Баш бит

Википедиягә рәхим итегез!

Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия.

Татар телендә 86 327 мәкалә бар.

Ничек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама

Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек

Сайланган мәкалә

«Ватан-ана» мемориаль комплексы — Татарстан АССРның (1991 елдан Татарстан) Чаллы шәһәрендә 1975 елда ачылган мемориаль комплекс. Чаллы шәһәрен гәүдәләндерүче төп символларның берсе. Ватандашлар сугышында һәм Бөек Ватан сугышында катнашкан чаллылылар хөрмәтенә, Муса Җәлил проспекты белән Студентлар урамы кисешкән чатта куелган. Мемориаль комплексны төзүдә турыдан-туры 69 оешма катнашкан. Һәйкәлнең авырлыгы 3 мең тонна, биеклеге 14 м, озынлыгы 24 м.

Һәйкәл бик кыска срокларда, 1975 елның гыйнвар аенда башланып, 9 майга, Бөек Җиңүнең 30 еллыгына, төзелеп бетәргә тиеш була. Һәйкәл төзелешен оештыручы итеп, Яр Чаллы шәһәр шурасы башкарма комитеты рәисенең капиталь төзелеш һәм коммуналь хуҗалык мәсьәләләре буенча (беренче) урынбасары Биктимер Гыйниятулла улы Мурясов, монументның архитекторы итеп Чаллы шәһәренең баш архитекторы Р.С. Насыйров, корылманың баш конструкторы итеп «Татаргражданпроект» институтының эшләрне проектлау бүлеге баш инженеры В.И. Матвеев, проектның баш инженеры итеп Хәлиулла Абдрахман улы Айдабулов билгеләнә. Һәйкәлнең авторы – Илдар Ханов.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Николай Чернышевский (1828 елның 12 (24) июле, Сарытау — 1889 елның 17 (29) октябре, Сарытау) — рус язучысы, әдәби тәнкыйтьче, публицист, инкыйлабчы-демократ, утопияле социализм тарафдары.

1828 елның 12 (24) июлендә Сарытау шәһәренең Сергий чиркәве рухание Гаврила Иван улы Чернышевский гаиләсендә туган. Әнисе — Евгения Егор кызы Голубева. Фамилиясе әтисенең туган авылы — Пенза губернасы Чернышово авылы атамасыннан килә.
1836-1842 елларда Сарытау руханилар укуханәсендә укый (читтән торып, рәсми рәвештә ата-анасы йортына, әтисе кул астында уку өчен җибәрелә). 1842-1845 елларда Сарытау руханилар семинариясенең 6 еллык уку программасын 3,5 елда төгәлли. Укуханә программасындагы славян, грек, латин телләреннән тыш, француз, алман, гарәп, фарсы, Сарытау семинариясенең татар теле кафедрасында Г.С. Саблуков кул астында татар телләрен үзләштерә. 1845 елда Сарытау губернасының татар чыгышлы топография атамаларының тулы исемлеген булдыра.
Фән белән тирән кызыксынуы сәбәпле һәм 1848 елда фән белән ныграк шөгыльләнү өчен рухани дәрәҗәсеннән чыккан Г.С. Саблуков тәэсире нәтиҗәсендә, руханилар академиясенә керү уеннан кире кайта. 1848 елда Изге синод Чернышевскийның әтисен ялган гаеп белән рухани дәрәҗәсеннән чыгара, шуңа күрә әти-әнисе улларының университетка китү теләгенә каршы төшми. Гаиләсенең матди яктан авыр хәлдә булуын истә тотып, Чернышевскийга лекцияләр тыңлаган өчен еллык түләүдән (40 сум көмеш белән) азат итүче таныклык бирелә. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Баку янындагы Атешгях гыйбадәтханәсендә әле гасыр ярым элек утка табынганнар.
Ш. Мәрҗани муллалыкка 2011нче санлы указ алса, 1нче санлысы бабасына бирелгән.
1518 ел Аурупа тарихына Страсбургтагы Бию шаукымы белән кереп калган.
Һитлер Алманиясе 1945нең апреле урталарына кадәр татарча гәзит чыгарырга мөмкинлек таба.
Эребуни музееның иң кыйммәтле экспонаты дип Урарту чорындагы 23 язулы таблица санала.
Русия җыелма такымы ярымсакчысы Дәлир Күзәев нәселендә өч буын ир-егетләр футбол белән көн итә.
Борынгы мишәр-татар музыка байлыгын югалтудан коткарган җырчы бабай 1917 елга кадәр Мәскәү бае була.
Рус сатирик язучысы М.Е. Салтыков әдәбият белән шөгыльләнүен дәвам итәр өчен 36 яшьтә вице-губернатор вазифасын калдыра.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Сайланган cоңгы портал:		Татарлар тарихы
Сайланган cоңгы исемлек:		Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган рәсем

Көннең cайланган рәсемe

Калып:Potd/2019-07-23 (tt-cyr)

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Бу көнне ... (23 июль)

Боливиядә — Дуслык көне, Мексикада — Географлар көне, Папуа — Яңа Гвинеядә — Хәтер көне, Танзаниядә — Суахили яңа ел бәйрәме, һ.б.

1508 — Педро Наварра Пеньон утравын пиратлардан азат итә.
1774 — Е. Пугачев явы Казан губернасы үзәген Казан шәһәрен басып ала.
1878 — татар галиме, җәмәгать эшлеклесе Садри Максуди дөньяга килә.
1906 — Беренче осетин телендәге газетаның («Ирон газет») беренче саны чыга.
1923 — ССРБ һәм Русия Федерациясе хәрби юлбашчысы Мәхмүт Гәрәев дөньяга килә.
1989 — британ актеры, Гарри Поттер ролен башкарган Дәниел Редклифф туа.
1992 — Абхазия Югары Шурасы Гөрҗистаннан бәйсезлеген белдерә.
2000 — татар шагыйре, язучы Хәйдәр Гайнетдинов бакыйлыкка күчә.
2008 — татар композиторы Алмаз Монасыйпов вафат була.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы
Медияфайл уйнату
Калып:Motd/2019-07-23 (tt-cyr)

Өмә

Бу атнада өмә арабыздан киткән олуг җырчы Илһам Шакировка (1935–2019) багышлана.

Соңгы өмәләр:
1 атна элек: {{Сәйяр (1907–1918) труппасы}}
2 атна элек: Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру
3 атна элек: Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.
Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.
Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:


Meta-Wiki Вики-проектлары	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Викикитап Ирекле дәреслек	Викихәбәрләр Ирекле яңалыклар	Викиөзек Өзекләр җыентыгы	Викиханә Ирекле китапханә	Викисәфәр Юл күрсәткече