15 сентябрь
15 сентябрь — Милади тәкъвимендә тугызынчы айның унбишенче көне. Ел ахырына кадәр 107 көн кала.
| ← сентябрь → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
| 2023 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара демократия көне[1].- Халыкара лимфома көне (ингл. World Lymphoma Awareness Day).[2][3].
- Халыкара уку-укытү иреге көне.[4].
Милли[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Азәрбайҗан — Милли белем көне (әзери. :az:Bilik Günü).
АКШ — Испан-теллеләр мәдәни мирасы ае (ингл. National Hispanic Heritage Month) башлана.
Бөекбритания — Британия өчен сугыш көне (ингл. Battle of Britain Day), 1940.
Гватемала, 
Һондурас,
Коста-Рика, 
Никарагуа, 
Сальвадор — Бәйсезлек көне (исп. Día de la Independencia, 1821, 
Испаниядән).
Һиндстан — Инженер көне (ингл. Engineer's Day).
Мексика — Долорес авазын искә алу көне (ингл. Grito de Dolores)
Словения — Приморьеның ана ватанына кайтарылу көне (словен. Dan vrnitve Primorske k matični domovini).
Таиланд — Силпа Бхирасри көне (ингл. Silpa Bhirasri Day).
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Һөнәри[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Белорусия — Китапханәләр көне (рус. День библиотек).
Өлкә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бразилиядагы шәһәрләр нигезләнү көне:
Мату-Гросу (урысча) штатындагы 
Барра-ду-Гарсас (урысча) (1914)
Парана (урысча) штатындагы 
Понта-Гроса (урысча) (1855) һәм 
Жагуариаива (урысча) (1823).
Сан-Паулу (урысча) штатындагы 
Лимейра (урысча) (1826) һәм 
Аваре (урысча) (1861)
Португалияның 
Сетубал (урысча) (1249) һәм 
Фундан (1747) шәһәрләре көннәре.
Вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 1805 —
/
Россия империясе Наполеонга беренче сугышны игълан итә. - 1821 — Гватемала, Һондурас, Коста-Рика һәм Сальвадор үз бәйсезлеген игълан итәләр.
- 1925 — «Сәнәк» журналының беренче саны дөнья күрә.
- 1959 —
ССРБ җитәкчеләреннән беренче булып Никита Хрущев АКШка килә. - 1971 — «Гринпис» оешмасы нигезләнә.
- 1989 — Сембер шәһәрендә «Өмет» газетасының беренче саны дөнья күрде.
- 2000 —
Сиднейда 
XXVII җәйге Олимпия уеннары ачыла. - 2003 — Татар Википедиясе ачыла.
Туулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:15 сентябрь көнне туганнар
- 601 — Гали ибне Әбү Талиб,
- 1254 — Марко Поло, итальян сәүдәгәре һәм сәяхәтчесе.
- 1828 — Александр Бутлеров, химик.
- 1835 — Ричард Олни,
- 1846 — Антоний,
- 1849 — Николай,
- 1857 — Вильям Һовард Тәфт,
- 1870 — Иван Саммер,
- 1872 — Владимир Баранов,
- 1877 — Елена Кульчицкая,
- 1877 — Михаил Залесский, палеоботаника галиме, профессор.
- 1887 — Кәрим Тинчурин, татар драматургы.
- 1890 — Агата Кристи, инглиз язучысы.
- 1890 — Шәйгардан Шәймәрдәнов,
ТАССР дәүләт һәм сәясәте эшлеклесе. - 1894 — Михаил Худяков, Татарстан тарихчысы, археолог.
- 1895 — Таҗи Гыйззәт, татар драматургы.
- 1896 — Алексей Антонов, армия генералы.
- 1898 — Иов,
- 1899 — Абдулла Йосыпов,
- 1901 — Иван Иванов,
- 1904 — Максуд Сөндекле,
- 1906 — Сергей Александров,
- 1908 — Абдулла Алиш, татар язучысы.
- 1909 — Иван Ромашкин,
- 1910 — Иван Куприянов,
- 1910 — Стихван Шаулы,
- 1911 — Муса Исмәгыйлев,
- 1911 — Хәй Мөхәмәдьяров, башкорт шагыйре, тәрҗемәче.
- 1912 — Иван Ищенко,
- 1913 — Метри Кибек,
- 1914 — Салават Кәримов, татар Советлар Берлеге каһарманы, Кызыл Армиясенең коры җир гаскәре офицеры.
- 1915 — Хәй Сабитов,
- 1916 — Алексей Афанасьев,
- 1916 — Газизә Насыйрова,
- 1917 — Кузьма Афанасьев,
- 1917 — Рәфыйк Сәлмәнев,
- 1919 — Мансур Абдуллин, татар Советлар Берлеге каһарманы, Кызыл Армиясенең артиллерия офицеры.
- 1919 — Сәгыйть Улямаев, генерал-майор.
- 1920 — Габбас Измайлов,
- 1920 — Кәтибә Кинҗәбулатова, башкорт язучысы, шагыйрә.
- 1921 — Васил Булатов, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 1921 — Иван Кочнев, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 1922 — Джеки Купер, американ актеры, телевизион режиссер һәм продюсер.
- 1923 — Таһир Ахунҗанов, БАССР дәүләт һәм коммунистлар фиркасе әһеле, язучы.
- 1924 — Клара Ашрафян,
- 1926 — Иван Буянов,
- 1927 — Дәүләтгәрәй Җангәрәев,
- 1927 — Зилфәт Басыйров, рәссам, сынчы.
- 1928 — Гали Закиров,
- 1928 — Дмитрий Злыдников,
- 1928 — Ишмулла Дилмөхәммәтев,
- 1929 — Мюррей Гел-Мән,
- 1930 — Рафаил Гәрәев,
- 1930 — Салих Абдалов,
- 1932 — Фәрит Баһаветдинов,
- 1932 — Фәхрази Кәримов,
- 1934 — Искәндәр Саяпов,
- 1935 — Байрон Ишморатов, татар галиме.
- 1936 — Мазһар Исәнбаев,
- 1937 — Роберт Лукас,
- 1938 — Аркадий Зубков,
- 1938 — Гөлбикә Кәримова,
- 1940 — Галимә Шәрәфуллина,
- 1940 — Зөһрә Гафурова,
- 1941 — Виктор Зубков,
- 1958 — Рауза Солтанова,
- 1959 — Сергей Абрамов,
- 1965 — Айрат Шәфигуллин,
Татарстан Республикасы дәүләт эшлеклесе, икътисадчы. - 1965 — Франгиза Илбәкова,
- 1966 — Динар Шәрипов,
- 1973 — Андрей Козлов,
- 1973 — Булат Йосыпов,
- 1976 — Михаил Казаков,
- 1977 — Дамир Йосыпов,
- 1977 — Том Һарди,
- 1980 — Максим Шәрәфетдинов,
- 1983 — Кит Ләңфорд,
- 1983 — Станислав Голованов,
- 1988 — Артем Гордеев,
- 1988 — Екатерина Григорьева,
- 1989 — Айгөл Абашева,
- 1989 — Илнур Зәкәрин, шоссе велоузышчысы.
Вафатлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:15 сентябрь көнне вафатлар
- 1840 — Людвиг Фогель,
- 1841 — Алексей Бахметев,
- 1862 — Людвик Кондратович, поляк шагыйре, тәрҗемәче, драматург.
- 1880 — Дмитрий Перевощиков,
- 1926 — Рудольф Кристоф Ойкен,
- 1936 — Александр Овчинников,
- 1937 — Варсонофий,
- 1937 — Герман,
- 1945 — Антон Веберн,
- 1967 — Әхмәт Ерикәй, татар шагыйре.
- 1976 — Василий Терновский,
- 1985 — Антон Костарев,
- 1988 — Соломон Смеркович, инженер, караблар төзүче, СССР дәүләт премиясе лауреаты (1949).
- 2007 — Сабира Күмүшалиева,
- 2012 — Әшимҗан Әхмәтов,
- 2018 — Виктор Веселаго,
- 2018 — Юрий Соломенцев,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Исем бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Халыкара демократия көне БМОның A/RES/62/7 резолюциясы нигезендә кабул ителде
- ↑ www.journee-mondiale.com (үле сылтама) : 15 septembre (француз.)
- ↑ Les entreprises du médicament (француз.), archived from the original on 2012-09-14, retrieved 2012-09-14
- ↑ Site JIPLI (француз.), archived from the original on 2012-10-04, retrieved 2012-09-14