Таиланд

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Таиланд latin yazuında])
Таиланд
тай. ประเทศไทย
Байрак[d]Илтамга[d]
Сурәт
Нигезләнү датасы 28 декабрь 1768 һәм 1238
Рәсми исем ราชอาณาจักรไทย һәм le Royaume de Thaïlande[1]
Кушамат/тәхәллүс Land of Smiles
Кыскача исем 🇹🇭 һәм ประเทศไทย
Катнашучы ASEAN cable system[d] һәм Икенче бөтендөнья сугышының Тын океан хәрби хәрәкәтләр театры[d]
Гомер озынлыгы 77,41 ел[2]
Демоним Thai, thai, Tailandano, Tayänan, تايلندي, تايلندية, تايلنديون, таиландец, таиландка, таиландцы, תאילנדי, תאילנדית, thailandezi, thailandez, thailandeză, থাই, thailandese, thailandesi, tai, tailandés, tailandesa, Тајланѓани, Тајланѓанец, 태국인, تایلندی, Thaïlandais[1], Thaïlandaise[1], Thailänder, Thailänderin, tailandezo, tailandezi, tailandeza, tailandeze, tailandès, tailandesa, طايلاندي, طايلاندية, طايلانديين һәм طايلانديات
Рәсми тел тай теле[3]
Гимн Таиланд гимны[d]
Мәдәният Таиланд мәдәнияте[d]
Дөнья кисәге Азия
Дәүләт  Таиланд
Башкала Bangkok
Иң көнчыгыш ноктасы 15°39′05″ т. к. 105°38′07″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 20°27′54″ т. к. 99°57′19″ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 5°36′46″ т. к. 101°08′09″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 18°34′29″ т. к. 97°20′40″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Thailand.map
Иң югары ноктасы Дойинтанон[d]
Иң түбән ноктасы Сиам култыгы[d]
Идарә итү формасы Конституцияле монархия
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Таиланд патшасы[d]
Ил башлыгы Маха Вачиралонгкорн[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Таиланд премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Сеттха Тхависин[d]
Башкарма хакимият Таиланд хөкүмәте[d]
Канунбирү органы Таиланд илкүләм канунбирү ассамблеясы[d]
Үзәк банкы Таиланд банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Италия, Алмания, Австралия, Согуд Гарәбстаны, Сербия, Бутан, Дания, Франция, Малайзия, Пакьстан, Филипин, Индонезия, Лаос, Кытай Җөмһүрияте, Бруней, Камбоҗа, Мексика, Сингапур, Һоң Коң, Россия, Баңладеш, Кытай, Һиндстан, Көньяк Корея, Япония, Корея Халык Демократик Республикасы[4], Румыния[5], Канада һәм Маҗарстан
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Könyaq-Könçığış Aziä däwlätläre berläşmäse, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, APEC, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], ЮНАМИД[d], Региональный форум АСЕАН[d], Азия үсеш банкы[d], Инициатива Бенгальского залива по Многоотраслевой Технико-Экономической Кооперации[d], Организация Договора Юго-Восточной Азии[d], Интерпол[6][7], Химик коралларны тыю оешмасы[d][8][9], Халыкара гидрография оешмасы[d][10], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[11], Group on Earth Observations[d], Бөтендөнья почта берлеге[12][13], Халыкара телекоммуникацияләр береге[d][14], Бөтендөнья метеорология оешмасы[15] һәм Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[16]
Балигълык яше 20 яшь
Никахка керү яше 20 яшь
Пенсия яше 60 яшь
Халык саны 66 188 503 (31 декабрь 2017)[17]
Ир-ат халкы 32 270 615[18]
Хатын-кыз халкы 33 819 860[18]
