Америка Кушма Штатлары

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Америка Кушма Штатлары latin yazuında])
(АКШ битеннән юнәлтелде)
Америка Кушма Штатлары
Flag of the United States.svg
Байрак
Greater coat of arms of the United States.svg
Илтамга
Шигарь In God We Trust Edit this on Wikidata
Башкала Вашингтон, Колумбия округы
Халык саны 331 449 281 (1 апрель 2020, Җанисәп, Перепись населения США 2020 года) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 12 май 1784 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC−06:00, UTC−07:00, UTC−08:00, UTC−09:00, UTC−12:00, UTC−11:00, UTC−04:00, UTC+10:00, UTC+12:00, UTC−05:00, Самоа сәгать кушагы, Стандарт атлантик вакыт, Үзәк вакыт зонасы, Аляска вакыт зонасы, Тау сәгать кушагы, Чаморро вакыт зонасы
Рәсми тел инглиз теле
География
Мәйдан 9,826,675 км²
Координатлар 39.828175°N 98.5795°W Edit this on Wikidata
Сәясәт
Канун чыгару органы АКШ Кәнгрисе
Дәүләт башлыгы исеме АКШ президенты
Дәүләт башлыгы Джозеф Байден
Башлык исеме АКШ президенты
Хөкүмәт башлыгы Джозеф Байден
Карта
Икътисад
Акча берәмлеге АКШ доллары
Эшсезлек дәрәҗәсе 6.7% (декабрь 2013)
Туу күрсәткече 1.8615 (2014)[1]
КПҮИ 0.921 (2021)[2]
Яшәү озынлыгы 78.69024 ел (2015, 2016)[3]
Пинсә яше 66 яшь
Джини коэффициенты 47.7 (2011)
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
  • 9-1-1
  • Электр аергычы төре NEMA 1-15,[4] NEMA 5-15[4]
    Автомобил хәрәкәте ягы уң
    Челтәр көчәнеше 120 вольт
    Телефон коды +1
    ISO 3166-1 коды US[5]
    ХОК коды USA
    Интернет домены .us
    Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

    Америка Кушма Штатлары (ингл. United States of America), еш кына кыскача АКШ (ингл. USA), Кушма Штатлар (ингл. United States, U.S.) яки гади Америка (ингл. America) диелә — Төньяк Америкада урнашкан дәүләт. Мәйданы буенча дөньяда дүртенче урында тора (9 518 900 км²). Халык саны буенча дөньяда өченче урында тора (304 млн. кеше). Башкаласы — Вашингтон шәһәре. Дәүләт төзелеше буенча төркеме — федератив президент республикасы.

    Америка Кушма Штатлары төньякта Канада белән, көньякта Мексика белән чиктәш. Көнбатыштан Тын океан белән, ә көнчыгыштан исә Атлантик океан белән юыла. Административ яктан ил 50 штатка һәм 1 федераль округка (Колумбия) бүленә.

    Географик мәгълүмат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Капитолий

    Географик урнашу[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Рельеф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Файдалы казылмалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Штатларның АКШ ка керү динамикасы

    Административ бүленү[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Беренче дәрәҗәдә Америка Кушма Штатлары штатларга бүленәләр.

    Штатлар үз чиратында округларга бүленәләр. АКШда 3141 округ бар. АКШ штатлары:

    Айдахо Flag of Idaho.svg
    Айова Flag of Iowa.svg
    Алабама Flag of Alabama.svg
    Аляска Flag of Alaska.svg
    Аризона Flag of Arizona.svg
    Арканзас Flag of Arkansas.svg
    Вайоминг Flag of Wyoming.svg
    Вашингтон Flag of Washington.svg
    Вермонт Flag of Vermont.svg
    Виргиния Flag of Virginia.svg
    Висконсин Flag of Wisconsin.svg
    Гавайлар Flag of Hawaii.svg
    Делавэр Flag of Delaware.svg
    Джорджия Flag of Georgia (U.S. state).svg
    Көнбатыш Виргиния Flag of West Virginia.svg
    Иллинойс Flag of Illinois.svg
    Индиана Flag of Indiana.svg
    Калифорния Flag of California.svg
    Канзас Flag of Kansas.svg
    Кентукки Flag of Kentucky.svg
    Колорадо Flag of Colorado.svg
    Коннектикут Flag of Connecticut.svg
    Луизиана Flag of Louisiana.svg
    Массачусетс Flag of Massachusetts.svg
    Миннесота Flag of Minnesota.svg
    Миссисипи Flag of Mississippi.svg
    Миссури Flag of Missouri.svg
    Мичиган Flag of Michigan.svg
    Монтана Flag of Montana.svg
    Мэн Flag of Maine.svg
    Мэриленд Flag of Maryland.svg
    Небраска Flag of Nebraska.svg
    Невада Flag of Nevada.svg
    Нью-Гэмпшир Flag of New Hampshire.svg
    Нью-Джерси Flag of New Jersey.svg
    Нью-Йорк Flag of New York.svg
    Нью-Мексико Flag of New Mexico.svg
    Огайо Flag of Ohio.svg
    Оклахома Flag of Oklahoma.svg
    Орегон Flag of Oregon.svg
    Пенсильвания Flag of Pennsylvania.svg
    Род-Айленд Flag of Rhode Island.svg
    Төньяк Дакота Flag of North Dakota.svg
    Төньяк Каролина Flag of North Carolina.svg
    Теннесси Flag of Tennessee.svg
    Техас Flag of Texas.svg
    Флорида Flag of Florida.svg
    Көньяк Дакота Flag of South Dakota.svg
    Көньяк Каролина Flag of South Carolina.svg
    Юта Flag of Utah.svg

    Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    АКШ җирләренә беренче кешеләр 10 мең ел элек килеп урнашкан дип санала. Алар Себер аша Аляскага күчүче кабиләләр булган дип фаразлана. XVII гасырга кадәр алар кыйтгада доминант халык булып торалар. Хәзерге америкалылар бу территорияләргә урта гасырларда гына килеп урнашалар, АКШның бүгенге халкы XVII—XX гасырларда Европа илләреннән килеп урнашучыларның берләшүеннән барлыкка килә. Боларның күбесе — Көнбатыш Европадан һәм Африкадан чыккан иммигрантлар. Хәзерге вакытта америкалылар арасында европеоид расасы өстенлек алып тора. Икенче урында афроамерикалылар, аннары — латиноамерикалылар.

    Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Дәүләт төзелеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Дәүләт төзелеше буенча АКШ - федератив президент республикасы.

    Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Кораллы көчләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Америка солдатлары Багдадта

    АКШның саклану бюджеты 700 миллиард доллар тәшкил итә, әмма аның зур өлеше фәнни тикшеренүләргә һәм яңа системнар уйлап чыгаруга тотыла[6].

    Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

    1. http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    2. https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
    3. http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    4. 4,0 4,1 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
    5. https://www.iso.org/obp/ui/#iso:code:3166:US; ISO 3166-1; өч хәрефле ISO 3166-1 коды: USA; тикшерү датасы: 15 сентябрь 2018; стандарт ISO: 3166; ISO 3166-1 (санлы): 840; ике хәрефле ISO 3166-1 коды: US.
    6. АКШ күзләве: Кытай тиздән кораллануда иң алдынгы ил булачак

    Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]