21 март
21 март — Милади тәкъвимендә өченче айның егерме беренче көне. Ел ахырына кадәр 285 көн кала.
| ← март → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
| 2023 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
.jpg)
Чили хәрби Һава көчләре эмблемасы.
Халыкара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
БМО:
- Бөтендөнья Даун синдромы белән яшәгән кешеләр көне (ингл. World Down Syndrome Day), БМОның A/RES/66/149 резолюциясе нигезендә.[1]
- Халыкара Нәүрүз көне (исп. Día Internacional del Novruz), БМОның A/RES/64/253 резолюциясе нигезендә).[2]
- Халыкара расачыл дискриминацияга каршы көрәш көне (ингл. International Day for the Elimination of Racial Discrimination), БМОның A/RES/2142 (XXI) резолюциясе нигезендә.[3]
- Халыкара урманнар көне (ингл. International Day of Forests)
ЮНЕСКО – Бөтендөнья шигърият көне (ингл. World Poetry Day), ЮНЕСКОның 1999 елгы 30нчы сессиясендә игълан ителгән.[4]
Милли[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Австралия — Гармония көне (ингл. Harmony Day), илнең мәдәни күптөрлелеген бәйрәм итү.
Бельгия, 
Италия, 
Лесото, 
Португалия — Агачлар утырту көне.
Грузия — Чик сакчылары көне.[5]
Гыйрак — Яз көне.
Көньяк Африка Җөмһүрияте – Кеше хокуклары көне (ингл. Human Rights Day), 1960 елгы Шарпевилль полиция атышлары фаҗигасы (en) корбаннары истәлегенә.
Малайзия — Теренггану солтаны көне.
Мексика — Бенито Хуарез туган көне (исп. Natalicio de Benito Juárez).
Намибия – Бәйсезлек көне (ингл. Independence Day), 1990.
Сүрия, 
Ливан һәм күп башка гарәп дөньясы илләре – Аналар көне (ингл. (Mother's Day, гарәп. عيد الأم).
Тунис – Яшьләр көне.[6]
Чили – Чили хәрби Һава көчләре көне (исп. Día de la Fuerza Aérea de Chile).
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара курчак театрлары ассоциациясе (en) – Халыкара курчак театрлары көне (ингл. World Puppetry Day).
Халыкара төс ассоциациясе (en) – Халыкара төс көне (ингл. International Colour Day).
Польша — Мәктәпкә килмәү көне (пол. Dzień Wagarowicza), язның беренче көнендә рәсми булмаган бәйрәм.
Русия Федерациясе / 
Татарстан — 1992 елгы суверенитет референдумы истәлеге көне.
Төркия — Маниса мәсир пастасы фестивале (төр. Manisa mesir macunu festivali), 41 төрле үләннән ясалган дәвалаучы катнашмага багышланган чара. 2012 елда ЮНЕСКОның Бөтендөнья мәдәни мирас исемлегенә кертелде. (2014 елда 474 тапкыр үткәреләчәк чара, җирле сайлаулар сәбәпле 22-27 апрель көннәренә күчерелде.[7][8][9]
Киң вакытлы чаралар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- БМО – Расачылыкка һәм расачыл дискриминациясенә каршы көрәшүчеләр белән теләктәшлек атналыгы (исп. Semana de solidaridad con los pueblos que luchan contra el racismo y la discriminación racial) башлана, 21-27 март, БМОның A/RES/34/24 резолюциясе нигезендә.[10]
Вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 1801 —
Испан империясе (es) белән килешү нәтиҗәсендә, 
/ 
Француз Луизиана (fr) кире 
/ Француз колонияль империясе контроленә кайта. - 1871 —
/
Алман империясенең беренче канцлеры булып Отто фон Бисмарк билгеләнә. - 1919 —
/ 
Венгрия Совет Җөмһүриятенең (en) оешуы игълан ителә. - 1922 —
Лондонда Ватерлоо вокзалы (en) ачыла. - 1937 —
/
ССРБда фәнни дәрәҗәләр һәм исемнәр кертелә. - 1990 — Намибия бәйсезлеге игълан ителә.
- 1992 — Татарстан суверенлыгы турында референдумда сайлаучыларның 61,4 проценты бәйсезлекне хуплый.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Туулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:21 март көнне туганнар
- 1768 — Жан Батист Жозеф Фурье, француз математигы һәм физигы.
- 1806 — Бенито Хуарес, Мексика президенты.
- 1809 — Фёдор Кони,
- 1810 — Василий Сбоев,
- 1835 — Мария Магдалена Матсдоттер,
- 1839 — Модест Мусоргский, рус көйязары.
