Калининград өлкәсе исемле битнең чыганагын карау

{{РФ субъекты
|RuNm       = Калининград өлкәсе
|FSCtrWhat  = Административ үзәк
|FSCtrNm    = [[Калининград]]
|AreaRnk    = 77-нче
|TotArea    = {{formatnum:{{ПлощадьРегионы|Калининградская область}}}}
|WaterPrcnt = 11,7
|PopRnk     = 55-нче
|PopQty     = {{ Население | Калининградская область | тс }}
|PopCtDate  = {{ Население | Калининградская область | г }}
|PopDens    = {{ #expr: ({{ Население | Калининградская область | ч }} / {{ПлощадьРегионы|Калининградская область}}) round 2 }} чел.
|GDP        = {{ВРП|39}}
|GDPCtDate  = {{ВРП|Дата}}
|GDP(PPP)   = 204
|GDPRnk     = 44-нче
|FedDistrNm = [[Төньяк-Көнбатыш федераль округ]]
|EcRegNm    = Калининград икътисади районы
|CadNo      = 39 <!-- 91 код ГИБДД -->
|HeadTtl    = Губернатор
|HeadNm     = Антон Алиханов (в.б)
}}
'''Калинингра́д өлкәсе́''' ( [[1946 ел]]ның 7 апреленнән алып 4 июленә кадәр — ''Көнигсберг өлкәсе'') – [[Россия Федерациясе]]нең [[Үзәк Европа]] өлеше субъекты.

Калининград өлкәсе Россиянең аның башка территориясеннән тулысынча аерылган иң көнбатыш төбәге булып тора. Өлкәдә 941,8 мең кеше яши, шул исәптән шәһәрләр халкы аларның 80 процентын тәшкил итә. Өлкә үзәге – [[Калининград]] (Көнигсберг) шәһәрендә 421,1 мең кеше яши. [[1996 ел]]да Калининград өлкәсенә аерым икътисади зона статусы бирелде. Өлкә икътисады нигезен сәнәгать тәшкил итә.

== География ==
Калининград өлкәсе Балтыйк диңгезе көньяк-көнчыгыш яр буеның бер өлешен били. Көньякта [[Польша]] белән чиктәш. Рельеф — бераз күтәрелгән түбәнлек, көньяк-көнчыгышта Балтыйк тезмәсе бар. Яр буе комлы пляжлардан гыйбарәт. Төньякта Калининград өлкәсе территориясенең бер өлеше [[Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек|диңгез дәрәҗәсеннән]] түбәнрәк ята.

Файдалы казылмаларда таш тоз, көрән күмер, [[балчык]], төзелеш комнары, [[нефть]], [[торф]] бар.

Климат — диңгез климаты белән уртача континенталь арасында. Гыйнварның уртача температурасы —3°…—5°С, июльнеке 15…17°. Еллык явым төшмнәр саны 700 ммны тәшкил итә. Вегетация дәвере 155—180 көн. Территориясенең 12% эчке сулар алып тора.

Эре елгалар: [[Неман]] вә [[Преголя]]. Йөздән артык күл бар. Өлкә территориясенең 7% баткаклы. Туфраклары көлсу һәм кәсле-көлсу.
== Халык ==
=== Торак пунктлар ===
{{баганалар}}
{{багана|width=23%}}
{|class='wide'
|-
| [[Калининград]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Калининград | тс }}
|-
| [[Советск (Калининград өлкәсе)|Совеск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Советск (Калининградская область) | тс }}
|-
| [[Черняховск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Черняховск | тс }}
|-
| [[Балтийск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Балтийск | тс }}
|-
| [[Гусев (шәһәр)|Гусев]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Гусев (город) | тс }}
|-
| [[Светлый (Калининград өлкәсе)|Светлый]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Светлый (Калининградская область) | тс }}
|-
| [[Гурьевск (Калининград өлкәсе)|Гурьевск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Гурьевск (Калининградская область) | тс }}
|-
| [[Зеленоградск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Зеленоградск | тс }}
|}
{{багана|width=23%}}
{|class='wide'
|-
| [[Гвардейск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Гвардейск | тс }}
|-
| [[Пионерский (шәһәр)|Пионерский]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Пионерский (город) | тс }}
|-
| [[Светлогорск (Калининград өлкәсе)|Светлогорск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Светлогорск (Калининградская область) | тс }}
|-
| [[Неман (шәһәр)|Неман]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Неман (город) | тс }}
|-
| [[Мамоново]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Мамоново | тс }}
|-
| [[Полесск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Полесск | тс }}
|-
| [[Багратионовск]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Багратионовск | тс }}
|-
| [[Янтарный]] || align="right" style="padding-right:20px;" | {{ Население | Янтарный | тс }}
|}
{{багана|width=23%}}
{{баганалар/ахыр}}
== Административ бүленеш ==
=== Шәһәр округләре ===
{| border=1 cellspacing=0 style="padding: 24em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|-
! №
! class="unsortable" | Шәһәр округы
! Мәйдан, км²
! Халык саны, кеше
|-
| I
| align="left"| [[Гурьев шәһәр округы|Гурьев]]
| 1 363
| {{ Население | Гурьевский городской округ | тс }}
|-
| II
| align="left"| [[Гусев шәһәр округы|Гусев]]
| 643
| {{ Население | Гусевский городской округ | тс }}
|-
| III
| align="left"| [[Калининград шәһәр округы|Калининград]]
| 225
| {{ Население | Городской округ Калининград | тс }}
|-
| IV
| align="left"| [[Ладушкин шәһәр округы|Ладушкин]]
| 28
| {{ Население | Ладушкинский городской округ | тс }}
|-
| V
| align="left"| [[Мамоново шәһәр округы|Мамоново]]
| 100
| {{ Население | Мамоновский городской округ | тс }}
|-
| VI
| align="left"| [[Пионерский шәһәр округы|Пионерский]]
|
| {{ Население | Пионерский городской округ | тс }}
|-
| VII
| align="left"| [[Светлый шәһәр округы|Светлый]]
| 80
| {{ Население | Светловский городской округ | тс }}
|-
| VIII
| align="left"| [[Советск шәһәр округы|Советск]]
|
| {{ Население | Советский городской округ | тс }}
|-
| IX
| align="left"| [[Янтарный шәһәр округы|Янтарный]]
| 16
| {{ Население | Янтарный городской округ | тс }}
|-
| 3
| align="left"| [[Гвардейск шәһәр округы|Гвардейск]]
| 783
| {{ Население | Гвардейский городской округ | тс }}
|-
| 8
| align="left"| [[Озёрск шәһәр округы (Калиниград өлкәсе)|Озёрск]]
| 871
| {{ Население | Озёрский городской округ | тс }}
|}

=== Районнар ===
<!-- Карта уже не соответствует списку. Но можно циферки перекомпоновать. -->
[[Файл:Admin-map-Kaliningrad-region-2008.png|right|thumb|520px]]
{| border=1 cellspacing=0 style="padding: 24em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|-
! №
! class="unsortable" | Район
! class="unsortable" | Үзәк
! Мәйдан, км²
! Халык саны, кеше
|-
| 1
| align="left"| [[Багратионовск район]]
| align="left"| [[Багратионовск]] ш.
| 1 146
| {{ Население | Багратионовский район | тс }}
|-
| 2
| align="left"| [[Балтийск районы]]
| align="left"| [[Балтийск]] ш.
| 101
| {{ Население | Балтийский район (Калининградская область) | тс }}
|-
| 4
| align="left"| [[Зеленоград районы]]
| align="left"| [[Зеленоградск]] ш.
| 2 016
| {{ Население | Зеленоградский район | тс }}
|-
| 5
| align="left"| [[Краснознаменск районы]]
| align="left"| [[Краснознаменск (Калининград өлкәсе)|Краснознаменск]] ш.
| 1 280
| {{ Население | Краснознаменский район | тс }}
|-
| 6
| align="left"| [[Неман районы]]
| align="left"| [[Неман (шәһәр)|Неман]] ш.
| 699
| {{ Население | Неманский район | тс }}
|-
| 7
| align="left"| [[Нестеров районы]]
| align="left"| [[Нестеров (Калининград өлкәсе)|Нестеров]] ш.
| 1 062
| {{ Население | Нестеровский район | тс }}
|-
| 9
| align="left"| [[Полесск районы]]
| align="left"| [[Полесск]] ш.
| 833
| {{ Население | Полесский район (Калининградская область) | тс }}
|-
| 10
| align="left"| [[Правдинск районы]]
| align="left"| [[Правдинск]] ш.
| 1 300
| {{ Население | Правдинский район | тс }}
|-
| 11
| align="left"| [[Светлогорск районы (Калининград өлкәсе)|Светлогорск районы]]
| align="left"| [[Светлогорск (Калининград өлкәсе)|Светлогорск]] ш.
| 33
| {{ Население | Светлогорский район (Калининградская область) | тс }}
|-
| 12
| align="left"| [[Славск районы]]
| align="left"| [[Славск]] ш.
| 1 349
| {{ Население | Славский район | тс }}
|-
| 13
| align="left"| [[Черняховск районы (Калининград өлкәсе)|Черняхов скрайоны]]
| align="left"| [[Черняховск]] ш.
| 1 286
| {{ Население | Черняховский район (Калининградская область) | тс }}
|}

== Икътисад ==
Балык, [[машина төзелеше]], ягулык, целлюлоза-кәгазь, азык-төлек тармаклары сәнәгатьнең төп тармаклары булып тора. Машина төзелеше комплексы предприятиеләренең күпчелеге Калининградта тупланган, алар суднолар, вагоннар, краннар, яктылык техникасы җиһазлары, катлаулы технология җиһазлары эшләп чыгара. Күрше дәүләтләр, [[Польша]], [[Алмания]] һәм [[Литва]] төп тышкы сәүдә партнерлары булып тора.<ref>[http://shaimiev.tatar.ru/tat/news/view/9575 Калининград өлкәсе делегациясе Казанда]{{Deadlink|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

==== Туризм ====
* [[2016 ел]]да [[РФ]] да бердәнбер пляж — Калиниград өлкәсенең [[Янтарный]] бистәсе пляжы халыкара стандартларга җавап биргән һәм халыкара бүләккә — [[Зәңгәр байрак]]ка лаек булган<ref>[https://rg.ru/2016/04/20/reg-szfo/baltijskij-pliazh-pervym-v-rossii-poluchil-goluboj-flag.html  Балтийский пляж первым в России получил Голубой флаг. Российская газета, 20.04.2016]</ref><ref>[http://life-globe.com/russia/kaliningradskaja-oblast/obschaja-informatsija-kaliningradskaja-oblast/pljazh-v-jantarnom-goluboj-flag/  Пляж в пгт Янтарном Калининградской области первым в России получил «Голубой флаг», life-globe.com]</ref>.

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

{{Россия субъектлары}}

[[Төркем:Калининград өлкәсе]]
[[Төркем:Россия эксклавлары]]