Дизентерия: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
{{Авторлык хокукларын бозу|url=http://tatarile.org/maglumat/мәкалә/дизентерия|date=2013-11-5}} |
|||
'''Дизентери́я''' (грекча dys - какшау, бозылуны белдерүче алкушымча, һәм |
'''Дизентери́я''' (грекча dys - какшау, бозылуны белдерүче алкушымча, һәм |
||
enteron - эчәк) шигелез, шигеллалар китереп чыгарган, интоксикация белән барган һәм күбесенчә юан эчәкнең дисталь өлешенә зыян китерүче инфекция. |
enteron - эчәк) шигелез, шигеллалар китереп чыгарган, интоксикация белән барган һәм күбесенчә юан эчәкнең дисталь өлешенә зыян китерүче инфекция. |
||
Этиология. |
Этиология. |
||
Авыруны китереп чыгаручы бактерияләр Shigella ыругына, Enterobacteriacea семьялыгына карый. 4 шигелла төре бар: Sh. dysenteria, Sh. flexneri, Sh boydii, Sh. soneei. |
Авыруны китереп чыгаручы бактерияләр Shigella ыругына, Enterobacteriacea семьялыгына карый. 4 шигелла төре бар: Sh. dysenteria, Sh. flexneri, Sh boydii, Sh. soneei. |
||
яшьтәге кешеләрне зарарлый. Эләгү юллары: йогышланган ашамлык, су, |
|||
пычрак куллар. Инфекция чыганагы - авыру яки үзендә бактерияләр йөртүче |
|||
кеше. Авыруның барышына карап көчле һәм хроник дизентерияне аерып |
|||
йөртәләр. Дизентерия китереп чыгаручы микроорганизмнар ашказаны-эчәк |
|||
трактының буеннан-буена сеңдерелә торган токсиннар эшләп чыгара, алар, |
|||
канга эләгеп, гомуми йогышлану-агулану синдромы, нейротоксикоз |
|||
башлануга, организмнан су һәм тоз югалуга этәргеч булалар. Авыруның көчле |
|||
формадан хроник формага күчүе дә ихтимал. Шигелла бактерияләре |
|||
йөртүчәнлек күзәтелә. |
|||
== Тарих == |
|||
Дизентерия Гиппократ заманыннан ук (б.э.к. 5-4 йөзләр) «көчәнүле канлы эч |
|||
китү» буларак билгеле. Әбүгалисинаның «Тыйб гыйльме кануны» дип аталган |
|||
энциклопедик хезмәтендә әлеге авыруга хас билгеләр җентекләп, тасвирлап |
|||
күрсәтелә. Дизентерия кузгатучы микроорганизмны Россиядә беренче булып |
|||
А.С. Раевский тасвирлап бирә (Санкт-Петербург, 1875). П.И. Кубасов авыру |
|||
тудыручы микроорганизмны үлгән кешенең эчке әгъзаларыннан һәм |
|||
тәрәтеннән аерып ала (Мәскәү, 1889). Дизентерия китереп чыгаручы |
|||
микроорганизмнар япон микробиологы К. Шиг хөрмәтенә шигеллалар дип |
|||
йөртелә башлыйлар. Дизентерия патогенезын һәм иммуногенезын өйрәнүдә |
|||
Казан галимнәренең хезмәтләре әһәмиятле урын алып тора. А.Д. Адо |
|||
дизентерия патогенезын тикшерә (1952); Д.К. Бәширова авыру кеше |
|||
селәгәендә дизентерия антигеннарының булуын исбатлый (1953); А.Е. Резник |
|||
дизентерияне бактериофаглар һәм сульфидин белән дәвалау ысулларын |
|||
уйлап таба (1947), дизентерия антигеннарының бәвел белән бергә бүленеп |
|||
чыгуларын исбат итә (1963); Н.С. Спасский - дизентерия китереп чыгаручы |
|||
микроорганизмнарның Штуцер-Шмитц төрен (1958), А.А. Сорокин дизентерия |
|||
вакытында күзәнәк иммунитетын тәфсилләп өйрәнә. |
|||
Дизентерия кузгатучы микроорганизмнар тышкы тирәлектә: канализация |
|||
суларында (25 тәүлектән 30 тәүлеккә кадәр), бүлмә температурасында ипидә |
|||
(30 тәүлеккә кадәр), сөт ризыкларында (3 тәүлектән 10 тәүлеккә кадәр) яхшы |
|||
саклана. Дизентериянең таралуын булдырмый калу дәвалау-профилактика, |
|||
санитария-гигиена һәм эпидемияләргә каршы чаралар комплексы ярдәмендә |
|||
гамәлгә ашырыла. 2004 елда ТРда бактериаль дизентерия белән авыручылар |
|||
саны күрсәткече 100 мең кешегә - 24,37, балалар арасында 91,9 булган; 2000 |
|||
дә - инфекциянең артуы (94,77 һәм 240,75), 2003 тә авыручылар санының |
|||
кимүе күзәтелгән, 2006 елда 11,0 булган. |
|||
== Чыганаклар == |
== Чыганаклар == |
||
Шувалов. Инфекционные болезни. М. 2005; |
|||
Татар энциклопедиясе (http://tatarile.org/maglumat) |
|||
Спасский Н.Н. Экспериментальные материалы к вопросу о токсикозе при |
|||
дизентерии, вызванной бактериями Штуцер-Шмитца. Казань, 1958; Баширова |
|||
Д.К., Сорокин А.А. Клеточный иммунитет у больных различными формами |
|||
острой бактериальной дизентерии. М., 1979; Лобзин Ю.В., Волжанин В.М., |
|||
Захаренко С.М. Клиника, диагностика и лечение актуальных кишечных |
|||
инфекций. СПб., 1999. |
|||
[[Төркем:Йогышлы авырулар]] |
[[Төркем:Йогышлы авырулар]] |
||
[[Төркем:Эчәклек инфекцияләре]] |
[[Төркем:Эчәклек инфекцияләре]] |
6 ноя 2013, 11:07 юрамасы
Дизентери́я (грекча dys - какшау, бозылуны белдерүче алкушымча, һәм enteron - эчәк) шигелез, шигеллалар китереп чыгарган, интоксикация белән барган һәм күбесенчә юан эчәкнең дисталь өлешенә зыян китерүче инфекция. Этиология. Авыруны китереп чыгаручы бактерияләр Shigella ыругына, Enterobacteriacea семьялыгына карый. 4 шигелла төре бар: Sh. dysenteria, Sh. flexneri, Sh boydii, Sh. soneei.
Чыганаклар
Шувалов. Инфекционные болезни. М. 2005;