Административ бүленеше Чиангмай[d], Чианграй[d], Лампанг[d], Лампхун[d], Мэхонгсон[d], Нан[d], Пхаяу[d], Пхрэ[d], Уттарадит[d], Канчанабури[d], Пхетбури[d], Прачуапкхирикхан[d], Ратбури[d][19], Так[d], Амнатчарен[d], Бурирам[d], Чайяпхум[d], Каласин[d], Кхонкэн[d], Лей (провинция)[d], Махасаракам[d], Мукдахан[d], Накхон Пханом[d], Накхонратчасима[d], Нонгбуалампху[d], Нонгкхай[d], Ройет[d], Сакон Накхон[d], Сисакет[d], Сурин[d], Убонратчатхани[d], Удонтхани[d], Ясотхон[d], Бунгкан[d], Ангтхонг[d], Аюттхая[d], Bangkok, Чайнат[d], Кампхэнгпхет[d], Лопбури[d], Накхоннайок[d], Накхонпатхом[d], Накхонсаван[d], Нонтхабури[d], Патхумтхани[d], Пхетчабун[d], Пхичит[d], Пхитсанулок[d], Сукхотхай[d], Самутпракан[d], Самутсакхон[d], Самутсонгкхрам[d], Сарабури[d], Сингбури[d], Супханбури[d], Утхайтхани[d], Чаченгсау[d], Чантхабури[d], Чонбури[d], Прачинбури[d], Районг[d], Сакэу[d], Трат[d], Чумпхон[d], Краби[d], Накхонситхаммарат[d], Наратхиват[d], Паттани[d], Пхангнга[d], Пхаттхалунг[d], Остров Пхукет[d], Ранонг[d], Сатун[d], Сонгкхла[d], Сураттани[d], Транг[d] һәм Яла[d]
Сәгать поясы UTC+07:00 һәм Asia/Bangkok[d][20]
Акча берәмлеге тай баты[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 505 568 057 004 $[21] һәм 495 340 592 811 $[21]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,8[22]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,686[23]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 8
Эшсезлек дәрәҗәсе 0,9 процент[24]
Медиан керем 328 224 ฿[18][25]
Нәрсә белән чиктәш Лаос, Камбоҗа, Малайзия, Мьянма, Кхмер Республикасы[d] һәм Кедах[d]
Кайда өйрәнелә Таистика[d]
Автомобил хәрәкәте ягы сул[d][26]
Челтәр көчәнеше 220 вольт[27]
Электр аергычы төре NEMA 1-15[d][27], NEMA 5-15[d][27], Europlug[d][27] һәм Schuko[d][27]
Әүвәлгесе Сиам[d]
Кулланылган тел тай теле, Исанский язык[d], яви[d], Nyah Kur[d], Юан (язык)[d], Урак-лавойский язык[d], Gong[d], мпи[d], Бан-кхорский жестовый язык[d], Northern Khmer[d], Kedah-Perak-Perlis-Penang Malay[d], Blang[d], Yoy[d], Chiangmai Sign Language[d], Северный пво[d], пао[d], Phu Thai[d], Пхрэ-пво[d], Phai[d], Восточный пво[d], Chong[d], Mlabri[d], Ten'edn[d], Пхуанский язык[d], Thai Sign Language[d], Thai Song[d], Кенсиу[d], Mal[d], Mok[d], Yong[d], S'gaw Karen[d], южнотайский диалект[d], Акха[d], Бису[d], шанский язык[d], Saek[d], Kuy[d], Мон теле, Кхму (язык)[d], Тхавынгский язык[d], Nyeu[d], Moklen[d], Hmong Njua[d], Sô[d], Western Bru[d], Eastern Lawa[d], Moken[d], Western Lawa[d], Eastern Kayah[d] һәм Nyaw[d]
Керүчеләрнең еллык саны 32 588 303
Мәйдан 513 119,5 км²[28]
Рәсми веб-сайт thaigov.go.th
Нинди веб-биттә тасвирланган Lua хатасы: expandTemplate: template "ref-th" does not exist.
Һәштәге ประเทศไทย һәм Thailand
Югары дәрәҗәле Интернет домены .th
Харита сурәте
Позиционная карта
Рельефная позиционная карта
Официаль символ E. maximus[d][29], C. fistula[d][29] һәм Сала[d][29]
Тема җәгърафиясе Таиланд географиясе[d]
Тимер юл хәрәкәте ягы сул[d]
Нинди вики-проектка керә Проект:Таиланд[d]
Ачык мәгълүматлар порталы Open Data Thailand[d]
Феноменның икътисады Таиланд икътисады[d]
Феноменның демографиясе Таиланд демографиясе[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 1 025 331[30]
Джини коэффициенты 35[31]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 10 процент
Тулаем туулар коэффициенты 1,54[32]
Уку-язу нисбәте 93,8 процент[33]
Демократия индексы 6,04[34]
BTI Governance Index 5,28[35], 4,8[35], 4,58[35], 4,13[35], 4,46[35], 3,93[35], 3,89[35], 4,04[35] һәм 4,02[36]
BTI Status Index 7,26[35], 5,98[35], 5,84[35], 5,56[35], 5,72[35], 4,79[35], 4,71[35], 4,81[35] һәм 4,98[36]
Happy Planet Index score 52,9[37]
Илнең мобиль коды 520
Илнең телефон коды +66
Халыкара префикс 0
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 191[d][38], 199[d][38] һәм 1669[d][38]
Илнең GS1 коды 885
Номер тамгасы коды T
Диңгездәге идентификацияләү номеры 567
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Таиландта җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Таиландта төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Таиланд Викиҗыентыкта

