Аурупа
Аурупа | |
![]() | |
Кыскача исем | 欧, 歐 һәм 欧 |
---|---|
... хөрмәтенә аталган | Европа[d] |
Демоним | Europeaan, European, Europäer[1], Europäerin[1], europæer, európai, європеєць, Europejczyk, Europejka, Européen, Européenne, Europeo, Europea, Evropan, Evropanka, Europeu, Europeia, Avrupali, europeo, europea, europei, europee, Ευρωπαίος, Ευρωπαία, eŭropano[2], eurooplane, европеец һәм европейка |
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Төньяк ярымшар |
Иң көнчыгыш ноктасы | 56° т. к. 41° кч. о. |
Иң төньяк ноктасы | 71° т. к. 24° кч. о. |
Иң көньяк ноктасы | 36° т. к. 6° кб. о. |
Иң көнбатыш ноктасы | 52° т. к. 10° кб. о. |
Иң югары ноктасы | Эльбрус[d] |
Халык саны | 747 636 045 (1 июль 2020)[3] |
Сәгать поясы | Europe/Athens[d], Europe/Brussels[d], Европа/Лондон[d], KALT[d] һәм Европа/Мәскәү[d] |
Нәрсә белән чиктәш | Азия |
Кайда өйрәнелә | европеистика[d] |
Мәйдан | 10 186 000 км²[4] |
![]() | |
![]() | |
![]() | |
![]() | |
Тема җәгърафиясе | Аурупа географиясе |
Феноменның икътисады | экономика Европы[d] |
Феноменның демографиясе | Население Европы[d] |
Мәктәптә укымаган балалар саны | 3 177 740[5] |
Максималь температура | 48 °C |
Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
![]() |



Аурупа (ингл. Europe) — Көнбатыш Ауразия, Ауразия кыйтгасында урнашкан дөнья кисәге. Азия белән Ауразия кыйтгасын төзи. Аурупа мәйданы 10 млн км² һәм халык саны якынча 733 млн кеше.
Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кыйтга аталышы кебек «Аурупа» (бор. грек. Εὐρώπη) безгә грек мифологиясеннән кергән. Миф буенча, Аурупа финикия дәүләтенең патша кызы булган, аны Зевс урлаган һәм Крит утравына алып киткән.
Чикләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Борынгы греклар Аурупа белән Азия аерым кыйтгалар дип уйлаганнар иде. Аларның фикеренчә Азия белән Аурупа арасын Эгей һәм Кара диңгезләр аердылар. Аурупа зур кыйтганың кечкенә өлеше булуын белгәч, борынгы авторлар Аурупа чикләрен Дон елгасы белән аердылар
1720 елда Татищев исемле рус галиме Аурупаның Көнчыгыш чикләрен Уралга кадәр озынайтырга тәкъдим итте. Яңа чикләрне башта Россиядә, соңарак барлык Аурупада кабул иттеләр.
Хәзерге вакытта Аурупаның чикләре:
- Төньякта — Төньяк-Бозлы океан буенча;
- Көнбатышта — Атлантик океан буенча;
- Көньякта — Урта, Эгей, Мәрмәр, Кара, Азак диңгезләре буенча;
- Көнчыгышта — Уралның көнчыгыш яклары буенча, Эмба елгасыннан башлап Каспий диңгезенә кадәр, Кума һәм Маныч елгалары буйлап Донга кадәр уза.
Аурупага шулай ук якында яткан утраулар керә.
Географик мәгълүмат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Аурупа Төньяк Боз океаны белән Атлантик океан юыла.
Утрау мәйданы 730 км² артык. Ярымутраулар кыйтганың ¼ кисәген ала.
Урта биеклеге — 300 м, югары нокта — Эльбрус: 5642 м, хәзерге вакыттагы түбән нокта — Каспий ягында төше: -27 м.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Тел[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Аурупа татарлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Аурупа дәүләтләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
|
Аурупа территориясендә иң зур (Россия) һәм иң кечкенә (Ватикан) дәүләтләр урнашкан.
Аурупа бүленеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Сәясәт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара берләшмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кызык фактлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Аурупаның тарихи атласы 2009 елның 3 февраль көнендә архивланган. (инглизчә)
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #4015701-5 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ http://vortaro.net/#eŭropano
- ↑ https://population.un.org/wpp/Download/Standard/Population/
- ↑ https://worldpopulationreview.com/country-rankings/largest-countries-in-europe
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты