13 апрель исемле битнең чыганагын карау

'''13 апрель''' — [[Милади тәкъвиме]]ндә дүртенче айның унөченче көне. Ел ахырына кадәр 262 көн кала.
{{Апрель тәкъвиме}}{{Шулай ук карагыз/Көн}}
{{Тарихта бу көн}}
=={{Бәйрәмнәр һәм вакыйгалар}}==
[[File:Khmer_New_Year_GA2010-223.jpg|thumb|Кхмерларның [[Яңа ел]] бәйрәме [[мөрәсим]]е, {{KHM}}.]]
[[File:Yangon_Thingyan_2011.jpeg|thumb|Бирманнарның тарихи яңа елы бәйрәме <u>Тиңҗан</u> ''<small>([[:en:Thingyan|en]])</small>'', {{MMR}}ның башкаласы [[File:Yangon_City_Development_Council.png|20px]] Янгон ''<small>([[:en:Yangon|en]])</small>'', [[2011]].]]
[[File:Songkran_002aa.jpg|thumb|Ил күләм [[Яңа ел]] су ату бәйрәме, {{THA}}.]]
{{Listen
| Имя_файла = Hino Nacional Brasileiro Coral BDMG.ogg
| Название = Бразилия милли гимны.
| Описание = {{BRA}}нең {{Минас-Жерайс штаты байрагы}}  [[:pt:Banco de Desenvolvimento de Minas Gerais|BDMG]] банкының хоры һәм хәрби полициясенең [[симфония|симфоник]] оркестры.
}}
==={{Халыкара истәлекле период}}===
==={{Илләр буенча бәйрәмнәр}}===
* {{KHM}} - '''''Кхмерларның [[Яңа ел]] бәйрәме''''' <small>({{lang-km|[[:km:ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ|ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ]]}}, {{lang-en|[[:en:Cambodian New Year|Cambodian New Year]]}})</small>.
* {{LAO}} - '''''Лао [[Яңа ел]] бәйрәме''''' <small>({{lang-lo|[[:lo:ປີໃຫມ່ລາວ|ປີໃຫມ່ລາວ]]}}, {{lang-en|[[:en:Songkran (Lao)|Songkran (Lao)]]}})</small>.
* {{MMR}} - '''''Тиңҗан''''' <small>({{lang-en|[[:en:Thingyan|Thingyan]]}})</small>, бирманнарның [[яңа ел]]ы бәйрәм итү чаралары [[16 апрель]]га кадәр дәвам итә.
* {{Байрак/Непал}} [[Непал]] — [[Сонгкран]] яңа ел бәйраме.
* {{Байрак/Таиланд}} [[Таиланд]] — '''''[[Яңа ел]] бәйраме''''' <small>({{lang-th|[[:th:สงกรานต์|สงกรานต์]]}}, {{lang-en|[[:en:Songkran (Thailand)|Songkran (Thailand)]]}})</small>.

==={{Һөнәри һәм җәмгыяви бәйрәмнәр}}===
* Халыкара [[рок-н-ролл]] көне.
* '''''Халыкара үбешү көне''''' <small>({{lang-es|[[:es:Día Internacional del Beso|Día Internacional del Beso]]}}, {{lang-pt|[[:pt:Dia do beijo|Dia do beijo]]}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://boanoticia.com/13-de-abril-e-dia-do-beijo.html 13 de abril é “Dia do Beijo”] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120523112254/http://boanoticia.com/13-de-abril-e-dia-do-beijo.html |date=2012-05-23 }}</ref><ref>{{ref-pt}} [http://www.tvi24.iol.pt/videos/video/13413726/5 VÍDEO: Hoje é dia do beijo: Dia 13 de Abril é o dia Mundial do Beijo. Especialistas dizem que beijar traz benefícios à saúde física e psicológica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140714235829/http://www.tvi24.iol.pt/videos/video/13413726/5 |date=2014-07-14 }}</ref>.
::Дөньяда иң озын үбешү (46 сәгать 24 минут һәм 9 секунд) рекордына бәйле чара.<ref>{{ref-es}} [http://mujer.starmedia.com/relaciones/dia-mundial-beso.html Nota en StarMedia sobre El Día Mundial del Beso] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130416234946/http://mujer.starmedia.com/relaciones/dia-mundial-beso.html |date=2013-04-16 }}</ref>. Инглиз телле илләрдә {{lang-en|World Kiss Day}}/{{lang-en|International Kissing Day}} <small>({{lang-ru|[[:ru:Всемирный день поцелуя|Всемирный день поцелуя]]}})</small> [[6 июль]] көнне билгеләнә.<ref>{{ref-ru}} [http://www.calend.ru/holidays/0/0/905/ Всемирный день поцелуя]</ref>
* {{BRA}} - '''''Бразилия милли гимны көне''''' <small>({{lang-pt|Dia do [[:pt:Hino Nacional Brasileiro|Hino Nacional Brasileiro]]}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://www2.portoalegre.rs.gov.br/pwdtcomemorativas/default.php?reg=12&p_secao=60 13 de Abril - Dia do Hino Nacional]</ref>
* {{POL}} - '''''[[Катынь җинаяте]] корбаннарын искә алу көне''''' <small>({{lang-pl|[[:pl:Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej|Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej]]}}, {{lang-ru|[[:ru:День памяти жертв Катыни|День памяти жертв Катыни]]}})</small>.
::Халыкара чара буларак, [[1943 ел]]да {{Өченче рейх байрагы}} хөкүмәте {{ССРБ байрагы}}да күпләп үтерелгән {{POL}} гаскәре офицерларының каберләре табылганлыгы турында хәбәр иткән көнне билгеләнә.
* {{ECU}} - '''''Эквадор [[укытучылар көне|укытучылары көне]]''''' <small>({{lang-es|[[:es:Luis Felipe Borja Pérez (padre)#Día del maestro ecuatoriano|Día del Maestro Ecuatoriano]]}})</small>.<ref>{{ref-es}} [http://migranteecuatoriano.gov.ec/blogs/maestroecuatoriano/dia-del-maestro/ Maestro Ecuatoriano] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414194501/http://migranteecuatoriano.gov.ec/blogs/maestroecuatoriano/dia-del-maestro/ |date=2012-04-14 }}</ref>
::Язучы [[Хуан Монтальво]] ''<small>([[:es:Juan Montalvo|es]], 1832)</small>'' һәм тарихчы [[Федерико Гонзалес Суарез]] ''<small>([[:es:Federico González Suárez|es]], 1844)</small>'' туган көннәре һәм мәгърифәтче [[Луис Фелипе Борха Перез]] ''<small>([[:es:Luis Felipe Borja Pérez (padre)|es]], 1912)</small>'' вафат булган көне хакына.
==== Киң вакытлы халыкара чаралар ====

=={{Вакыйгалар}}==
* [[1204 ел|1204]] — Дүртенче [[Тәре явы]] катнашучылары [[Константинополь]]не талыйлар.
* [[1919 ел|1919]] — {{Веймар Җөмһүрияте байрагы}}нә кергән [[File:Flag_of_Bavaria_(striped).svg|20px]]/[[File:Wappen_Deutsches_Reich_-_Koenigreich_Bayern_(Grosses).png|20px]] [[Бавария патшалыгы]] ''<small>([[:de:Königreich Bayern|de]])</small>'' башкаласы {{Мүнхен гербы}}да [[File:Socialist_red_flag.svg|20px]] ''[[Бавария Совет җөмһүрияте]]'' <small>([[:de:Münchner Räterepublik|de]])</small> игълан ителә (ул [[2 май]]га кадәр яши).
* [[1953 ел|1953]] — {{USA}}ның [[File:Seal of the Central Intelligence Agency.svg|20px]] ''[[Үзәк күзләү идарәсе]]'' [[Аң (психология)|аң]] белән идарә итү серле проектын башлап җибәрә.
* [[1975 ел|1975]] — {{TCD}} та хәрби инкыйлаб булып уза.
* [[1987 ел|1987]] — {{PRT}} [[File:Regional Emblem of Macau.svg|20px]] [[Макао]] ''<small>([[:en:Macau|en]])</small>'' шәһәрен {{CHN}} идарәсенә бирергә ризалаша.

