Санкт-Петербург дәүләт университеты исемле битнең чыганагын карау

{{Университет турында мәгълүмат 
|исеме        = Санкт-Петербург дәүләт университеты
|кыскарту     = СПбГУ
|эмблема      = 
|сурәт_исеме  = 
|оригиналь исем = Санкт-Петербургский государственный университет
|халыкара исем  = Saint Petersburg State University
|элек исем    = А. А. Жданов исемендәге Ленинград дәүләт университеты
|девиз        = {{lang-la|Hic tuta perennat}} 
|оештырылган  = 1724
|ябылган      =
|реорганизацияләнгән   =
|реорганизацияләү елы  =
|тип          =  Юғары һөнәри белем бирү федераль дәүләт бюджет учреждениесе
|президент    =
|ректор       = [[Николай Кропачев|Н. М. Кропачев]]
|студентлар   = 
|бакалавриат  =
|магистратура =
|аспирантура  =
|докторантура =
|докторлар    =
|профессорлар =
|укытучылар   =
|урнашу       = {{RUS}}, [[Санкт-Петербург]]
|кампус       =
|сайт         =
|логотип      = 
|логотип зурлыгы    = 
|логотип язуы = 
|адрес        = 199034, С.-Петербург, Университет яр буе, 7-9 йорты
}}
'''Санкт-Петербург дәүләт университеты''' ({{lang-ru|Санкт-Петербургский государственный университет, СПбГУ}}) югары һөнәри белем бирү федераль дәүләт бюджет учреждениесе — [[Россия]]дәге иң борынгы һәм иң зур университетларның берсе: ул [[1724 ел]]ның 8 февралендә «Россия Фәннәр академиясе университеты» исеме белән ачыла. Хәзер бу дата «Россия фәне» көне дип билгеләнә.

Университет аерым статуска ия: [[Мәскәү дәүләт университеты|МДУ]] һәм тагын да берничә университет белән ул [[Россия Федерациясе Мәгариф һәм Фән Министрлыгы]]на түгел, ә турыдан-туры Россия хөкүмәтенә буйсына.
[[Файл:Spb 06-2012 University Embankment 06.jpg|right|thumb|256px|Университет бинасы]]
== Университетны тәмамлаучылар ==
Илнең бу атаклы уку йортында югары һөнәри белем алганнар арасында 600 дән артык академик, дистәгә якын дәрәҗәле халыкара бүләк (шул исәптән [[Нобель премиясе]]) лауреатлары, [[Россия|Патша Россиясенең]], [[ССРБ|Советлар Берлегенең]] һәм [[Россия Федерациясе]]нең билгеле дәүләт һәм сәяси эшлеклеләре, бихисап галимнәр, язучылар, сәнгатьнең төрле өлкәләрендә һәм спортта югары күрсәткечләргә ирешкәннәр бар. 
=== Халыкара Нобель премиясе лауреатлары ===
# [[Иван Павлов|И. П. Павлов]] (1904)
# [[Илья Мечников|И. И. Мечников]] (1908)
# [[Николай Семенов|Н. Н. Семенов]] (1956)
# [[Лев Ландау|Л. Д. Ландау]] (1962)
# [[Александр Прохоров|А. М. Прохоров]] (1964)
# [[Василий Леонтьев|В. В. Леонтьев]] (1973)
# [[Леонид Канторович|Л. В. Канторович]] (1975).

=== Математика буенча халыкара Филдс премиясе лауреатлары ===
* [[Григорий Перельман|Г. Я. Перельман]]
* [[Станислав Смирнов|С. К. Смирнов]]

=== Дәүләт һәм сәяси эшлеклеләр ===
# [[Борис Тюрме|Б. В. Тюрме]]
# [[Александр Керенский|А. Ф. Керенский]]
# [[Владимир Ленин|В. И. Ленин]] - совет дәүләт һәм сәяси эшмәкәре, революционер, большевиклар фиркасен оештыручы һәм ССРБ дәүләтен төзүче, Халык Комиссарлары Советының (ССРБ һәм РСФСР хөкүмәтенең) рәисе.
# [[Владимир Путин|В. В. Путин]]
# [[Дмитрий Медведев|Д. А. Медведев]].
# [[Рамазан Абдулатипов]] (аспирантура)
# [[Петр Столыпин|П. А. Столыпин]]
# [[Анатолий Кони|А. Ф. Кони]]
# [[Даля Грибаускайте]], [[Литва]] Президенты
# [[Алексей Кудрин|А. Л. Кудрин]] - [[Россия Федерациясе финанс министрлыгы|Россия Федерациясе финанс министры]] (2000-2011)
# [[Александр Коновалов|А. В. Коновалов]] - [[Россия Федерациясе юстиция министрлыгы|Россия Федерациясе Юстиция министры]]
# [[Сергей Иванов (1953)|С. Б. Иванов]] - 2001-2007 елларда [[Россия Федерациясе Саклану министрлыгы|Россия Федерациясе Склану министры]], 2007-2011 елларда [[Россия Хөкүмәте]] Рәисе урынбасары, 2011 елдан [[Россия Президенты]] Хакимияте җитәкчесе.
# [[Петр Кропоткин|П. А. Кропоткин]] (1842 — 1921) – рус революционеры һәм анархист.
# [[Анатолий Собчак|А. А. Собчак]] - Санкт-Петербург мэры (1991-1996)

== Галимнәр ==
# [[Василий Докучаев|В. В. Докучаевв]] — күренекле геолог һәм туфракны өйрәнүче, туфрак географиясе һәм туфракны өйрәнү рус мәктәбенә нигез салучы.
# [[Климент Тимирязев|К. А. Тимирязев]] — рус табигать фәннәре белгече, физиолог, физик, язучы, [[Мәскәү дәүләт университеты]] профессоры, Кембриҗ университеты ихтирамлы докторы.
# [[Рамил Бәхтизин|Р. Н. Бәхтизин]] — математик, [[Башкортстан Фәннәр Академиясе]] президенты, 19.06.2014 [[Уфа дәүләт нефть техник университеты]] ректоры.
# [[Сергей Руденко]] (укр. Сергí́й Іва́нович Руде́нко, 29 гыйнвар 1885 — 16 июль 1969) — галим-археолог, антрополог, этнолог һәм гидролог. «Башкиры. Историко-этнографические очерки» монографиясе (1955) авторы.

== Университетны тәмамлаган сәнгать эшлеклеләре һәм язучылар ==
# [[Иван Тургенев|И. С. Тургенев]]
# [[Александр Блок|А. А. Блок]]
# [[Леонид Андреев|Л. Н. Андреев]]
# [[Сергей Дягилев|С. П. Дягилев]]
# [[Николай Рерих|Н. К. Рерих]]
# [[Игорь Стравинский|И. Ф. Стравинский]]
# [[Борис Стругацкий|Б. Н. Стругацкий]] 
# [[Эдита Пьеха|Э. С. Пьеха]] 
# [[Борис Гребенщиков]] 
== Спортчылар ==
# [[Николай Панин-Коломенкин|Н. А. Панин-Коломенкин]] 
# [[Геннадий Шатков|Г. И. Шатков]]
# [[Юри Тармак|Ю. А. Тармак]] 
# [[Татьяна Казанкина|Т. В. Казанкина]] 
# [[Юко Кавагути]] 
# [[Борис Спасский|Б. В. Спасский]] 
# [[Анатолий Карпов|А. В. Карпов]].

