлап җибәрүчесе Иммануил Кант туа.
1838 — Атлантик океан аша беренче тапкыр пароход уза.

1870 — сәясәт һәм дәүләт эшлеклесе, революционер Владимир Ленин дөньяга килә.
1903 — тарихчы-галим Әкъдәс Нигъмәт Курат туа.
1915 — артист Мөхәммәт Хәмзин дөньяга килә.
1923 — Казанда Татарларны гыйльми өйрәнү җәмгыяте барлыкка килә.
1937 — АКШ киноактёры, кинорежисёр, сценарист Джек Николсон туа.
1942 — галим Илфак Абдуллин дөньяга килә.
1945 — Кызыл армиянең алдынгы гаскәрләре Берлинга керә.
1994 — АКШның 37 нче президенты Ричард Никсон вафат.
2006 — татар шагыйрәсе Фирая Зыятдинова бакыйлыкка күчә.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

«Идел буе татарлары тарихы», яки «Идел буе татарлары: Милли сыгылмалылык профиле» (ингл. The Volga Tatars: A Profile in National Resilience) — 1986 елда АКШның Калифорния штатында Стэнфорд университеты тарафыннан инглиз телендә нәшер ителгән гыйльми хезмәт (монография). Авторы — Калифорния университеты профессоры Азадә-Гайшә Рорлих (ингл. Azade-Ayşe Rorlich). Хезмәтнең төп максаты — бай чыганакларга таянып, татар халкының гражданлык, этник тарихын тасвирлау. Автор татар халкының авыр елларда да үзенең милли мәдәниятен, сәнгатен саклап кала алуын ассызыклап, киләчәктә дә яшәячәгенә ышаныч белдерә. Зур күләмле бу хезмәт 3 кисәктән, һәр кисәге берничә бүлектән тора. Монографиянең исеме — «Идел буе татарлары» дигән сүзләрдән соң «Милли сыгылмалылык профиле» дип куелган. Хезмәтнең һәр бүлеге исеменнән соң, автор күбесенчә хәзерге заман татар шагыйрьләре шигырьләреннән өзекләрне эпиграф итеп китерә.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Казакъ ханының ССРБда беренче язу машинасын ясаган оныкчыгы 30 ел гомерен сөргендә үткәрә.
Көрәш буенча дөнья чемпионы күп санлы сабантуйларда баш батыр калып, 50 автомобиль яулый.
Ишкәкаяклыларның иң якын «туганнары» булып аюсыманнар һәм сусарлар санала.
11 дисктан торучы татар халык һәм һөнәри музыка тупланмасы татар музыкасының бар тарихын колачлауга дәгъва итә.
Сарманда туган генералның Чернобыль афәтен бетерүдәге хезмәте ике орден белән бәяләнгән.
«Көнчыгыш Элизабет Тейлоры» Россиядә «Чалы кошы» фильмындагы Фәридә роле буенча билгеле.
1828 елгы Россия һәм Иран арасындагы килешү Каспий диңгезендә Россияга гына хәрби флот ачарга хокук биргән.
Тыва Яңа елында махсус тергезелгән учакка артыш ботаклары, аннары ак ризык салына.
Сахаларның җәйге торагында эссе көннәрдә һәрчак салкынча, һавасы саф һәм чиста саклана.
Татар артистларын «Аршин мал алан»ны уйнарга өйрәткән азәрбайҗан актеры үз өендә атып үтерелгән.
Татарстанның бер авылында гына уздырылучы ирзә бәйрәмендә «аю тәпие» белән сыйланырга була.
35 ил белгечләрен берләштерүче халыкара оешма сайтында Казанда узачак конгрессы турында татар телендә хәбәр итә.
Беренчесе Сталинга тапшырылган югары бүләкнең соңгысы казакъ җырчысына бирелгәннең икенче көнендә ил таркала.
Риваять буенча, каен себеркесе тулы бер ил халкының яңа дин кабул итүенә этәргеч булган.
Басклар Иленең Бискайя төбәге хөкүмәт башлыклары тарихи имән агачы янына басып ант бирә.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

Медицина порталы

Татар тарихы порталы

Икенче бөтендөнья сугышы порталы

Татар теле порталы

Җәмгыять порталы

Ислам порталы

COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе

Татарстанның 100 еллыгы

Бөек Ватан сугышында җиңүнең 75 еллыгы:

Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе

Берләшкән Милләтләр Оешмасының нигезләнүенә 75 ел тулды.

Мөселманнар Рамазан ае дәвамында Ураза тота.

Яхшы мәкалә

Нәгыймә Айтматова, Нәгыймә Хәмзә кызы Айтматова (кыз фамилиясе Габделвәлиева, шулай ук Хәсәнова, 1904 елның 7 декабре, РИ, Төркестан крае, Җидесу өлкәсе, Каракул – 1971 елның 10 августы, СССР, Кыргызстан ССР, Фрунзе) — кыргыз совет язучысы, Социалистик Хезмәт Каһарманы (1978) Чыңгыз Айтматовның әнисе. 1904 елның 7 декабрендә Россия империясенең Төркестан генерал-губернаторлыгы Җидесу өлкәсе (хәзерге Кыргызстанның Эссек-Күл өлкәсе) Каракул шәһәрендә икенче гильдия татар сәүдәгәре Хәмзә Габделвәлиев гаиләсендә дөньяга килгән. Хәмзә Хәсән улы Габделвәлиев бертуганнары Әхмәтгали һәм Галия белән Казан губернасы Мәчкәрә авылыннан Эссек-Күл буена әтисе Хәсәннең бертуганы Исхак хаҗи Габделвәлиев ярдәме белән 1880-елларда күчеп килеп урнашкан. Әнисе Газизәбану Семипалатинск (Симәй) шәһәренең данлыклы байлары Шаһиевлар кызы. Әтисе Хәмзә белән әнисе Газизәбану 1886 елда өйләнешкән. Нәгыймәнең бертуганнары: Исмәгыйль (әтисе Хәмзәнең беренче никахыннан Мәчкәрәдә туган улы), Мөхәммәтҗан, Сабирҗан, Шәрифҗан, Гөлша(т), Абдулла, Зәйнәп, Әсмабикә. Нәгыймә үзенең игелекле, сабыр, күндәм холкы белән аерылып торган. Аны күбрәк әнисенә охшатканнар, әнисе кебек яшькелт күзле, хәрәкәтчән, белемгә омтылучан булган.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:		Индуизм
Сайланган cоңгы исемлек:		Индонезия телендә Санскрит теленнән алынма сүзләр исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы
Медияфайл уйнату
(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 37 411 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 100 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Кеше баштан аякка кадәр түгел, баштан күккә кадәр үлчәнә...

Конфуций

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Башкорт википедиячеләре Башкортстан Республикасы башлыгы гранты исәбенә биш бәйге һәм алты онлайн курс үткәрәчәк (12.03.2021)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы