4 сентябрь
4 сентябрь — Милади тәкъвимендә тугызынчы айның дүртенче көне. Ел ахырына кадәр 118 көн кала.
| ← сентябрь → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
| 2023 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Милли[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Аргентина — мөһаҗирләр көне (исп. Día del Inmigrante) (1949 елдан бирле).
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
АКШ:
- Газета сатучылар көне (ингл. Newspaper Carrier Day)
- Макадамия чикләвеге көне (ингл. National Macadamia Nut Day).
- Аргентина
- комикслар көне (исп. Día de la Historieta).
- сәркәтипләр көне (исп. Día de la Secretaria).[2]
Әрмәнстан — коткаручылар көне (әрм. արտակարգ իրավիճակների աշխատողի օր, рус. День спасателя).[3][4].
Боливия — Якланучы табигый зоналар көне (исп. Día Nacional de las Áreas Protegidas).[5]
Молдавия — таможня хезмәткәрләре көне (рус. День работника таможенной cлужбы Республики Молдова).
Русия Федерациясе — атом теш специалистлары көне (рус. День специалиста по ядерному обеспечению России).
Чили — Милли шәраблар көне (исп. Día Nacional del Vino Chileno).[6]
Уругвай — сәркәтипләр көне (исп. Día de la Secretaria).[7]
Өлкә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бразилия — 
Пернамбуку штатындагы 
Паулиста шәһәре көне (1935)[8].
Вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 476 —
/
Көнбатыш Рим империясе (Борынгы Рим) бетерелә, Ромул-Августул тәхеттән алып ташлана. - 1479 — Португаллар белән 4 еллык сугыштан соң
Испания Канар утрауларын казана. - 1781 — 44 испан колонисты
Калифорния штатыдә 
Лос-Анджелес шәһәренә нигез сала. - 1991 —
Кырым Автономияле Җөмһүрияте дәүләт суверенитеты турында декларация кабул ителә. - 1998 —
Google ширкәте нигезләнә.
Туулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:4 сентябрь көнне туганнар
- 973 — Әл-Бируни, төрки һәм фарсы галиме.
- 1768 — Франсуа Рене де Шатобриан, француз язучысы, сәясәтче.
- 1832 — Мөхәммәтҗан Галиев, сәүдәгәр, сәнәгатькәр, хәйрияче, иганәче.
- 1845 — Александр Гусев, илаһиятче, профессор.
- 1877 — Александр Вишневский, хирург, мөгаллим, тармак эшлеклесе.
- 1877 — Карлис Улманис, Латвия сәяси һәм дәүләт эшлеклесе.
- 1879 — Серафим (Лукьянов), православие эшлеклесе, митрополит, экзарх.
- 1884 — Федор Имшеник, беларус әдәбият белгече, мөгаллим.
- 1896 — Кадыйр Габдрахманов, дәүләт-фирка эшлеклесе, дипломат.
- 1904 — Юхани Конкка, фин, ингерманланд язучысы, тәрҗемәче, сценарист.
- 1906 — Макс Делбрүк, вирусология, молекуляр биология һәм биофизика белгече, профессор, Физиология һәм медицина өлкәсендә Нобель премиясе.
- 1908 — Хатыйп Казаков, биология белгече, профессор.
- 1913 — Стәнфорд Мур, тереклек химиясе белгече, профессор, Химия өлкәсендә Нобель премиясе иясе.
- 1913 — Кэндзо Тангэ, япон архитекторы, Притцкер премиясе лауреаты.
- 1914 — Рәшидә Дәүләткилдиева, КазССР атказанган укытучысы.
- 1915 — Габделхак Әбдерәзәков, ТАССР министрлар шурасы рәисе.
- 1925 — Рәшит Нурмөхәммәтов, рәссам.
- 1928 — Карлен Абгарян, кибернетика галиме, профессор.
- 1929 — Хәй Фәхри, татар театр артисты.
- 1934 — Григорий Корольков, слесарь-монтажник, бригадир, остаз.
- 1935 — Надежда Галочкина, сөт савучысы, яшь белгечләр остазы.
- 1936 — Лоренс Блинов, көйязар, мөгаллим, шагыйрь.
- 1936 — Фәридә Танташева, органик химия белгече, мөгаллим, иҗтимагый эшлеклесе.
- 1937 — Андрей (Ухтомский), Уфа епискобы.
- 1938 — Игорь Кантеров, диннәр белгече, профессор.
- 1960 — Азиза, җырчы, җырлар авторы.
- 1960 — Гөлдания Хәйруллина, җырчы, Татарстанның атказанган артисты.
- 1962 — Синье Яманаке, япон галиме, Физиология һәм медицина өлкәсендә Нобель премиясе иясе.
- 1963 — Рәзиф Кәримов, агросәнәгать һәм муниципаль дәүләт эшлеклесе.
- 1963 — Вәлиулла Якупов, татар дин әһеле.
- 1966 — Янка Дягилева, шагыйрә, җырчы, җырлар авторы.
- 1969 — Гиорги Маргвелашвили,
Гөрҗистан президенты. - 1974 — Владимир Маминов, футболчы, тренер.
- 1982 — Назар Бәйрәмов, футболчы, тренер.
- 1985 — Лола Юлдашева, җырчы, җырлар авторы, актриса.
Вафатлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:4 сентябрь көнне вафатлар
- 1784 — Цезарь Франсуа Кассини, француз астрономы, геодезист.
- 1883 — Пётр Болгаков,
- 1907 — Эдвард Григ, норвегияле композитор, музыка эшлеклесе, пианист, дирижер.
- 1918 — Василий Серов,
- 1918 — Ефрем,
- 1937 — Алексий,
- 1937 — Андрей,
- 1937 — Феодор,
- 1944 — Хәйретдин Мөҗәй, татар шагыйре һәм прозаик.
- 1963 — Наталья Линден,
- 1965 — Александр Полосухин,
- 1976 — Мостафа Ногман, шагыйрь, тел галиме.
- 1992 — Джеварие Меджитова,
- 1994 — Лев Бараг, фольклорчы, әдәбият белгече, профессор.
- 1994 — Хаим Лившиц,
- 1997 — Рәшит Хәкимҗан,
- 2002 — Юныс Кәлимуллин,
- 2009 — Надежда Галочкина,
- 2015 — Стефан Мостафа Ясинский,
- 2017 — Людмила Лотова,
- 2020 — Хәнифә Искәндәрева,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Исем бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ (исп.) Día Internacional del taekwondo
- ↑ (исп.) Día de la Secretaria en Argentina 2015 2015 елның 7 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ (әрм.)Հայաստանում նշվում է արտակարգ իրավիճակների աշխատողի օրը 2016 елның 4 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ (рус.) День спасателя Армении
- ↑ (исп.) 4 de Septiembre Día Nacional de las Áreas Protegidas en Bolivia 2015 елның 15 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ (исп.) Declararán el 4 de septiembre como el Día Nacional del Vino de Chile
- ↑ (исп.) Asociación de Secretarias del Uruguay — Así es ADESU
- ↑ http://pt.wikipedia.org/wiki/4_de_setembro#Feriados_e_eventos_c.C3.ADclicos