== {{Туулар}} ==
{{Шулай ук карагыз|:Төркем:13 апрель көнне туганнар}}
* [[1570 ел|1570]] — [[Гай Фокс]] (''Guy Fawkes''), инглиз дворянины.
* [[1743 ел|1743]] — [[Томас Джефферсон]], {{байрак|АКШ}} [[АКШ]] президенты (''1801-1809'').
* [[1843 ел|1843]] — [[Александр Лебедев (1843)|Александр Лебедев]], 
* [[1872 ел|1872]] — [[Феодор (Лебедев)|Феодор]], 
* [[1878 ел|1878]] — [[Леонид Сапожников]], 
* [[1885 ел|1885]] — [[Дьёрдь Лукач]], 
* [[1887 ел|1887]] — [[Георгий Ахвледиани]], 
* [[1895 ел|1895]] — [[Әбрар Сәгыйди]], шагыйрь, драматург.
* [[1908 ел|1908]] — [[Сергей Целищев]], 
* [[1912 ел|1912]] — [[Ростислав Юренев]], 
* [[1922 ел|1922]] — [[Әнвәр Нагаев]], [[театр]] рәссамы.
* [[1936 ел|1936]] — [[Людмила Заугольнова]], 
* [[1938 ел|1938]] — [[Александр Захаров]], 
* [[1939 ел|1939]] — [[Шеймас Һини]],
* [[1940 ел|1940]] — [[Җаң-Мари Густав де Клезио]], 
* 1940 — [[Земфира Сәхипова]], 
* [[1941 ел|1941]] — [[Майкл Стүарт Браун]], 
* [[1946 ел|1946]] — [[Филор Мөхәммәтлатыйпов]], 
* [[1949 ел|1949]] — [[Георгий Вилинбахов]], 
* [[1954 ел|1954]] — [[Нәзифә Кадыйрова]], эстрада [[җырчы]]сы.
* [[1955 ел|1955]] — [[Наил Бохараев]], 
* [[1956 ел|1956]] — [[Александр Кодылев]], 
* [[1961 ел|1961]] — [[Салих Габделкаюмов]], 
* [[1963 ел|1963]] — [[Гарри Каспаров]], 
* [[1965 ел|1965]] — [[Ольга Мусина]], 
* [[1972 ел|1972]] — [[Илһам Кашапов]], 
* [[1973 ел|1973]] — [[Родригеш Лилиана]], 
* [[1974 ел|1974]] — [[Марта Яндова]], 
* [[1987 ел|1987]] — [[Райан Стоа]], 
* [[1990 ел|1990]] — [[Кирилл Петров]], 
* [[1991 ел|1991]] — [[Игорь Кобзарь]],

== {{Вафатлар}} ==
{{Шулай ук карагыз|:Төркем:13 апрель көнне вафатлар}}
* [[1903 ел|1903]] — [[Зөһрә Акчурина]], беренче татар хатын-кыз журналисты.
* [[1905 ел|1905]] — [[Александр Штукенберг]], 
* [[1912 ел|1912]] — [[Мемнон Петровский]], 
* [[1916 ел|1916]] — [[Пётр Фигнер]], 
* [[1932 ел|1932]] — [[Александр Банников]], 
* [[1944 ел|1944]] — [[Петр Иванов (1909)|Петр Иванов]],
* [[1962 ел|1962]] — [[Владислав Виноградов (1899)|Владислав Виноградов]], 
* [[1968 ел|1968]] — [[Габбас Гыйниятуллин]], [[Бөек Ватан сугышы]] чоры [[Кызыл Гаскәр]]е сержанты, [[Советлар Берлеге каһарманы]].
* [[1971 ел|1971]] — [[Юхан Смуул]], [[СССР|совет]] [[эстон]] язучысы.
* [[1972 ел|1972]] — [[Борис Курчатов]], 
* [[1975 ел|1975]] — [[Мансур Хәсәншин]], [[Бөек Ватан сугышы]] чоры [[Кызыл Гаскәр]]е лейтенанты, [[Советлар Берлеге каһарманы]].
* [[1978 ел|1978]] — [[Василий Шулев]], 
* [[1997 ел|1997]] — [[София Березина]], 
* [[2000 ел|2000]] — [[Николай Воробьев (1913)|Николай Воробьев]], 
* [[2001 ел|2001]] — [[Биләл Юлдашбаев]], 
* 2001 — [[Гайнетдин Габдерахманов]], 
* [[2005 ел|2005]] — [[Владимир Щелкачёв]], 
* [[2015 ел|2015]] — [[Гүнтер Грасс]], 
* [[2020 ел|2020]] — [[Рудольф Кирайдт]], Уфа архитекторы. 
* [[2022 ел|2022]] — [[Мәрьям Арсланова]], 1963-1982 елларда [[Татарстан радиосы]]нда эшләгән диктор.

== Искәрмәләр ==
{{commonscat|13 April}}
{{искәрмәләр}}
{{Rq|stub}}

{{Тәкъвим}}

[[Төркем:Ел көннәре]]
[[Төркем:13 апрель|*]]