== Ректорлар ==
# акад. [[Герхард Миллер|Г. Ф. Миллер]] (1747-1750)
# акад. [[Степан Крашенинников|С. П. Крашенников]] (1750-1755)
# акад. [[Михаил Ломоносов|М. В. Ломоносов]] (1758-1765)
# [[Михаил Балуевский|М. А. Балуевский]] (1819-1821)
# [[Евдоким Зябловский|Е. Ф. Зябловский]] (1823-1825)
# [[Антон Егуров|А. А. Егуров]] (1825-1836)
# [[Иван Шульгин|И. П. Шульгин]] (1836-1840)
# акад. [[Петр Плетнев|П. А. Плетнев]] (1840-1861)
# Петербург ФА әгъза-корр. [[Александр Воскресенский|А. А. Воскресенский]] (1861-1863, 1865-1867)
# акад. [[Эмилий Ленц|Э. Х. Ленц]] (1863-1865)
# Петербург ФА әгъза-корр. [[Карл Кесслер|К. Ф. Кесслер]] (1867-1873)
# [[Петр Редкин|П. Г. Редкин]] (1873-1876)
# Петербург ФА әгъза-корр. [[Андрей Бекетов (1876)|А. Н. Бекетов]] (1876-1883)
# [[Иван Андреевский|И. Е. Андреевский]] (1883-1887)
# [[Михаил Владиславлев|М. И. Владиславлев]] (1887-1890)
# акад. [[Петр Никитин|П. В. Никитин]] (1890-1897)
# [[Василий Сергеевич|В. И. Сергеевич]] (1897-1899)
# [[Адольф Гольмстен|А. Х. Гольмстен]] (1899-1903)
# [[Александр Жданов|А. М. Жданов]] (1903-1905)
# [[Иван Борган|И. И. Борган]] (1905-1910)
# [[Давид Гримм|Д. Д. Гримм]] (1910-1911)
# [[Эвин Гримм|Э. Д. Гримм]] (1911-1918)
# ССРБ ФА әгъза-корр. [[Александр Иванов|А. А. Иванов]] (1918-1919)
# акад. [[Сергей Жебелев|С. А. Жебелев]] (1919)
# акад. [[Владимир Шимкевич|В. М. Шимкевич]] (1919-1922)
# акад. [[Николай Державин|Н. С. Державин]] (1922-1925)
# [[Сергей Минин|С. К. Минин]] (1925-1926) (ЛДУ оештыру комиссиясе рәисе буларак)
# [[Всеволод Томашевский|В. Б. Томашевский]] (1926-1927)
# [[Михаил Серебряков|М. В. Серебряков]] (1927-1930)
# [[Юрий Никич-Криличевский|Ю. Н. Никич-Криличевский]] (1930-1932) (директор чинында)
# [[Виктор Черенков|В. К. Черенков]] (1932-1933) (директор)
# [[Михаил Лазуркин|М. С. Лазуркин]] (1933-1937) (директор)
# фән докторы [[Константин Лукашев|К. И. Лукашев]] (1938-1939) (директор)
# {{п|Петр Золотухин||de|Pjotr Wassiljewitsch Solotuchin}} (1939-1941)
# [[Александр Вознесенский|А. А. Вознесенский]] (1941-1948)
# химия фәннәре докторы [[Никита Домнин|Н. А. Домнин]] (1948-1950)
# РФ ФА әгъза-корр. [[Алексей Ильюшин|А. А. Ильюшин]] (1950-1952)
# акад. [[Александр Александров|А. Д. Александров]] (1952-1964)
# акад. [[Кирилл Кондратьев|К. Я. Кондратьев]] (1964-1970)
# физика-математика фәннәре докторы[[Глеб Макаров|Г. И. Макаров]] (1970-1975)
# РФ ФА әгъза-корр. [[Валентин Лесковский|В. Б. Лесковский]] (1975-1986)
# академик [[Станислав Меркурьев|С. П. Меркурьев]] (1986-1993)
# филология фәннәре докторы [[Людмила Вербицкая|Л. А. Вербицкая]] (1993-2008)
# юридик фәннәр докторы [[Николай Кропачев|Н. М. Кропачев]] (2008 елдан)

== Университетта уку өчен грантлар (бюджет аша түгел) ==
* [[В. Потанинның хәйрия фонды]] Санкт-Петербург дәүләт университетының Югары менеджмент мәктәбендә магистратурада укырга теләүчеләргә стипендияләр тапшырды (конкурс аша).

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр|2}}

== Сылтамалар ==
* [http://www.spbu.ru Санкт-Петербург дәүләт университеты сайты]
* [http://www.alumni.spbu.ru Санкт-Петербург дәүләт университетын тәмамлаучылар сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210506031101/https://alumni.spbu.ru/ |date=2021-05-06 }}
* [http://www.spbgu.ru Санкт-Петербург дәүләт университеты студентлары сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190110065323/http://spbgu.ru/ |date=2019-01-10 }}
* [http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=2889 "Бочарова Е." Северная столица знаний] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071010051440/http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=2889 |date=2007-10-10 }} // [[Вокруг Света]]. — 2006. — № 10.
* [http://spbgunews.ru Новости СПбГУ: независимый блог] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090910001242/http://spbgunews.ru/ |date=2009-09-10 }}

[[Төркем:Петербург югары уку йортлары]]