Рубидий исемле битнең чыганагын карау

{{Химик элемент|prev=[[Криптон]]|next=[[Стронций]]|Рубидий / Rubidium (Rb) |37|<!-- Матдәнең тышкы күренеше-->|85,4678 (3)|<!-- Атом радиусы-->|<!-- Ионизация энергиясе-->|<!-- Электрон конфигурациясе-->|<!-- Ковалент радиусы-->|<!-- Ион радиусы-->|<!-- Электр тискәрелеге-->|<!--Электрод потенциалы-->|<!-- Оксидлашу дәрәҗәсе-->|1,53|<!-- Моляр җылы сыешлыгы-->|<!-- Җылы үткәрүчелек-->|<!-- Эрү температурасы-->|39|688|<!-- Парга әйләнү җылылыгы-->|<!-- Моляр күләм-->|<!-- Рәшәткә төзелеше-->||<!-- Рәшәткә параметрлары-->|<!--<!--Дебай температурасы-->}}
'''Рубидий''' ({{lang-lat|Rubidium}}, Rb) — [[Менделеевның периодик таблицасы]]ның 5 период,  1 төркем элементы. Тәртип номеры - 37. Гади матдә '''рубидий''' — йомшак, тиз эрүчән селтеле металл, көмешсу-ак [[Төс|төстә]].

== Символы ==
Рубидий элементының символы — Rb (''Рубидий'' тип укыла).

== Үзенчәлекләре ==
Металлик рубидий металлик [[калий]]га һәм металлик цезийга тышкы күренеше, йомшаклыгы һәм ток үткәрүчәнлеге белән охшашлыкка ия. Рубидийны ачык һавада саклау ярамый, чөнки барган реакцияләрдә бик күп елылык бүленеп чыга, хәтта кайсы бердә металлның кабынып китүенә дә китерүе ихтимал. Рубидийның суга караганда тыгызлыгы югары, шуңа күрә башка селтеле металлар төркеменнән аермалы рәвештә, суда бата.

== Тарихы ==
Рубидий [[1861 ел]]да [[:ru:Бунзен, Роберт Вильгельм|Роберт Вильгельм Бунзен]] һәм [[:ru:Кирхгоф, Густав Роберт|Густав Роберт Кирхгоф]] тарафыннан ачыла.

Алар спектраль анализ ярдәмендә алюмосиликатларны тикшергәндә яңа элемент табалар. Элементның спектр хасиятләре куе кызыл төстә булганлыктан, аңа рубидий дигән исем биргәннәр (латинча ''rubidus'' "куе кызыл ").

=== Ятмалары ===
Рубидий кергән минераллар (лепидолит, циннвальдит, поллуцит, амазонит), [[Германия]], [[Чехия]], [[Словакия]], [[Намибия]], [[Зимбабве]], [[Төркмәнстан]]да һәм башка илләрдә табыла<ref>[http://chem100.ru/elem.php?n=37 Рубидий — Свойства химических элементов]</ref>.

=== Җиһанда ===
Аномаль югары микъдар рубидий Торн — Житков объектларында ([[:ru:Объект Торна — Житков|объекты Торна — Житков]]) күзәтелә (кызыл гигант яки сверхгигант, аның эчендә нейтрон йолдыз бар)<ref>[http://lenta.ru/news/2016/03/16/landau/ Подтверждено существование сверхгиганта с нейтронной звездой внутри]</ref>.

== Әдәбият ==
* Рубидий//Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 22-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
* ''Перельман. Ф. М.'' Рубидий и цезий. М.: АН УССР, 1960. 140 с. с илл.
* ''Плющев В. Е., Степин Б. Д.'' Химия и технология соединений лития, рубидия и цезия. — М.-Л.: Химия, 1970. — 407 с.
* {{Книга|автор=Рипан Р., Четяну И.|заглавие=Неорганическая химия. Химия металлов|место=М.|издательство=Мир|год=1971|том=1|страниц=561}}

== Сылтамалар ==
* [https://bigenc.ru/literature/text/3505864 Рентгений//Большая российская энциклопедия]{{Deadlink|date=April 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.rubidium.info/ Рубидий]
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Rb/key.html Рубидий на Webelements]
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb037.htm Рубидий в Популярной библиотеке химических элементов] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090913101852/http://n-t.ru/ri/ps/pb037.htm |date=2009-09-13 }}

== Чыганаклар ==
* Atomic Weights of the Elements 2001, [http://www.iupac.org/publications/pac/2003/7508/7508x1107.html Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003]. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.{{ref-en}}
* [http://www.iupac.org/news/archives/2005/atomic-weights_revised05.html IUPAC Standard Atomic Weights Revised] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080305062433/http://www.iupac.org/news/archives/2005/atomic-weights_revised05.html |date=2008-03-05 }} (2005).{{ref-en}}

{{Менделеев таблицасы}}

== Искәрмәләр ==
{{Искәрмәләр}}

[[Төркем:Химик элементлар]]