Европа

Европа
	Европа
Кыскача исем	欧, 歐 һәм 欧
... хөрмәтенә аталган	Европа[d]
Демоним	Europeaan, European, Europäer, Europäerin, europæer, európai, європеєць, Europejczyk, Europejka, Européen, Européenne, Europeo, Europea, Evropan, Evropanka, Europeu, Europeia, Avrupali, europeo, europea, europei, europee, Ευρωπαίος, Ευρωπαία, eŭropano, eurooplane, европеец, европейка, Evropejec һәм Evropejka
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Төньяк ярымшар
Иң көнчыгыш ноктасы	56° т. к. 41° кч. о.
Иң төньяк ноктасы	71° т. к. 24° кч. о.
Иң көньяк ноктасы	36° т. к. 6° кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	52° т. к. 10° кб. о.
Иң югары ноктасы	Эльбрус[d]
Халык саны	747 636 045 (1 июль 2020)
Сәгать поясы	Europe/Athens[d], Europe/Brussels[d], Европа/Лондон[d], KALT[d] һәм Европа/Мәскәү[d]
Нәрсә белән чиктәш	Азия
Кайда өйрәнелә	европеистика[d]
Ачыш датасы	200 тысячелетие до н. э. һәм 1200 тысячелетие до н. э.
Мәйдан	10 186 000 км²
Тема җәгърафиясе	Аурупа географиясе
Феноменның икътисады	экономика Европы[d]
Феноменның демографиясе	Население Европы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны	3 177 740
Максималь температура	48 °C
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
	Европа Викиҗыентыкта

^[1]

Европа (Аурупа, ингл. Europe) — Көнбатыш Евразия, Евразия кыйтгасында урнашкан дөнья кисәге. Азия белән Евразия кыйтгасын төзи. Европа мәйданы 10 млн км² һәм халык саны якынча 733 млн кеше.

Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кыйтга аталышы кебек «Европа» (бор. грек. Εὐρώπη) безгә грек мифологиясеннән кергән. Миф буенча, Европа финикия дәүләтенең патша кызы булган, аны Зевс урлаган һәм Крит утравына алып киткән.

Чикләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Төп мәкалә: Европа чикләре

Борынгы греклар Европа белән Азия аерым кыйтгалар дип уйлаганнар иде. Аларның фикеренчә Азия белән Европа арасын Эгей һәм Кара диңгезләр аердылар. Европа зур кыйтганың кечкенә өлеше булуын белгәч, борынгы авторлар Европа чикләрен Дон елгасы белән аердылар

1720 елда Татищев исемле рус галиме Европаның Көнчыгыш чикләрен Уралга кадәр озынайтырга тәкъдим итте. Яңа чикләрне башта Россиядә, соңарак барлык Европада кабул иттеләр.

Хәзерге вакытта Европаның чикләре:

Төньякта — Төньяк-Бозлы океан буенча;
Көнбатышта — Атлантик океан буенча;
Көньякта — Урта, Эгей, Мәрмәр, Кара, Азак диңгезләре буенча;
Көнчыгышта — Уралның көнчыгыш яклары буенча, Эмба елгасыннан башлап Каспий диңгезенә кадәр, Кума һәм Маныч елгалары буйлап Донга кадәр уза.