Князь Аклычев йөзлеге
| Князь Аклычев йөзлеге | |
| ... хөрмәтенә аталган | Аклыч Тугушев[d] |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рус дәүләте Россия империясе |
| Административ-территориаль берәмлек | Зөя өязе |
Князь Аклычев йөзлеге — Казан ханлыгы составындагы Зөя өязенең территориаль берәмлеге (1708 елдан — Казан губернасы).
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1552 елның 2 октябрендә Явыз Иван гаскәрләре Казанны алганнан соң, Казан ханлыгы үз эшчәнлеген туктата, һәм Урта Идел буе бөтен Россиягә кушыла.. Шуннан соң тиздән Зөя өязе оештырыла[1] 1781 елга кадәр Князь Аклычев йөзлеге берничә чуваш авылы булган 4 татар йөзе арасында (шулай ук Князь Ишеев, Князь Темемеев, Князь Байбулатов йөзлекләре) Зөя язенә керә.
1607—1608 елларда Князь Аклычев йөзлеге чувашларына яңа Чабаксар артында Бизнә елгасы янында, ә Бизнәдән бер сул якта, ә тау башыннан Чилла елгасына кадәр, ә Чилладан Чюргуш елгасына кадәр... Зур Шамурга юлына кадәр...Шиланда елгасына кадәр, ясак түләү шарты белән, җирләр бүлеп бирелә. Алар монда Асан авылына нигез салалар[2]
XVII гасыр башында Зөя өязенең Князь Аклычев йөзлегенең качак чувашлары Зур һәм Кече Таяба авылларына нигез салалар (хәзер Чуашстан<ның Яльчик районы).[2][3]
Кнәз Аклычевның йөзлеге Зөя өязе татарларына бирелгән 1700 елгы «күчермәсендә» искә алына.. «Күчермә» (күршеләренең җирләрен тартып алу турындагы шикаятьләре нәтиҗәсендә) «бөек патша һәм бөек князь Петр Алексеевич указы буенча һәм үтенечтә дьяк Алексей Юдин билгесе буенча бирелә[4]
1717 Ланрат елъязмалары һәм 1719-1721 еллардагы I ревизия мәгълүматлары буенча, Князь Аклычев йөзлеге составында Климово авылы була.
Чувашларны күчерү үзәкләре башлыгында ясак җыю һәм сугыш яки поход очрагында хан гаскәрләренә сугышчылар туплау өчен җавап бирүче «йөзлек князьләр» тора.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Азизова Резеда Равилевна. История Буинского района и города Буинска Республики Татарстан. Издательский дом «Первое сентября». 2017-09-06 тикшерелгән.
- ↑ 2,0 2,1 В. Д. Димитриев. К вопросу о заселении юго-восточной и южной частей Чувашии 2009 елның 30 ноябрь көнендә архивланган. — «Чувашия в эпоху феодализма». Чебоксары, 1986. С.304. Чыганакка җибәрү хатасы: Ярамаган
<ref>исемле тамга: «:0» исеме берничә тапкыр төрле эчтәлек өчен билгеләнгән - ↑ Большая Таяба. Чувашская энциклопедия. 2017-09-06 тикшерелгән.
- ↑ Об одной выписи 1700 года, данной татарам Свияжскаго уезда, по копии И. Н. Юркина // Известия ОАИЭ при Имп. Казан. ун-те. Т. XIV. Вып. 3. — Казань, 1897. — С. 361—362.