Таила́нд (тайча ประเทศไทย), Таиланд Патшалыгы (тайча ราชอาณาจักรไทย [râːtɕʰa ʔaːnaːtɕɑ̀k tʰɑj]) — Көньяк-көнчыгыш Азиядә, Индокитай ярымутравының көньяк-көнбатыш өлешендә һәм Малакка ярымутравының төньяк өлешендә урнашкан дәүләт. Көнчыгышта Камбоҗа һәм Лаос, көнбатышта Мьянма, көньякта Малайзия белән чиктәш.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1939 елга кадәр дәүләт Сиам дип аталган. «Тһай» (ไทย) сүзе «азатлык» дигәнне аңлата, һәм бу исем җисеменә туры килә, чөнки Таиланд Көньяк-Көнчыгыш Азиядә бәйсезлеген саклап калган бердәнбер ил (башка күршеләре Франция яки Бөекбритания колонияләре булган).

Традицион архитектура

Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Күпчелек халкы буддачылык тарафдары. Таиландлылар арасында аларның өлеше 94 %. Дин тотучылар саны буенча икенче урында ислам (4-4,6 %). Дүрт көньяк провинциядә (Наратхиват, Паттани, Сатун, Яла) һәм Сонгкхла провинциясенең көньягында мөселманнар күпчелекне тәшкил итә, нигездә — этник малайзиялеләр. Христианнар халыкның 0,7 % ын тәшкил итә. Таиландта 52 631 Һинд дине тарафдары яши, алар халыкның 0,09 % - ын тәшкил итә.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ https://web.archive.org/web/20210603225214/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/life-expectancy-at-birth/country-comparison/
  3. ↑ Central Intelligence Agency The World Factbook — Washington, D.C.: Central Intelligence Agency, U.S. Government Printing Office, 1981. — ISSN 0277-1527; 1553-8133
  4. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  5. ↑ https://bangkok.mae.ro/node/221
  6. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  7. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/THAILAND
  8. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — Химик коралларны тыю оешмасы.
  9. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/thailand
  10. ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
  11. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  12. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  13. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=297
  14. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  15. ↑ https://public.wmo.int/en/members/thailand
  16. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  17. ↑ http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 National Statistical Office
  19. ↑ http://www.ratchaburi.go.th/
  20. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
  21. ↑ 21,0 21,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  22. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  23. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  24. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  25. ↑ https://www.nso.go.th/sites/2014en
  26. ↑ https://web.archive.org/web/20170210083750/https://basementgeographer.com/right-hand-traffic-versus-left-hand-traffic/
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  28. ↑ http://web.nso.go.th/en/census/poph/data/090913_MajorFindings_10.pdf — National Statistical Office.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2544/D/099/1.PDF
  30. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  31. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  32. ↑ https://web.archive.org/web/20210603225352if_/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/total-fertility-rate/country-comparison
  33. ↑ https://uis.unesco.org/en/country/th
  34. ↑ 2021 Democracy Index — EIU, 2022.
  35. ↑ 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 35,11 35,12 35,13 35,14 35,15 https://www.bti-project.org
  36. ↑ 36,0 36,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/THA
  37. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=THA
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр береге

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Таиланд&oldid=3733319