- 1851 — Исмәгыйль Гаспринский, мәгърифәтче, сәясәтче, әдип.
- 1880 — Николай Максимов,
- 1887 — Борис Манаков,
- 1890 — Алексей Баранников,
- 1890 — Дени Сора,
- 1894 — Камил Якупов,
- 1900 — Николай Пономарев,
- 1904 — Яков Староверов,
- 1906 — Сәмәд Вургун,
- 1909 — Алексей Талвир,
- 1915 — Мария Акимова,
- 1919 — Әнвәр Давыдов, татар язучысы.
- 1926 — Рифат Мәүлетов, Уфа авиация институты ректоры (1961-1991).
- 1928 — Олег Веселовский,
- 1930 — Фәрит Нухов,
- 1931 — Юрий Карпилов,
- 1932 — Волтер Гилберт,
- 1940 — Владимир Шарпатов,
- 1941 — Фоат Галимуллин, КФУ профессоры.
- 1949 — Алексей Бакулин,
- 1950 — Сергей Лавров, Русия Федерациясе дәүләт эшлеклесе.
- 1951 — Надежда Чернышова,
- 1952 — Булат Сәлахов,
- 1952 — Геннадий Макаров,
- 1955 — Жаир Болсонару,
- 1958 — Гэри Олдмен, инглиз киноактеры.
- 1959 — Вадим Ананьев,
- 1963 — Рәшит Абашев,
- 1972 — Сергей Булатов,
- 1973 — Булат Нигъмәтуллин, җырчы, ТР атказанган артисты (2017).
- 1973 — Рөстәм Моратов,
- 1979 — Алексей Кораблёв,
- 1980 — Роналдиньо, футболист.
- 1981 — Ян Коларж,
- 1991 — Антуан Гризманн,
- 1991 — Дарья Давыдова,
- 1994 — Эдуард Латыйпов,
Вафатлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:21 март көнне вафатлар
- 1556 — Томас Кранмер (Thomas Cranmer), Бөекбритания сәясәтчесе.
- 1820 — Илья Толстой,
- 1916 — Владимир Черняев,
- 1930 — Гыйниятулла Капкаев, мөселман дин һәм җәмәгать эшлеклесе, Ырынбур мөселман диния нәзарәте (1893-1917) казые.
- 1932 — Константин Харлампович,
- 1938 — Мирза-Давыт Хөсәенов,
- 1939 — Эвальд Аав,
- 1943 — Шаһиәхмәт Садыйков,
- 1960 — Виталий,
- 1961 — Павел Абросимов, архитектор, ижтимагый эшлеклесе.
- 1963 — Лев Литвинов,
- 1967 — Родион Малиновский, Совет гаскәр башлыгы һәм дәүләт эшлеклесе.
- 1986 — Эдуард Касыймов, татар язучысы, фольклорчы.
- 1990 — Евдокия Никитина,
- 1997 — Владимир Шнепп,
- 1997 — Самат Габидуллин,
- 2000 — Зәкәрия Кашапов, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
- 2002 — Георгий Воробьёв,
- 2003 — Василий Петренко,
- 2003 — Георгий Таразевич,
- 2008 — Тансык Нәҗметдинев,
- 2010 — Җеймс Бләк,
- 2011 — Инсур Яһүдин,
- 2012 — Николай Некрасов,
- 2013 — Борис Березовский, ССРБ һәм Россия галиме, эшкуар һәм сәясәт эшлеклесе.
- 2013 — Тәлгать Шәрипов,
- 2015 — Миңнебай Саттаров,
- 2018 — Галина Андреева,
- 2020 — Резеда Ганиева, әдәбият галиме.
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Исем бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ (ингл.) Бөтендөнья Даун синдромы белән яшәгән кешеләр көне
- ↑ (ингл.) Халыкара Нәүрүз көне
- ↑ (ингл.) Халыкара расачыл дискриминацияга каршы көрәш көне
- ↑ (ингл.) Халыкара шигърият көне
- ↑ (рус.) День пограничника в Грузии
- ↑ (фр.) Lycée français Gustave Flaubert, La Marsa 2012 елның 21 август көнендә архивланган.
- ↑ (төр.) Mesir Festivali 2008 елның 11 декабрь көнендә архивланган.
- ↑ (төр.) 5 asırlık gelenek UNESCO listesinde 2013 елның 11 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ (төр.) Mesir Macunu Festivali, seçimler nedeniyle ertelendi 2014 елның 10 март көнендә архивланган.
- ↑ (ингл.) Расачылыкка һәм расачыл дискриминациясенә каршы көрәшүчеләр белән теләктәшлек атналыгы